艾滋病是一种危害大、病死率高的严重传染病，知艾防艾至关重要，因为它关乎每个人的健康和生命安全。为进一步推进艾滋病防治宣传教育工作，促进人人知艾防艾，营造关注和预防艾滋病、关心和关爱艾滋病患者的良好氛围，我们一起来学习预防艾滋病的有关知识！
艾滋病（AIDS）：全称是“获得性免疫缺陷综合征”。它是由HIV病毒引起的一种严重传染病。病毒会攻击并破坏人体免疫系统中最重要的CD4 T淋巴细胞，导致人体丧失免疫功能，从而易于感染各种疾病，并可发生恶性肿瘤。
HIV：是人类免疫缺陷病毒（Human Immunodeficiency Virus）的英文缩写，即艾滋病病毒。HIV是病因，AIDS是症状晚期的结果。感染了HIV病毒不意味着立即就是艾滋病患者，病毒携带者可能多年没有任何症状。
艾滋病病毒只存在于感染者的血液、精液、阴道分泌物、乳汁等体液中。它的传播必须满足四个条件：排出、存活、足量、进入。 其传播途径非常明确，有以下三种：
1.性接触传播：这是全球最主要的传播途径。包括无保护的异性性行为、男男性行为。病毒可通过性交摩擦造成的细微破损处侵入人体。
2.血液传播：
（1）共用被HIV污染的针头、注射器（主要发生在吸毒人群中）。
（2）输入被HIV污染的血液或血制品。
（3）使用被HIV污染且未经严格消毒的医疗器械、理发工具、纹身/穿耳器械等。
3.母婴传播：感染HIV的母亲在怀孕、分娩或哺乳过程中可能会将病毒传染给胎儿或婴儿。
以下行为不会传播艾滋病病毒，请给予感染者应有的尊重与关怀：
（1）握手、拥抱、礼节性亲吻
（2）共同用餐、共用水杯、共用办公用品
（3）共用马桶、浴池、游泳池
（4）咳嗽、打喷嚏、蚊虫叮咬
（5）礼节性接吻（深吻或有口腔溃疡时理论上存在极低风险，但无实际案例报道）
预防是应对艾滋病最有效的手段。
1.ABC原则：
（1）A - Abstinence（禁欲）： 推迟首次性行为时间，特别是青少年。
（2）B - Be Faithful（忠诚）： 与唯一的、未感染的性伴侣保持相互忠诚的性关系。
（3）C - Condom（安全套）： 正确、全程地使用质量合格的安全套是预防性传播艾滋病最有效的方法之一。
2.拒绝毒品，不共用针具： 绝对远离毒品，特别是静脉注射毒品。如无法戒断，务必使用一次性或经过严格消毒的注射器。
3.避免不必要的血液暴露： 不与他人共用剃须刀、牙刷；纹身、穿耳等务必选择正规、消毒严格的机构。
4.及时阻断： 如果发生了高危行为（如无套性行为、职业暴露等），黄金72小时内（最好在2小时内）咨询当地疾控中心或传染病医院，服用艾滋病阻断药（PEP），可大幅降低感染风险。
5.母婴阻断： 感染HIV的孕妇通过孕期服用抗病毒药物、选择剖腹产、避免母乳喂养等措施，可大大降低母婴传播率。
1.窗口期：从感染HIV到血液中能检测出病毒抗体/抗原/核酸的这段时间，称为“窗口期”，通常为4-6周。窗口期内检测可能为阴性，但具有传染性。如有高危行为，建议在4周后做初筛检测，若为阴性，3个月后再做一次复查以彻底排除。
2.检测方式：
（1）各地疾控中心（CDC）： 提供免费、保密的自愿咨询检测（VCT）。
（2）定点医院： 传染科或皮肤性病科可进行检测。
3.治疗：
（1）一旦确诊感染HIV，应立即启动治疗，越早越好。
（2）目前的抗病毒药物可以有效抑制体内病毒复制，将病毒载量控制在检测不出的水平
（3）坚持治疗，感染者的预期寿命可接近正常人，可以正常工作和生活。
（1）HIV感染者是疾病的受害者，他们需要的是医疗帮助和社会关怀，而不是排斥与歧视。
（2）歧视会加剧感染者的恐惧和心理负担，导致他们不敢检测、不敢就医，反而会增加潜在的传播风险。
（3）给予他们平等的目光，一个拥抱、一次正常的交谈，不会带来任何危险，却能给他们带来巨大的温暖和活下去的勇气。
يۇقۇملۇق كېسەللىكلەرنىڭ ئالدىنى ئېلىش، كونترول قىلىش، پەننى ئومۇملاشتۇرۇش بىلىملىرى: ئەيدىزنى تونۇش ،ئەيدىزنىڭ ئالدىنى ئېلىش -داۋالاش تەشۋىقات بىلىملىرى
ئەيدىز كېسىلى زىيىنى چوڭ، كېسەل بىلەن ئۆلۈش نىسبىتى يۇقىرى ئېغىر بولغان ئېغىر يۇقۇملۇق كېسەل بولۇپ، ئەيدىزنىڭ ئالدىنى ئېلىشنى بىلىش ئىنتايىن مۇھىم، چۈنكى ئۇ ھەربىر ئادەمنىڭ سالامەتلىكى ۋە ھاياتى بىخەتەرلىكىگە مۇناسىۋەتلىك. ئەيدىزنىڭ ئالدىنى ئېلىش-داۋالاش تەشۋىقات تەربىيىسى خىزمىتىنى يەنىمۇ ئىلگىرى سۈرۈش، ھەممە ئادەمنىڭ ئەيدىزدىن مۇداپىئەلىنىشنى ئىلگىرى سۈرۈش، ئەيدىز كېسەللىكىنىڭ ئالدىنى ئېلىشقا، ئەيدىز بىمارلىرىغا كۆڭۈل بۆلىدىغان ۋە كۆيۈنىدىغان ياخشى كەيپىيات يارىتىش ئۈچۈن، بىز بىرلىكتە ئەيدىزنىڭ ئالدىنى ئېلىشقا ئالاقىدار بىلىملەرنى ئۆگىنەيلى!ئ
01
ئەيدىز كېسىلى دېگەن نېمە
ئەيدىز: تولۇق ئاتىلىشى «ئىممۇنىتېت كەمتۈكلۈك سىندرومى» ئۇ ئەيدىز ۋىرۇسى كەلتۈرۈپ چىقارغان بىر خىل ئېغىر يۇقۇملۇق كېسەل ۋىرۇس ئادەم بەدىنىنىڭ ئىممۇنىتېت سىستېمىسىدىكى ئەڭ مۇھىم س د 4 ت لىمفا ھۈجەيرىسىگە ھۇجۇم قىلىپ ۋە بۇزغۇنچىلىق قىلىپ، ئادەم بەدىنىنىڭ ئىممۇنىتېت ئىقتىدارىنى يوقىتىپ، تۈرلۈك كېسەللىكلەر بىلەن ئاسان يۇقۇملىنىدۇ ھەمدە يامان سۈپەتلىك ئۆسمە يۈز بېرىدۇ
ئەيدىز: ئىنسانلارنىڭ ئىممۇنىتېت كەمتۈكلۈك ۋىرۇسىنىڭ ئىنگىلىزچە قىسقارتىپ يېزىلىشى يەنى ئەيدىز ۋىرۇسى ئەيدىز كېسەللىك سەۋەبى، ئەيدىز كېسەللىكى كېسەللىك ئالامەتلىرىنىڭ ئاخىرقى باسقۇچىنىڭ نەتىجىسى. ئەيدىز ۋىرۇسى بىلەن يۇقۇملانغانلىق دەل ئەيدىز بىمارلىرى بولۇپ قالغانلىقىدىن دېرەك بەرمەيدۇ، ۋىرۇس ئېلىپ يۈرگۈچىلەرنىڭ ئۇزۇن يىللاردىن بۇيان ھېچقانداق كېسەللىك ئالامىتى بولماسلىقى مۇمكىن
02
تارقىتىش يولى
ئەيدىز ۋىرۇسى پەقەت يۇقۇملانغۇچىلارنىڭ قېنى، ئىسپىرما سۇيۇقلۇقى، جىنسىي يول ئاجرىتىپ چىقارغان سۇيۇقلۇق، سۈت قاتارلىق بەدەن سۇيۇقلۇقلىرىدىلا مەۋجۇت. ئۇنىڭ تارقىلىشى چوقۇم چىقىرىش، ھايات قېلىش، مىقداردا تولۇق بولۇش، كىرىشتىن ئىبارەت تۆت شەرتنى قاندۇرۇش كېرەك. ئۇنىڭ تارقىتىش يوللىرى ناھايىتى ئېنىق بولۇپ، تۆۋەندىكىدەك ئۈچ خىل بار:ن
ن1.جىنسىي ئۇچرىشىشنىڭ تارقىلىشى: بۇ دۇنيادىكى ئەڭ ئاساسلىق تارقىتىش يولى. قوغدىلمايدىغان يات جىنىسلىق قىلمىش، ئەرلەرنىڭ قىلمىشىنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ. ۋىرۇس جىنسىي مۇناسىۋەت سۈركىلىشى ئارقىلىق كەلتۈرۈپ چىقارغان ئىنچىكە بۇزۇلغان جايلار ئادەم بەدىنىگە ھۇجۇم قىلىدۇ
ن2. قان ئارقىلىق تارقىلىش
ن(1) ئەيدىز كېسىلى بىلەن بۇلغانغان يىڭنە، شپىرىسنى ئورتاق ئىشلىتىش (ئاساسلىقى زەھەر چېكىدىغانلار ئارىسىدا كۆرۈلىدۇ)
ن(2) ئەيدىز كېسىلى بىلەن بۇلغانغان قان ياكى قان بۇيۇملىرىنى كىرگۈزۈش
ن(3) ئەيدىزدىن بۇلغانغان ھەم قاتتىق دېزىنفېكسىيە قىلىنمىغان داۋالاش ئۈسكۈنىلىرى، چاچ ياساش ئەسۋابلىرى، گۈل چېكىش/ قۇلاق تىشىش ئەسۋابلىرى قاتارلىقلارنى ئىشلىتىش
ن3. ئانىدىن بالىغا يۇقۇملىنىش: ئەيدىز بىلەن يۇقۇملانغان ئانىلار ھامىلىدار، تۇغۇت ياكى ئېمىتىش جەريانىدا ۋىرۇسنى ھامىلىگە ياكى بوۋاققا يۇقتۇرۇپ قويۇشى مۇمكىن
03
كۈندىلىك ئۇچرىشىش تارقىلىپ كەتمەيدۇ: قورقۇنچ ۋە كەمسىتىشنى يوقىتىڭ
تۆۋەندىكى ھەرىكەتلەر ئەيدىز ۋىرۇسى تارقالمايدۇ، يۇقۇملانغۇچىلارغا تېگىشلىك ھۆرمەت ۋە كۆڭۈل بۆلۈش بېرىڭ:ن
ن(1) قول ئېلىشىپ كۆرۈشۈش، قۇچاقلاش، قائىدە-يوسۇن خاراكتېرلىك سۆيۈشۈش
ن(2) ئورتاق غىزالىنىش، ئىستاكاننى ئورتاق ئىشلىتىش، ئورتاق ئىشلىتىدىغان ئىشخانا بۇيۇملىرى
ن(3) تەرەت تۇڭى، مۇنچا، سۇ ئۈزۈش كۆلچىكىنى ئورتاق ئىشلىتىش
ن(4) يۆتەل، چۈشكۈرۈش، پاشا چىشلەش
ن(5) قائىدە-يوسۇن خاراكتېرلىك سۆيۈشۈش (چوڭقۇر سۆيۈشكەن ياكى ئېغىز بوشلۇقى يارىسى بولغاندا نەزەرىيە جەھەتتە ئىنتايىن تۆۋەن خەۋپ-خەتەر مەۋجۇت، ئەمما ئەمەلىي مىسال يوق)
04
قانداق ئالدىنى ئېلىش: ئۆزىنى قوغداش، ھەم باشقىلارنىمۇ قوغداش كېرەك
ئالدىنى ئېلىش ئەيدىز كېسەللىكىگە تاقابىل تۇرۇشتىكى ئەڭ ئۈنۈملۈك ۋاسىتە.
ن1.ABC پىرىنسىپى
ن(1) A-Abstince ( ئىستىكى مەنئى قىلىنىدۇ ) : تۇنجى قېتىملىق ھەرىكەت ۋاقتىنى كېچىكتۈرۈش ، بولۇپمۇ ياشلار ئۆسمۈرلەر .
ن(2) B-Be Faithful(سادىق بولۇش ) : بىردىنبىر يۇقۇملانمىغان جىنسىي ھەمراھ بىلەن ئۆزئارا سادىق جىنسىي مۇناسىۋەتنى ساقلاش كېرەك .
ن(3) C-Condom(بىخەتەرلىك قاپچۇقى): سۈپەتتە لاياقەتلىك بىخەتەرلىك قاپچۇقىنى توغرا، پۈتۈن مۇساپىدە ئىشلىتىش ئەيدىزنىڭ ئالدىنى ئېلىش خاراكتېرلىك يۇقۇملىنىشنىڭ ئەڭ ئۈنۈملۈك ئۇسۇللىرىنىڭ بىرى
ن2.زەھەرنى رەت قىلىش، يىڭنە سايمانلىرىنى ئورتاق ئىشلەتمەسلىك: زەھەردىن مۇتلەق يىراقلىشىش، بولۇپمۇ ۋېناغا زەھەر ئۇرغۇزۇشنى چەكلەش. ئەگەر تاشلىغىلى بولمىسا، چوقۇم بىر قېتىم ئىشلىتىلىدىغان ياكى قاتتىق دېزىنفېكسىيە قىلىنغان شىپرىس ئىشلىتىش كېرەك
ن3. زۆرۈر بولمىغان قاننىڭ ئاشكارىلىنىپ كېتىشىدىن ساقلىنىش: باشقىلار بىلەن ساقال ئالغۇچ، چىش چوتكىسى ئىشلەتمەسلىك گۈل چېكىش، قۇلاق تىشىش قاتارلىقلاردا چوقۇم مۇنتىزىم، دېزىنفېكسىيە قىلىشتا قاتتىق بولغان ئاپپاراتلارنى تاللاش كېرەك
ن4. ۋاقتىدا توسۇش: ئەگەر خەتەرلىك قىلمىشلار (مەسىلەن قاپچۇق تاقىمىغان قىلمىشلار، كەسىپ ئاشكارىلىنىش قاتارلىقلار) بولسا، ئالتۇن 72 سائەت ئىچىدە (ئەڭ ياخشىسى 2 سائەت ئىچىدە) شۇ جايدىكى يۇقۇملۇق كېسەللىكلەرنى كونترول قىلىش مەركىزى ياكى يۇقۇملۇق كېسەللىكلەر دوختۇرخانىسىدىن مەسلىھەت سوراپ، ئەيدىز توسۇش دورىسى ئىچكەندە، يۇقۇملىنىش خەتىرىنى زور دەرىجىدە تۆۋەنلەتكىلى بولىدۇ
ن5. ئانىدىن بوۋاقنى توسۇش: ئەيدىز كېسىلى بىلەن يۇقۇملانغان ھامىلىدار ئاياللار ھامىلىدارلىق مەزگىلىدە ۋىرۇسقا قارشى دورىلارنى ئىچىش، قورساقنى يېرىپ تۇغۇشنى تاللاش، ئانا سۈتىنى ئېمىتىشتىن ساقلىنىش قاتارلىق تەدبىرلەر ئارقىلىق ئانىدىن بالىنىڭ تارقىلىش نىسبىتىنى زور دەرىجىدە تۆۋەنلەتكىلى بولىدۇ
05
تەكشۈرۈش ۋە داۋالاش: بالدۇر بايقاپ، بالدۇر داۋالىسا، نورمال تۇرمۇش كەچۈرگىلى بولىدۇ
ن1. كۆزنەك مەزگىلى: ئەيدىزدىن يۇقۇملانغاندىن تارتىپ قان ئارىسىدا ۋىرۇس ئانتىتېلاسىيەسى/ ئانتىگېن يادرو كىسلاتاسىنى تەكشۈرۈپ چىققىلى بولىدىغان بۇ مەزگىللەر «كۆزنەك مەزگىلى» دەپ ئاتىلىدۇ، ئادەتتە 4- 6 ھەپتە بولىدۇ. كۆزنەك مەزگىلىدە تەكشۈرۈش مەنپىي بولۇشى مۇمكىن، لېكىن يۇقۇملىنىش خاراكتېرىگە ئىگە ئەگەر خەتەرلىك قىلمىشلار بولسا، تۆت ھەپتىدىن كېيىن دەسلەپكى تەكشۈرۈش تەكلىپىنى بېرىمىز، ئەگەر مەنپىي بولسا، ئۈچ ئايدىن كېيىن يەنە بىر قېتىم قايتا تەكشۈرتۈپ تەلتۆكۈس يوقىتىش كېرەك
ن2. تەكشۈرۈش ئۇسۇلى
ن(1) جايلاردىكى يۇقۇملۇق كېسەللىكلەرنىڭ ئالدىنى ئېلىش، كونترول قىلىش مەركىزى ھەقسىز، مەخپىيەتلىكنى ساقلايدىغان ئىختىيارىي مەسلىھەت بېرىش، تەكشۈرۈش بىلەن تەمىنلەيدۇ
ن(2) بەلگىلەنگەن دوختۇرخانا: يۇقۇملۇق كېسەللىكلەر بۆلۈمى ياكى تېرە خاراكتېرلىك كېسەللىكلەر بۆلۈمىدە تەكشۈرۈلسە بولىدۇ.
ن3. داۋالاش:
ن (1) ئەيدىز بىلەن يۇقۇملانغان دەپ دىئاگنوز قويۇلغان ھامان، دەرھال داۋالاشنى باشلاش، قانچە بالدۇر بولسا شۇنچە ياخشى.
ن(2) نۆۋەتتىكى ۋىروسقا قارشى دورىلار بەدەندىكى ۋىروسنىڭ كۆپەيتىشىنى ئۈنۈملۈك تىزگىنلەپ، ۋىروسنىڭ مىقدارىنى تەكشۈرۈپ چىققىلى بولمايدىغان سەۋىيەدە كونترول قىلالايدۇ
ن(3) داۋالاشتا چىڭ تۇرغاندا، يۇقۇملانغۇچىلارنىڭ مۆلچەردىكى ئۆمرى نورمال كىشىلەرگە يېقىنلىشىپ، نورمال خىزمەت ۋە تۇرمۇش كەچۈرەلەيدۇ
06
كەمسىتىشكە قارشى تۇرۇپ، بىمارلارغا كۆيۈنۈش
ن(1) ئەيدىزدىن يۇقۇملانغۇچىلار كېسەلنىڭ زىيانكەشلىكىگە ئۇچرىغۇچىلار، ئۇلار داۋالاش ياردىمى ۋە جەمئىيەتنىڭ غەمخورلۇقىغا مۇھتاج، ھەرگىزمۇ چەتكە قېقىش ۋە كەمسىتىش ئەمەس
ن(2) كەمسىتىش يۇقۇملانغۇچىلارنىڭ ۋەھىمىسى ۋە پىسخىكىلىق يۈكىنى ئېغىرلاشتۇرىۋېتىپ، ئۇلارنىڭ تەكشۈرۈشكە جۈرئەت قىلالماسلىقى، داۋالىنىشقا جۈرئەت قىلالماسلىقىنى كەلتۈرۈپ چىقىرىدۇ، ئەكسىچە يوشۇرۇن تارقىلىش خەۋپىنى ئاشۇرىۋېتىدۇ
ن(3) ئۇلارغا باراۋەر نەزەر سېلىپ، قۇچاقلاش، بىر قېتىملىق نورمال سۆھبەت ئېلىپ كەلسە ھېچقانداق خەتەر ئېلىپ كەلمەيدۇ، ئەمما ئۇلارغا غايەت زور ئىللىقلىق ۋە ھايات غەيرەت ئېلىپ كېلىدۇ
(سۈرەت توردىن كەلگەن، ئەگەر ھوقۇققا دەخلى-تەرۇز قىلىنسا ئالاقىلىشىڭ يۇيۋىتىمىز)
（图片来源于网络，如有侵权联系删除）
