【双语】感染者体检要被查HIV，该如何应对？
يۇقۇملانغۇچىلارنىڭ سالامەتلىكىنى تەكشۈرتۈش ئۈچۈن ئەيدىز تەكشۈرۈلىدۇ، قانداق تاقابىل تۇرۇش كېرەك؟
作者：张月华 云南省艾滋病关爱中心关怀部
يۇقۇملانغۇچىلارنىڭ سالامەتلىكىنى تەكشۈرتۈش ئۈچۈن ئەيدىز تەكشۈرۈلىدۇ، قانداق تاقابىل تۇرۇش كېرەك؟
ئاپتور جاڭ يۆخۇا يۈننەن ئۆلكىلىك ئەيدىز كېسەللىكىگە غەمخورلۇق قىلىش مەركىزى غەمخورلۇق بۆلۈمى
体检要被查HIVQ:会不会被学校知道我感染的情况？
“姐姐，我们学校最近又要体检，我打听了一下，说是这次要检查HIV，我该怎么办？会不会被学校知道我感染的情况？”
Q:查出来了会不会被劝退？
“医生，我女儿的入学体检说是要查HIV，这可怎么办呀？她很喜欢刚报的专业，要是查出来了会不会被劝退？”
Q:简单抽个血要查HIV检查？
“我只是拉肚子去医院看病，抽血时候就看见要做HIV检查，怎么办？我能做吗？做出来是阳性会不会被暴露？”
近两年，常常接到A友们类似的咨询，在乍一听到学校体检或是医院常规检查/体检要测HIV时，大家不免慌神，担心自己的感染情况被更多的人知道，担心检查的结果会被暴露，给自己的学习和生活带来影响。而实际上，之所以会有HIV扩大检测策略的推行，从来都不是要把HIV感染者和其他人区别开来，而是为了让更多的人能够更早的知晓自己感染的情况，从而有机会尽早接受抗病毒治疗，实现延长寿命、促进免疫功能重建、减少并发症风险、降低传染风险等好处。我们很多已经确诊的感染者，也是受益于这些检测从而被发现，现在得到了很好的治疗。
在检测过程中，我们国家是非常强调和注重感染者隐私保护的。
因此，如果A友们遇到与上面所举例子类似的情况，不用过于担心，只需要注意以下这几点：
1. 首先确定进行检测的机构是不是具备正规资质。
能进入学校进行HIV检测的通常都是正规医疗机构，且已接受过感染者隐私保护的相关培训。如果大家不放心，也可以提前向老师或辅导员了解来进行检测的医疗机构资质：具备HIV检测资质的正规医疗机构，能保障诊疗流程的规范化，即使检测出HIV阳性，也有规范的疫情上报和告知流程，保护大家的隐私。另外，建议大家生病需要诊断或治疗时，选择当地正规的医疗机构就诊。
2. 确保检测前填报的信息无误。
检测前会收集大家的身份信息，在提供信息时，需要核对信息无误，特别是手机号码，要确保能够联系得上本人。如果检测出阳性结果，会由专门的工作人员与本人联系后续告知等相关事项，所以在检测后，需要确保手机畅通，并注意接听电话。
3. 接到检测机构的电话后，在合适的时间说明自己真实的检测和治疗情况。
在医院或疾控中心的工作人员电话联系我们的时候，他们会介绍自己的身份，并可能会预约面谈时间，我们需要核对检测日期和机构是否能够对应，如果确认无误就可以在面谈时向医务人员说明自己已经对HIV感染情况知情，并且已经在接受抗病毒治疗，也可直接将我们的治疗机构告知医务人员，以便他们可以进行信息的匹配。
当医务人员能够确定我们确实知情并且在接受治疗，他们一般就不会再进一步随访了，我们只需要继续到我们原来治疗的机构进行随访和治疗就行，这个过程中我们的信息也可以得到很好地保护。
最后，附上2019年修订的国家《艾滋病防治条例》中关于隐私保护的条款供大家了解：
第三十九条 疾病预防控制机构和出入境检验检疫机构进行艾滋病流行病学调查时，被调查单位和个人应当如实提供有关情况。
未经本人或者其监护人同意，任何单位或者个人不得公开艾滋病病毒感染者、艾滋病病人及其家属的姓名、住址、工作单位、肖像、病史资料以及其他可能推断出其具体身份的信息。
第五十六条 医疗卫生机构违反本条例第三十九条第二款规定，公开艾滋病病毒感染者、艾滋病病人或者其家属的信息的，依照传染病防治法的规定予以处罚。
出入境检验检疫机构、计划生育技术服务机构或者其他单位、个人违反本条例第三十九条第二款规定，公开艾滋病病毒感染者、艾滋病病人或者其家属的信息的，由其上级主管部门责令改正，通报批评，给予警告，对负有责任的主管人员和其他直接责任人员依法给予处分;情节严重的，由原发证部门吊销有关机构或者责任人员的执业许可证件。
随着HIV相关宣传、检测和治疗工作的推进，人们对于这个疾病的了解越来越多，也有越来越多的人主动参与到艾滋病防治行动中来。而A友们就是反歧视第一线的“战士”，当我们都能正确看待这个疾病，认真接受治疗，减轻这个疾病对我们健康的影响，用我们的言行展现我们对自己的身体和生活的担当，让人们看见我们的坚韧和勇敢，歧视的声音就会慢慢消散，而那些爱着我们、支持着我们的人也才不会失望。
يۇقۇملانغۇچىلارنىڭ سالامەتلىكىنى تەكشۈرتۈش ئۈچۈن ئەيدىز تەكشۈرۈلىدۇ، قانداق تاقابىل تۇرۇش كېرەك؟
ساغلاملىق تەكشۈرۈتۈشتە ئەيدىز تەكشۈرۈلىدۇ
ن: مەكتەپ تەرىپىدىن مىنىڭ يۇقۇملىنىپ قالغان ئەھۋالىمنى بىلىپ قالامدۇ؟
ئاچا، مەكتىپىمىز يېقىندا يەنە سالامەتلىك تەكشۈرتمەكچى بولۇۋاتىدۇ، مەن بۇ قېتىم ئەيدىزنى تەكشۈرىدىغانلىقىنى سۈرۈشتۈرۈپ باقتىم، مەن قانداق قىلىشىم كېرەك؟ مەكتەپ تەرىپىدىن مېنىڭ يۇقۇملىنىپ قالغان ئەھۋالىمنى بىلەمدۇ؟
ن: تەكشۈرۈپ چىقسا نەسىھەت قىلىپ قايتۇرۋىتەمدۇ؟
" دوختۇر، قىزىمنىڭ مەكتەپكە كىرىش سالامەتلىك تەكشۈرۈتۈشىدە ئەيدىز تەكشۈرۈتىدىكەن، بۇنى قانداق قىلىمىز؟ ئۇ ئەمدىلا تىزىملاتقان كەسىپنى بەك ياخشى كۆرىدۇ، تەكشۈرۈپ چىقىلسا نەسىھەت قىپ قايتۇرۇۋېتىلمەمدۇ؟
ن: ئاددىي قان ئېلىپ تەكشۇرۇشتە ئەيدىز تەكشۇرەمدۇ؟
" مەن پەقەت ئىچىم سۈرۈپ دوختۇرخانىغا بېرىپ كېسەل كۆرسەتكەندە، قان ئالغاندا ئەيدىز تەكشۈرۈتۈشنى كۆردۈم، قانداق قىلىمەن؟ مەن تەكشۇرۇش قىلسام بولامدۇ؟ تەكشۇرۇش قىلغاندا مۇسبەت ئاشكارىلىنىپ كېتەمدۇ؟
يېقىنقى ئىككى يىلدا تورداش دوسلىرمىزنىڭ مۇشۇنىڭغا ئوخشاش مەسلىھەتلىرىنى تاپشۇرۇپ ئالىدىم، مەكتەپنىڭ سالامەتلىك تەكشۈرۈتۈشى ياكى دوختۇرخانىنىڭ ئادەتتىكى تەكشۈرۈشى/سالامەتلىك تەكشۈرتۈشى ئەيدىزنى ئۆلچەشنى ئاڭلىغاندا، كۆپچىلىك ھودۇقۇپ، ئۆزىنىڭ يۇقۇملىنىش ئەھۋالىنى تېخىمۇ كۆپ كىشىلەرنىڭ بىلىپ قېلىشىدىن ئەنسىرەپ، تەكشۈرۈش نەتىجىسىنىڭ ئاشكارىلىنىپ، ئۆگىنىش ۋە تۇرمۇشىغا تەسىر كۆرسىتىشىدىن ئەنسىرەيدۇ. ئەمەلىيەتتە ئەيدىز تەكشۈرۈش ستراتېگىيىسىنى كېڭەيتىشتىكى سەۋەب ئەزەلدىن ئەيدىز ۋىرۇسى بىلەن باشقىلارنى پەرقلەندۈرمەي، بەلكى تېخىمۇ كۆپ كىشىلەرگە ئۆزىنىڭ يۇقۇملىنىش ئەھۋالىنى بالدۇرراق بىلدۈرۈپ، ۋىروسقا قارشى داۋالاشنى بالدۇرراق قوبۇل قىلىش، ئۆمرىنى ئۇزارتىش، ئىممۇنىتېت ئىقتىدارىنى قايتا قۇرۇشنى ئىلگىرى سۈرۈش، ئەگەشمە كېسەللىكلەر خەۋپ-خەتىرىنى ئازايتىش، يۇقۇملىنىش خەۋپ-خەتىرىنى ئازايتىش قاتارلىق پايدىلىق تەرەپلەرنى قوللىنىش ئۈچۈن. دىئاگنوز قويۇلغان نۇرغۇن يۇقۇملانغۇچىلارمۇ بۇ تەكشۈرۈشلەردىن پايدىلىنىپ بايقالغان، ھازىر ناھايىتى ياخشى داۋالاندى.
تەكشۈرۈش جەريانىدا دۆلىتىمىز يۇقۇملانغۇچىلارنىڭ شەخسىي سىرىنى قوغداشقا ئىنتايىن تەكىتلەيدۇ ۋە ئەھمىيەت بېرىدۇ.
شۇڭا ئا دوستلار يۇقىرىدا مىسال بىلەن ئوخشاپ كېتىدىغان ئەھۋالغا يولۇقسا، بەك ئەنسىرەپ كەتمەي، پەقەت تۆۋەندىكى بىر قانچە نۇقتىغا دىققەت قىلىش كېرەك:
ن1.ئالدى بىلەن تەكشۈرۈش ئاپپاراتىنىڭ مۇنتىزىم سالاھىيىتىنى ھازىرلىغان ياكى ھازىرلىمىغانلىقىنى بېكىتىش كېرەك.
مەكتەپكە كىرىپ ئەيدىز تەكشۈرۈشى ئادەتتە مۇنتىزىم داۋالاش ئاپپاراتلىرى بولۇپ، يۇقۇملانغۇچىلارنىڭ شەخسىي سىرىنى قوغداشقا ئالاقىدار تەربىيلەشلەرنى قوبۇل قىلغان. ئەگەر كۆپچىلىك خاتىرجەم بولالمىسا، ئوقۇتقۇچى ياكى يېتەكچىدىن ئالدىن تەكشۈرۈلگەن داۋالاش ئاپپاراتلىرىنىڭ سالاھىيىتىنى ئىگىلىسە بولىدۇ: ئەيدىز تەكشۈرۈش سالاھىيىتىنى ھازىرلىغان مۇنتىزىم داۋالاش ئاپپاراتلىرى دىئاگنوز قويۇش، داۋالاش تەرتىپىنىڭ قېلىپلىشىشىغا كاپالەتلىك قىلالايدۇ، ئەيدىز مۇسبەتلىكىنى تەكشۈرۈپ چىققان تەقدىردىمۇ، قېلىپلاشقان يۇقۇم ئەھۋالىنى يۇقىرىغا مەلۇم قىلىش ۋە ئۇقتۇرۇش تەرتىپى بار، كۆپچىلىكنىڭ شەخسىي سىرىنى قوغدايدۇ. ئۇنىڭدىن باشقا كۆپچىلىكنىڭ ئاغرىپ قالغاندا دىئاگنوز قويۇش ياكى داۋالاشقا توغرا كەلگەندە، شۇ جايدىكى مۇنتىزىم داۋالاش ئاپپاراتلىرىنى تاللاپ داۋالاش تەكلىپى بېرىلدى.
ن2.ئاندىن كىيىن تەكشۈرۈشتىن بۇرۇن تولدۇرغان ئۇچۇردا خاتالىق كۆرۈلمەسلىككە كاپالەتلىك قىلىش كېرەك.
تەكشۈرۈشتىن بۇرۇن كۆپچىلىكنىڭ سالاھىيەت ئۇچۇرىنى توپلايدۇ، ئۇچۇر بىلەن تەمىنلىگەندە، ئۇچۇردا خاتالىق يوقلىقىنى سېلىشتۇرۇپ، بولۇپمۇ يان تېلېفون نومۇرىنى سېلىشتۇرۇپ، ئۆزى بىلەن ئالاقىلىشالايدىغانلىقىغا كاپالەتلىك قىلىش كېرەك. ئەگەر مۇسبەت نەتىجىنى تەكشۈرۈپ چىقسا، مەخسۇس خىزمەتچىلەر ئۆزى بىلەن ئالاقىلىشىپ كېيىنكى ئۇقتۇرۇش قاتارلىق ئىشلار بىلەن ئالاقىلىشىدۇ، شۇڭا تەكشۈرۈلگەندىن كېيىن، يان تېلېفوننىڭ راۋانلىقىغا كاپالەتلىك قىلىش ھەمدە تېلېفون ئېلىشقا دىققەت قىلىشى كېرەك.
ن3. تەكشۈرۈش ئاپپاراتىنىڭ تېلېفونىنى ئالغاندىن كېيىن، مۇۋاپىق ۋاقىتتا ئۆزىنىڭ ھەقىقىي تەكشۈرۈش ۋە داۋالاش ئەھۋالىنى چۈشەندۈرۈش كېرەك.
دوختۇرخانا ياكى يۇقۇملۇق كېسەللىكلەرنىڭ ئالدىنى ئېلىش، كونترول قىلىش مەركىزىنىڭ خىزمەتچىلىرى بىز بىلەن تېلېفۇندا ئالاقىلاشقاندا، ئۇلار ئۆزىنىڭ سالاھىيىتىنى تونۇشتۇرىدۇ ھەمدە يۈزتۇرانە سۆھبەتلىشىش ۋاقتىنى ئالدىن كېلىشىپ قويۇشى مۇمكىن، بىز تەكشۈرۈش ۋاقتى بىلەن ئاپپاراتنىڭ ماسلىشالايدىغان-ماسلىشالمايدىغانلىقىنى سېلىشتۇرۇشىمىز كېرەك، ئەگەر خاتالىق كۆرۈلمىگەنلىكىنى جەزىملەشتۈرسەكلا تىببى خادىملارغا ئۆزىنىڭ ئەيدىز ۋىرۇسى بىلەن يۇقۇملىنىش ئەھۋالىنى چۈشەندۈرۈپ قويسا ھەمدە ۋىروسقا قارشى داۋالاشنى قوبۇل قىلىۋاتىدۇ، داۋالاش ئورگانلىرىمىزنى دوختۇر خادىملىرىغا بىۋاستە ئۇقتۇرۇپ قويساق بولىدۇ.
تىببى خادىملار بىزنىڭ ھەقىقەتەن ئەھۋالنى بىلىدىغانلىقىمىزنى ھەمدە داۋالاشنى قوبۇل قىلغانلىقىمىزنى جەزىملەشتۈرگەندە، ئۇلار ئادەتتە يەنىمۇ زىيارەت قىلمايدۇ، بىز ئەسلىدىكى داۋالىغان ئاپپاراتلارغا داۋاملىق بېرىپ زىيارەت قىلساقلا بولىدۇ، بۇ جەرياندا ئۇچۇرلىرىمىزمۇ ناھايىتى ياخشى قوغدىلىدۇ.
ئاخىرىدا 2019-يىلى تۈزىتىش كىرگۈزۈلگەن دۆلەتنىڭ «ئەيدىز كېسەللىكىنىڭ ئالدىنى ئېلىش-داۋالاش نىزامى» دىكى شەخسىي سىرىنى قوغداش توغرىسىدىكى ماددىلار قوشۇپ قويۇلدى:
ن39-ماددا كېسەللىكنىڭ ئالدىنى ئېلىش- كونترول قىلىش ئاپپاراتلىرى ۋە چېگرىدىن كىرىش- چىقىشنى تەكشۈرۈش- كارانتىن قىلىش ئورگانلىرى ئەيدىز يۇقۇملۇق كېسەللىكلەر ئىلمى تەكشۈرۈش ئېلىپ بارغاندا، تەكشۈرۈلىدىغان ئورۇن ۋە شەخسلەر ئالاقىدار ئەھۋاللارنى ئەينەن تەمىنلىشى كېرەك.
ئۆزى ياكى ئۇنىڭ ھامىيسىنىڭ ماقۇللۇقىدىن ئۆتمەي تۇرۇپ، ھەرقانداق ئورۇن ياكى شەخس ئەيدىز ۋىرۇسى بىلەن يۇقۇملانغانلار، ئەيدىز بىمارلىرى ۋە ئۇنىڭ ئائىلە تاۋابىئاتلىرىنىڭ ئىسىم- فامىلىسى، ئادرېسى، خىزمەت ئورنى، پورترېت، كېسەللىك تارىخى ماتېرىياللىرى ۋە ئۇنىڭ كونكرېت سالاھىيىتىنى ھۆكۈم قىلىش ئېھتىماللىقى بارلىقى توغرىسىدىكى ئۇچۇرلارنى ئاشكارىلىسا بولمايدۇ.
ن56- ماددا داۋالاش-ساقلىقنى ساقلاش ئاپپاراتلىرى مۇشۇ نىزامنىڭ 39-ماددىسىنىڭ 2-ماددىسىدىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، ئەيدىز ۋىرۇسى بىلەن يۇقۇملانغانلار، ئەيدىز بىلەن ئاغرىغان ياكى ئۇنىڭ ئائىلە تاۋابىئاتلىرىنىڭ ئۇچۇرىنى ئاشكارىلىغان بولسا، يۇقۇملۇق كېسەللىكنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى داۋالاش قانۇنىدىكى بەلگىلىمە بويىچە جازالىنىدۇ.
چېگرىدىن كىرىش – چىقىش ، تەكشۈرۈش ، كارانتىن قىلىش ئاپپاراتلىرى، پىلانلىق تۇغۇت تېخنىكا مۇلازىمەت ئاپپاراتى ياكى باشقا ئورۇنلار، شەخسلەر مۇشۇ نىزامنىڭ 39-ماددىسىنىڭ 2-ماددىسىدىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، ئەيدىز ۋىرۇسى بىلەن يۇقۇملانغۇچىلار، ئەيدىز يۇقۇمدارلىرى ياكى ئۇنىڭ ئائىلە تاۋاباتلىرىنىڭ ئۇچۇرىنى ئاشكارىلىغان بولسا، ئۇلارنىڭ يۇقىرى دەرىجىلىك مەسئۇل تارماقلىرى تۈزىتىشكە بۇيرۇيدۇ، تەنقىد قىلىدۇ، ئاگاھلاندۇرىدۇ، مەسئۇلىيەتنى ئۈستىگە ئالغان مەسئۇل خادىملار ۋە باشقا بىۋاسىتە جاۋابكارلارغا قانۇن بويىچە جازا بېرىدۇ. قىلمىشى ئېغىر بولغاندا، ئەسلىدىكى گۇۋاھنامە تارقاتقان تارماق ئالاقىدار ئاپپارات ياكى مەسئۇل خادىمنىڭ كەسپىي ئىجازەتنامىسىنى بىكار قىلىدۇ.
ئەيدىز غا ئالاقىدار تەشۋىقات، تەكشۈرۈش ۋە داۋالاش خىزمىتىنىڭ ئىلگىرى سۈرۈلۈشىگە ئەگىشىپ، كىشىلەرنىڭ بۇ كېسەللىككە بولغان چۈشەنچىسى بارغانسېرى كۆپەيدى، يەنە تېخىمۇ كۆپ كىشىلەر ئەيدىزنىڭ ئالدىنى ئېلىش ھەرىكىتىگە تەشەببۇسكارلىق بىلەن قاتناشتى. A دوستلار كەمسىتىشكە قارشى تۇرۇش بىرىنچى سېپىدىكى " جەڭچى " ، بىز بۇ كېسەلگە توغرا قاراپ ، داۋالاشنى ئەستايىدىل قوبۇل قىلالايمىز ، بۇ كېسەلنىڭ سالامەتلىكىمىزگە بولغان تەسىرىنى يېنىكلىتەلەيمىز ، سۆز ھەرىكىتىمىز ئارقىلىق ئۆزىمىزنىڭ بەدەن ۋە تۇرمۇشقا بولغان مەسئۇلىيىتىمىزنى نامايەن قىلىپ ، كىشىلەرگە قەيسەرلىكىمىز ۋە باتۇرلۇقىمىزنى كۆرسىتىپ ، كەمسىتىدىغان ئاۋازلار ئاستا-ئاستا يوقاپ كېتىدۇ ، بىزنى سۆيىدىغان ، بىزنى قوللاۋاتقانلارمۇ ئۈمىدسىزلەنمەيدۇ
ن: مەكتەپ تەرىپىدىن مىنىڭ يۇقۇملىنىپ قالغان ئەھۋالىمنى بىلىپ قالامدۇ؟
ئاچا، مەكتىپىمىز يېقىندا يەنە سالامەتلىك تەكشۈرتمەكچى بولۇۋاتىدۇ، مەن بۇ قېتىم ئەيدىزنى تەكشۈرىدىغانلىقىنى سۈرۈشتۈرۈپ باقتىم، مەن قانداق قىلىشىم كېرەك؟ مەكتەپ تەرىپىدىن مېنىڭ يۇقۇملىنىپ قالغان ئەھۋالىمنى بىلەمدۇ؟
ن: تەكشۈرۈپ چىقسا نەسىھەت قىلىپ قايتۇرۋىتەمدۇ؟
" دوختۇر، قىزىمنىڭ مەكتەپكە كىرىش سالامەتلىك تەكشۈرۈتۈشىدە ئەيدىز تەكشۈرۈتىدىكەن، بۇنى قانداق قىلىمىز؟ ئۇ ئەمدىلا تىزىملاتقان كەسىپنى بەك ياخشى كۆرىدۇ، تەكشۈرۈپ چىقىلسا نەسىھەت قىپ قايتۇرۇۋېتىلمەمدۇ؟
ن: ئاددىي قان ئېلىپ تەكشۇرۇشتە ئەيدىز تەكشۇرەمدۇ؟
" مەن پەقەت ئىچىم سۈرۈپ دوختۇرخانىغا بېرىپ كېسەل كۆرسەتكەندە، قان ئالغاندا ئەيدىز تەكشۈرۈتۈشنى كۆردۈم، قانداق قىلىمەن؟ مەن تەكشۇرۇش قىلسام بولامدۇ؟ تەكشۇرۇش قىلغاندا مۇسبەت ئاشكارىلىنىپ كېتەمدۇ؟
يېقىنقى ئىككى يىلدا تورداش دوسلىرمىزنىڭ مۇشۇنىڭغا ئوخشاش مەسلىھەتلىرىنى تاپشۇرۇپ ئالىدىم، مەكتەپنىڭ سالامەتلىك تەكشۈرۈتۈشى ياكى دوختۇرخانىنىڭ ئادەتتىكى تەكشۈرۈشى/سالامەتلىك تەكشۈرتۈشى ئەيدىزنى ئۆلچەشنى ئاڭلىغاندا، كۆپچىلىك ھودۇقۇپ، ئۆزىنىڭ يۇقۇملىنىش ئەھۋالىنى تېخىمۇ كۆپ كىشىلەرنىڭ بىلىپ قېلىشىدىن ئەنسىرەپ، تەكشۈرۈش نەتىجىسىنىڭ ئاشكارىلىنىپ، ئۆگىنىش ۋە تۇرمۇشىغا تەسىر كۆرسىتىشىدىن ئەنسىرەيدۇ. ئەمەلىيەتتە ئەيدىز تەكشۈرۈش ستراتېگىيىسىنى كېڭەيتىشتىكى سەۋەب ئەزەلدىن ئەيدىز ۋىرۇسى بىلەن باشقىلارنى پەرقلەندۈرمەي، بەلكى تېخىمۇ كۆپ كىشىلەرگە ئۆزىنىڭ يۇقۇملىنىش ئەھۋالىنى بالدۇرراق بىلدۈرۈپ، ۋىروسقا قارشى داۋالاشنى بالدۇرراق قوبۇل قىلىش، ئۆمرىنى ئۇزارتىش، ئىممۇنىتېت ئىقتىدارىنى قايتا قۇرۇشنى ئىلگىرى سۈرۈش، ئەگەشمە كېسەللىكلەر خەۋپ-خەتىرىنى ئازايتىش، يۇقۇملىنىش خەۋپ-خەتىرىنى ئازايتىش قاتارلىق پايدىلىق تەرەپلەرنى قوللىنىش ئۈچۈن. دىئاگنوز قويۇلغان نۇرغۇن يۇقۇملانغۇچىلارمۇ بۇ تەكشۈرۈشلەردىن پايدىلىنىپ بايقالغان، ھازىر ناھايىتى ياخشى داۋالاندى.
تەكشۈرۈش جەريانىدا دۆلىتىمىز يۇقۇملانغۇچىلارنىڭ شەخسىي سىرىنى قوغداشقا ئىنتايىن تەكىتلەيدۇ ۋە ئەھمىيەت بېرىدۇ.
شۇڭا ئا دوستلار يۇقىرىدا مىسال بىلەن ئوخشاپ كېتىدىغان ئەھۋالغا يولۇقسا، بەك ئەنسىرەپ كەتمەي، پەقەت تۆۋەندىكى بىر قانچە نۇقتىغا دىققەت قىلىش كېرەك:
ن1.ئالدى بىلەن تەكشۈرۈش ئاپپاراتىنىڭ مۇنتىزىم سالاھىيىتىنى ھازىرلىغان ياكى ھازىرلىمىغانلىقىنى بېكىتىش كېرەك.
مەكتەپكە كىرىپ ئەيدىز تەكشۈرۈشى ئادەتتە مۇنتىزىم داۋالاش ئاپپاراتلىرى بولۇپ، يۇقۇملانغۇچىلارنىڭ شەخسىي سىرىنى قوغداشقا ئالاقىدار تەربىيلەشلەرنى قوبۇل قىلغان. ئەگەر كۆپچىلىك خاتىرجەم بولالمىسا، ئوقۇتقۇچى ياكى يېتەكچىدىن ئالدىن تەكشۈرۈلگەن داۋالاش ئاپپاراتلىرىنىڭ سالاھىيىتىنى ئىگىلىسە بولىدۇ: ئەيدىز تەكشۈرۈش سالاھىيىتىنى ھازىرلىغان مۇنتىزىم داۋالاش ئاپپاراتلىرى دىئاگنوز قويۇش، داۋالاش تەرتىپىنىڭ قېلىپلىشىشىغا كاپالەتلىك قىلالايدۇ، ئەيدىز مۇسبەتلىكىنى تەكشۈرۈپ چىققان تەقدىردىمۇ، قېلىپلاشقان يۇقۇم ئەھۋالىنى يۇقىرىغا مەلۇم قىلىش ۋە ئۇقتۇرۇش تەرتىپى بار، كۆپچىلىكنىڭ شەخسىي سىرىنى قوغدايدۇ. ئۇنىڭدىن باشقا كۆپچىلىكنىڭ ئاغرىپ قالغاندا دىئاگنوز قويۇش ياكى داۋالاشقا توغرا كەلگەندە، شۇ جايدىكى مۇنتىزىم داۋالاش ئاپپاراتلىرىنى تاللاپ داۋالاش تەكلىپى بېرىلدى.
ن2.ئاندىن كىيىن تەكشۈرۈشتىن بۇرۇن تولدۇرغان ئۇچۇردا خاتالىق كۆرۈلمەسلىككە كاپالەتلىك قىلىش كېرەك.
تەكشۈرۈشتىن بۇرۇن كۆپچىلىكنىڭ سالاھىيەت ئۇچۇرىنى توپلايدۇ، ئۇچۇر بىلەن تەمىنلىگەندە، ئۇچۇردا خاتالىق يوقلىقىنى سېلىشتۇرۇپ، بولۇپمۇ يان تېلېفون نومۇرىنى سېلىشتۇرۇپ، ئۆزى بىلەن ئالاقىلىشالايدىغانلىقىغا كاپالەتلىك قىلىش كېرەك. ئەگەر مۇسبەت نەتىجىنى تەكشۈرۈپ چىقسا، مەخسۇس خىزمەتچىلەر ئۆزى بىلەن ئالاقىلىشىپ كېيىنكى ئۇقتۇرۇش قاتارلىق ئىشلار بىلەن ئالاقىلىشىدۇ، شۇڭا تەكشۈرۈلگەندىن كېيىن، يان تېلېفوننىڭ راۋانلىقىغا كاپالەتلىك قىلىش ھەمدە تېلېفون ئېلىشقا دىققەت قىلىشى كېرەك.
ن3. تەكشۈرۈش ئاپپاراتىنىڭ تېلېفونىنى ئالغاندىن كېيىن، مۇۋاپىق ۋاقىتتا ئۆزىنىڭ ھەقىقىي تەكشۈرۈش ۋە داۋالاش ئەھۋالىنى چۈشەندۈرۈش كېرەك.
دوختۇرخانا ياكى يۇقۇملۇق كېسەللىكلەرنىڭ ئالدىنى ئېلىش، كونترول قىلىش مەركىزىنىڭ خىزمەتچىلىرى بىز بىلەن تېلېفۇندا ئالاقىلاشقاندا، ئۇلار ئۆزىنىڭ سالاھىيىتىنى تونۇشتۇرىدۇ ھەمدە يۈزتۇرانە سۆھبەتلىشىش ۋاقتىنى ئالدىن كېلىشىپ قويۇشى مۇمكىن، بىز تەكشۈرۈش ۋاقتى بىلەن ئاپپاراتنىڭ ماسلىشالايدىغان-ماسلىشالمايدىغانلىقىنى سېلىشتۇرۇشىمىز كېرەك، ئەگەر خاتالىق كۆرۈلمىگەنلىكىنى جەزىملەشتۈرسەكلا تىببى خادىملارغا ئۆزىنىڭ ئەيدىز ۋىرۇسى بىلەن يۇقۇملىنىش ئەھۋالىنى چۈشەندۈرۈپ قويسا ھەمدە ۋىروسقا قارشى داۋالاشنى قوبۇل قىلىۋاتىدۇ، داۋالاش ئورگانلىرىمىزنى دوختۇر خادىملىرىغا بىۋاستە ئۇقتۇرۇپ قويساق بولىدۇ.
تىببى خادىملار بىزنىڭ ھەقىقەتەن ئەھۋالنى بىلىدىغانلىقىمىزنى ھەمدە داۋالاشنى قوبۇل قىلغانلىقىمىزنى جەزىملەشتۈرگەندە، ئۇلار ئادەتتە يەنىمۇ زىيارەت قىلمايدۇ، بىز ئەسلىدىكى داۋالىغان ئاپپاراتلارغا داۋاملىق بېرىپ زىيارەت قىلساقلا بولىدۇ، بۇ جەرياندا ئۇچۇرلىرىمىزمۇ ناھايىتى ياخشى قوغدىلىدۇ.
ئاخىرىدا 2019-يىلى تۈزىتىش كىرگۈزۈلگەن دۆلەتنىڭ «ئەيدىز كېسەللىكىنىڭ ئالدىنى ئېلىش-داۋالاش نىزامى» دىكى شەخسىي سىرىنى قوغداش توغرىسىدىكى ماددىلار قوشۇپ قويۇلدى:
ن39-ماددا كېسەللىكنىڭ ئالدىنى ئېلىش- كونترول قىلىش ئاپپاراتلىرى ۋە چېگرىدىن كىرىش- چىقىشنى تەكشۈرۈش- كارانتىن قىلىش ئورگانلىرى ئەيدىز يۇقۇملۇق كېسەللىكلەر ئىلمى تەكشۈرۈش ئېلىپ بارغاندا، تەكشۈرۈلىدىغان ئورۇن ۋە شەخسلەر ئالاقىدار ئەھۋاللارنى ئەينەن تەمىنلىشى كېرەك.
ئۆزى ياكى ئۇنىڭ ھامىيسىنىڭ ماقۇللۇقىدىن ئۆتمەي تۇرۇپ، ھەرقانداق ئورۇن ياكى شەخس ئەيدىز ۋىرۇسى بىلەن يۇقۇملانغانلار، ئەيدىز بىمارلىرى ۋە ئۇنىڭ ئائىلە تاۋابىئاتلىرىنىڭ ئىسىم- فامىلىسى، ئادرېسى، خىزمەت ئورنى، پورترېت، كېسەللىك تارىخى ماتېرىياللىرى ۋە ئۇنىڭ كونكرېت سالاھىيىتىنى ھۆكۈم قىلىش ئېھتىماللىقى بارلىقى توغرىسىدىكى ئۇچۇرلارنى ئاشكارىلىسا بولمايدۇ.
ن56- ماددا داۋالاش-ساقلىقنى ساقلاش ئاپپاراتلىرى مۇشۇ نىزامنىڭ 39-ماددىسىنىڭ 2-ماددىسىدىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، ئەيدىز ۋىرۇسى بىلەن يۇقۇملانغانلار، ئەيدىز بىلەن ئاغرىغان ياكى ئۇنىڭ ئائىلە تاۋابىئاتلىرىنىڭ ئۇچۇرىنى ئاشكارىلىغان بولسا، يۇقۇملۇق كېسەللىكنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى داۋالاش قانۇنىدىكى بەلگىلىمە بويىچە جازالىنىدۇ.
چېگرىدىن كىرىش – چىقىش ، تەكشۈرۈش ، كارانتىن قىلىش ئاپپاراتلىرى، پىلانلىق تۇغۇت تېخنىكا مۇلازىمەت ئاپپاراتى ياكى باشقا ئورۇنلار، شەخسلەر مۇشۇ نىزامنىڭ 39-ماددىسىنىڭ 2-ماددىسىدىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، ئەيدىز ۋىرۇسى بىلەن يۇقۇملانغۇچىلار، ئەيدىز يۇقۇمدارلىرى ياكى ئۇنىڭ ئائىلە تاۋاباتلىرىنىڭ ئۇچۇرىنى ئاشكارىلىغان بولسا، ئۇلارنىڭ يۇقىرى دەرىجىلىك مەسئۇل تارماقلىرى تۈزىتىشكە بۇيرۇيدۇ، تەنقىد قىلىدۇ، ئاگاھلاندۇرىدۇ، مەسئۇلىيەتنى ئۈستىگە ئالغان مەسئۇل خادىملار ۋە باشقا بىۋاسىتە جاۋابكارلارغا قانۇن بويىچە جازا بېرىدۇ. قىلمىشى ئېغىر بولغاندا، ئەسلىدىكى گۇۋاھنامە تارقاتقان تارماق ئالاقىدار ئاپپارات ياكى مەسئۇل خادىمنىڭ كەسپىي ئىجازەتنامىسىنى بىكار قىلىدۇ.
ئەيدىز غا ئالاقىدار تەشۋىقات، تەكشۈرۈش ۋە داۋالاش خىزمىتىنىڭ ئىلگىرى سۈرۈلۈشىگە ئەگىشىپ، كىشىلەرنىڭ بۇ كېسەللىككە بولغان چۈشەنچىسى بارغانسېرى كۆپەيدى، يەنە تېخىمۇ كۆپ كىشىلەر ئەيدىزنىڭ ئالدىنى ئېلىش ھەرىكىتىگە تەشەببۇسكارلىق بىلەن قاتناشتى. A دوستلار كەمسىتىشكە قارشى تۇرۇش بىرىنچى سېپىدىكى " جەڭچى " ، بىز بۇ كېسەلگە توغرا قاراپ ، داۋالاشنى ئەستايىدىل قوبۇل قىلالايمىز ، بۇ كېسەلنىڭ سالامەتلىكىمىزگە بولغان تەسىرىنى يېنىكلىتەلەيمىز ، سۆز ھەرىكىتىمىز ئارقىلىق ئۆزىمىزنىڭ بەدەن ۋە تۇرمۇشقا بولغان مەسئۇلىيىتىمىزنى نامايەن قىلىپ ، كىشىلەرگە قەيسەرلىكىمىز ۋە باتۇرلۇقىمىزنى كۆرسىتىپ ، كەمسىتىدىغان ئاۋازلار ئاستا-ئاستا يوقاپ كېتىدۇ ، بىزنى سۆيىدىغان ، بىزنى قوللاۋاتقانلارمۇ ئۈمىدسىزلەنمەيدۇ
