提醒！它是艾滋患者主要死因，咳嗽、咳痰、咯血别大意！ئەسكەرتىش! ئۇ ئەيدىز كېسىلىگە گىرىپتار بولغان بىمارلارنىڭ ئاساسلىق ئۆلۈش س

结核病是由结核分枝杆菌引发的肺部感染性疾病。

呼吸道传播是本病传染的主要方式，活动型肺结核期患者是主要传染源。活动型肺结核期患者在咳嗽、打喷嚏、大声说话、唱歌时喷出的唾液飞沫中含有大量的结核菌，气溶胶漂浮在空气里，通过呼吸道传播，健康人吸入后形成潜伏结核。很多人身上都携带着结核菌，但是并不一定都会发病，只有在机体免疫力下降时才发病。根据《国家免费艾滋病抗病毒药物治疗手册(第四版)》要求，所有的HIV感染者应定期进行结核筛查，大部分患者都是在体检时被发现。
1.تۇبېركۇليۇز كېسەللىكى تۇبېركۇليۇز كېسەللىكىنىڭ تۇبېركۇليۇز ئاچىماق تاياقچە باكتېرىيەسى كەلتۈرۈپ چىقىرىدىغان ئۆپكە يۇقۇملىنىش خاراكتېرلىك كېسەللىك ئىكەنلىكىنى تونۇش. نەپەس يولى ئارقىلىق تارقىلىش بۇ كېسەلنىڭ تارقىلىشىدىكى ئاساسلىق ئۇسۇل بولۇپ، ھەرىكەتچان ئۆپكە تۇبېركۇليوزى مەزگىلىدىكى بىمارلار ئاساسلىق يۇقۇش مەنبەسى ھېسابلىنىدۇ. ھەرىكەتچان ئۆپكە تۇبېركۇليوزى مەزگىلىدىكى بىمارلار يۆتەلگەندە، چۈشكۈرگەندە، يۇقىرى ئاۋازدا گەپ قىلغاندا، ناخشا ئېيتقاندا ئېتىلىپ چىققان شۆلگەي تۈكۈرۈك چاچراندىلىرى تەركىبىدە كۆپ مىقداردا تۇبېركۇليوز باكتېرىيەسى بولۇپ، ئائېروزول ھاۋادا لەيلەپ، نەپەس يولى ئارقىلىق تارقىلىدۇ، ساغلام كىشىلەر سۈمۈرگەندىن كېيىن يوشۇرۇن تۇبېركۇليوز شەكىللىنىدۇ. نۇرغۇن كىشىلەردە تۇبېركۇليوز باكتېرىيەسى بولىدۇ، لېكىن ھەممىسىنىڭ كېسەل بولۇشى ناتايىن، پەقەت ئورگانىزمنىڭ ئىممۇنىتېت كۈچى تۆۋەنلىگەندىلا ئاندىن كېسەل بولىدۇ. «دۆلەتنىڭ ئەيدىز كېسىلىنى ۋىرۇسقا قارشى دورىلار بىلەن ھەقسىز داۋالاش قوللانمىسى ( 4-نەشرى )» دىكى تەلەپكە ئاساسەن، بارلىق يۇقۇملانغۇچىلار قەرەللىك ھالدا تۇبېركۇليوزنى تەكشۈرۈپ تۇرۇشى كېرەك، كۆپ قىسىم بىمارلار سالامەتلىك تەكشۈرتكەندە بايقىلىدۇ.
二、HIV合并结核病

结核病是HIV感染者最常见的机会性感染，免疫力下降、劳累、睡眠不足、营养不良、住所环境恶劣等是诱发因素。

HIV合并结核病存在复杂的相互作用，二者相互促进各自疾病进展。HIV合并结核病往往表现出更高的HIV载量、更大的病毒储存库，使免疫系统进一步失效。因此，对于伴随结核病相关表现的，如咳嗽2周或更长时间、咯血、盗汗、午后潮热、食欲不振、消瘦等表现的HIV感染者，尤其应注意排除结核病的可能。
2.قوشۇلۇپ كەلگەن تۇبېركۇليوز كېسەللىكى تۇبېركۇليوز كېسەللىكى يۇقۇملانغۇچىلاردا ئەڭ كۆپ كۆرۈلىدىغان پۇرسەتلىك يۇقۇملىنىش بولۇپ، ئىممۇنىتېت كۈچى تۆۋەنلەش، چارچاش، ئۇيقۇسى يېتەرلىك بولماسلىق، ئوزۇقلۇق يېتىشمەسلىك، تۇرالغۇ مۇھىتى ناچار بولۇش قاتارلىقلار قوزغاتقۇچى ئامىللاردۇر. تۇبېركۇليۇز كېسىلىنى بىرلەشتۈرۈشتە مۇرەككەپ ئۆزئارا تەسىر مەۋجۇت بولۇپ، ئىككىسى ئۆز كېسەللىكىنىڭ تەرەققىياتىنى ئىلگىرى سۈرىدۇ. تۇبېركۇليوز كېسىلى قوشۇلۇپ كەلسە، كۆپ ھاللاردا تېخىمۇ يۇقىرى يۈك كۆتۈرۈش مىقدارى، تېخىمۇ چوڭ ۋىرۇس ساقلاش ئامبىرى ئىپادىلىنىپ، ئىممۇنىتېت سىستېمىسى يەنىمۇ كۈچتىن قالىدۇ. شۇڭا، تۇبېركۇليوز كېسەللىكىگە مۇناسىۋەتلىك ئالامەتلەر، مەسىلەن، ئىككى ھەپتە يۆتىلىش ياكى ئۇنىڭدىنمۇ ئۇزاق ۋاقىت يۆتىلىش، قان تۈكۈرۈش، سوغۇق تەرلەش، چۈشتىن كېيىن ھۆل ئىسسىق بولۇش، ئىشتىھاسى تۇتۇلۇش، ئورۇقلاش قاتارلىق ئالامەتلەر كۆرۈلگەن يۇقۇملانغۇچىلار تۇبېركۇليوز كېسەللىكىنىڭ ئېھتىماللىقىنى تۈگىتىشكە ئالاھىدە دىققەت قىلىشى كېرەك.
三、治疗注意事项

HIV合并结核病的患者建议尽早接受抗病毒治疗，立即开始抗结核治疗，一定要去当地的专科医院进行正规治疗，具体包括：

1、抗结核治疗。结核病治疗要求：早期、适量、联合、规律、全程，初次治疗，完成全疗程，治愈率可达95%以上。坚持全程化疗是治愈及防止复发的关键。若不能坚持满疗程治疗，结核病容易复发，使初治变成复治，甚至形成耐多药，再想治愈就非常困难了。

2、加强营养。肺结核会消耗人体的蛋白质，因此，在治疗期间要加强营养，饮食应以吃高热量、高蛋白的食物为主，例如瘦肉、牛奶、鸡肉等。同时还要多吃蔬菜、水果，再搭配一些粗粮更好。由于服药可能会导致尿酸偏高、皮疹等，所以尽量少吃海鲜、高汤、鸡蛋等食物。

3、充分休息。肺结核又叫“富贵病”，生病后不能熬夜、不能劳累。加上有一定的传染性，建议在治疗期间禁欲，也利于身体复元。

大多数HIV合并结核病患者在标准抗结核疗程（6个月）都能取得良好的治疗效果，但是对于晚期HIV合并结核病患者的疗效目前尚不清楚。值得提醒的是，在刚开始服用抗结核药时会出现一些副作用，常见的有头晕、胃疼、恶心、皮疹、关节痛（吡嗪酰胺会导致尿酸升高）、视力下降（乙胺丁醇导致）、肤色变黑（光敏反应，要注意防晒）及转氨酶升高等。治疗过程中要注意药物不良反应及药物相互作用，必要时进行药物浓度检测。如果不能耐受或出现其它反应，一定要联系医生。
3.داۋالاشتا دىققەت قىلىدىغان ئىشلار تۇبېركۇليوز كېسىلى قوشۇلۇپ كەلگەن بىمارلار ۋىرۇسقا قارشى داۋالاشنى بالدۇرراق قوبۇل قىلىپ، تۇبېركۇليوزغا قارشى داۋالاشنى دەرھال باشلىشى، چوقۇم شۇ جايدىكى مەخسۇس دوختۇرخانىلارغا بېرىپ مۇنتىزىم داۋالىنىشى كېرەك، كونكرېت تۆۋەندىكىلەرنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ:( 1 ) تۇبېركۇليوزغا قارشى داۋالاش. تۇبېركۇليۇز كېسەللىكىنى داۋالاش تەلىپى:دەسلەپكى مەزگىلدە، مۇۋاپىق مىقداردا، بىرلەشتۈرۈپ، قانۇنىيەتلىك، پۈتۈن مۇساپىلىك، تۇنجى قېتىم داۋالاش، پۈتۈن داۋالاش باسقۇچىنى تاماملاش، ساقىيىش نىسبىتى %95 تىن يۇقىرى بولۇش. پۈتۈن مۇساپىلىك خىمىيىلىك داۋالاش داۋالاش ۋە قايتا قوزغىلىشنىڭ ئالدىنى ئېلىشنىڭ ئاچقۇچى. ئەگەر داۋالاش باسقۇچىنى تولۇق داۋاملاشتۇرمىغاندا، تۇبېركۇليوز كېسىلى ئاسانلا قايتا قوزغىلىپ، دەسلەپكى داۋالاشنى قايتا داۋالاشقا ئۆزگەرتىدۇ، ھەتتا كۆپ خىل دورىغا چىداملىق بولۇپ قالىدۇ، قايتا داۋالاش ئىنتايىن قىيىن بولىدۇ. 2.ئوزۇقلۇقنى كۈچەيتىش كېرەك. ئۆپكە تۇبېركۇليوزى ئادەم بەدىنىدىكى ئاقسىلنى خورىتىدۇ، شۇڭا داۋالاش مەزگىلىدە ئوزۇقلۇقنى كۈچەيتىش، يېمەك - ئىچمەكتە يۇقىرى ئېنېرگىيەلىك، يۇقىرى ئاقسىللىق يېمەكلىكلەرنى ئاساس قىلىش كېرەك، مەسىلەن، قارا گۆش، كالا سۈتى، توخۇ گۆشى قاتارلىقلار. شۇنىڭ بىلەن بىر ۋاقىتتا يەنە كۆكتات، مېۋە - چېۋىلەرنى كۆپرەك يەپ بېرىش كېرەك، يەنە ئازراق قارا ئاشلىق قوشۇپ بەرسە تېخىمۇ ياخشى بولىدۇ. دورا ئىچكەندە سۈيدۈك كىسلاتاسى يۇقىرىلاپ كېتىش، ئەسۋە چىقىش قاتارلىقلارنى كەلتۈرۈپ چىقىرىشى مۇمكىن، شۇڭا دېڭىز مەھسۇلاتلىرى، شورپا، تۇخۇم قاتارلىق يېمەكلىكلەرنى ئىمكانقەدەر ئاز يېيىش كېرەك. 3.تولۇق ئارام ئېلىش كېرەك. ئۆپكە تۇبېركۇليوزى يەنە «بايلىق كېسىلى» دەپمۇ ئاتىلىدۇ، ئاغرىپ قالغاندىن كېيىن تۈنەشكە، چارچاشقا بولمايدۇ. ئۇنىڭ ئۈستىگە مەلۇم دەرىجىدە يۇقۇمچانلىققا ئىگە بولغاچقا، داۋالاش مەزگىلىدە نەپسىنى يىغىشنى تەۋسىيە قىلىمىز، بۇ بەدەننىڭ ئەسلىگە كېلىشىگە پايدىلىق. كۆپ ساندىكى تۇبېركۇليوز كېسەللىكىگە قوشۇلۇپ كەلگەن بىمارلار ئۆلچەملىك تۇبېركۇليوزغا قارشى داۋالاش كۇرسى ( ئالتە ئاي ) دا ياخشى داۋالاش ئۈنۈمىگە ئېرىشەلەيدۇ، لېكىن ئاخىرقى باسقۇچتىكى تۇبېركۇليوز كېسەللىكىگە قوشۇلۇپ كەلگەن بىمارلارنى داۋالاش ئۈنۈمى ھازىرچە ئېنىق ئەمەس. ئەسكەرتىشكە ئەرزىيدىغىنى شۇكى، تۇبېركۇليوزغا قارشى دورىلارنى يېڭى ئىچكەندە بەزى ئەكس تەسىرلەر كۆرۈلىدۇ، دائىم ئۇچرايدىغانلىرىدىن باش قېيىش، ئاشقازان ئاغرىش، كۆڭلى ئېلىشىش، ئەسۋە چىقىش، بوغۇم ئاغرىش ( پىرازىن ئامىد سۈيدۈك كىسلاتاسىنى ئۆرلىتىۋېتىدۇ )، كۆرۈش قۇۋۋىتى تۆۋەنلەش ( ئېتىلامىن بۇتىل ئالكوگول كەلتۈرۈپ چىقىرىدۇ )، تېرە رەڭگى قارىداپ كېتىش ( يورۇقلۇققا سەزگۈرلۈك رېئاكسىيەسى، ئاپتاپتىن ساقلىنىشقا دىققەت قىلىش كېرەك ) ۋە ترانسئامىنازا ئۆرلەپ كېتىش قاتارلىقلار بار. داۋالاش جەريانىدا دورىنىڭ ناچار تەسىرى ۋە دورىلارنىڭ ئۆزئارا تەسىرىگە دىققەت قىلىش، زۆرۈر تېپىلغاندا دورىنىڭ قويۇقلۇقىنى تەكشۈرۈش كېرەك. ئەگەر بەرداشلىق بېرەلمىسىڭىز ياكى باشقا ئىنكاس پەيدا بولسا، چوقۇم دوختۇر بىلەن ئالاقىلىشىڭ.
【小结】

肺结核是一种古老的疾病，机体抵抗力下降的人易患此病，比如HIV、糖尿病、肿瘤、长期使用免疫抑制药物（如糖皮质激素、环孢素等）、长期吸烟等，有呼吸道基础疾病的人更容易得肺结核。

增加免疫力是预防的根本，均衡饮食、充足睡眠、适当运动、戒除吸烟及酗酒习惯，保持个人及环境卫生，保持心境开朗，提高身体素质，有助于预防肺结核。

若想得到这世界上最好的东西，先得让世界看到最好的你。从今天起，做一个积极进取的人。
[ قىسقىچە خۇلاسە ] ئۆپكە تۇبېركۇليوزى بىر خىل قەدىمىي كېسەللىك بولۇپ، ئورگانىزمنىڭ قارشىلىق كۈچى تۆۋەنلەيدىغان كىشىلەر بۇ كېسەلگە ئاسان گىرىپتار بولىدۇ، مەسىلەن، دىئابېت كېسىلى، ئۆسمە، ئىممۇنىتېتنى تورمۇزلىغۇچى دورىلارنى ئۇزاق مۇددەت ئىشلىتىش ( مەسىلەن، گلۇكوكورتىكوئىد، سىكلوسپورىن قاتارلىقلار )، ئۇزاق مۇددەت تاماكا چېكىش قاتارلىقلار، نەپەس يولى ئاساسىي كېسىلى بار كىشىلەر ئاسانلا ئۆپكە تۇبېركۇليوزىغا گىرىپتار بولىدۇ. ئىممۇنىتېت كۈچىنى ئاشۇرۇش ئالدىنى ئېلىشنىڭ ئاساسى، يېمەك - ئىچمەكنى تەڭپۇڭلاشتۇرۇش، يېتەرلىك ئۇخلاش، مۇۋاپىق ھەرىكەت قىلىش، تاماكا چېكىش ۋە ھاراق ئىچىش ئادىتىنى تاشلاش، شەخسىي ۋە مۇھىت تازىلىقىنى ساقلاش، ئوچۇق - يورۇق كەيپىياتنى ساقلاش، بەدەن ساپاسىنى ئۆستۈرۈش ئۆپكە تۇبېركۇليوزىنىڭ ئالدىنى ئېلىشقا پايدىلىق. ئەگەر بۇ دۇنيادىكى ئەڭ ياخشى نەرسىگە ئېرىشمەكچى بولسىڭىز، ئالدى بىلەن دۇنياغا ئەڭ ياخشى ئۆزىڭىزنى كۆرسىتىشىڭىز كېرەك. بۈگۈندىن باشلاپ، ئاكتىپ ئالغا ئىنتىلىدىغان ئادەم بولىمەن.