يۇقۇملۇق يۇمشاق سۆگەل چېچەك ۋىرۇسى بولسا يۇقۇملۇق يۇمشاق سۆگەل ۋىرۇسىدىن يۇقۇملىنىشتىن كېلىپ چىقىدىغان بىر خىل يۇقۇملۇق تېرە كېسىلىدۇر. ئەمما كۆپ ساندىكى قۇرامىغا يەتكەن بىمارلاردا جىنسىي ئالاقە ئارقىلىق يۇقىدىغان بولغاچقا، جىنسىي كېسەللىكنىڭ بىر خىلى دەپ قاراشقىمۇ بولىدۇ
بۇ كېسەللىك ياشلاردا كۆپ كۆرۈلىدۇ، سىرتقى جىنسىي ئەزا، يىرىق، ساغرا، قولتۇق قاتارلىق ھەر قانداق تېگىشىدىغان ئورۇنلاردا كۆپ كۆرۈلىدۇ. ئەر ھەمجىنىسلاردا يۈز بېرىدىغان يۇقۇملۇق يۇمشاق سۆگەل كۆپىنچە زەكەر، دوۋسۇن سۆڭىكى رايونى، يوتىنىڭ ئىچكى تەرەپ رايونى ۋە مەقئەت ئەتراپىدىكى ئىللىق، نەم جايدا بولىدۇ
يۇقۇملۇق يۇمشاق سۆگەلنىڭ تارقىلىش شەكلى
يۇقۇملۇق يۇمشاق سۆگەل ناھايىتى ئاسان تارقىلىدۇ، جىنسىي تۇرمۇش ئارقىلىق يۇقىدۇ، بىۋاسىتە ئۇچرىشىش ياكى ۋاسىتىلىك ئۇچرىشىش ئارقىلىق يۇقىدۇ. كۆپ ھاللاردا بىمار ۋە جىنسىي ھەمراھىغا، ھەتتا ئائىلىسىدىكىلەرگە ناھايىتى چوڭ باش قېتىنچىلىقى ئېلىپ كېلىدۇ، كىشىلەرنىڭ ئۇنىڭغا بولغان چۈشەنچىسى ناھايىتى ئاز بولغاچقا، دەسلەپكى داۋالاشنى قولدىن بېرىپ قويىدۇ
بىرىنچى، ئۇچرىشىشتىن يۇقۇملىنىش:لۆڭگە، ۋاننا، كىيىم - كېچەك، تەرەت قاچىسى، ئاممىۋى يۇيۇنۇش ئۈسكۈنىلىرى ياكى تۇرالغۇ تازىلىق شارائىتى ناچار مېھمانخانا قاتارلىقلارنى ئورتاق ئىشلىتىش ئارقىلىق يۇقىدۇ
ئىككىنچى،جىنسىي مۇناسىۋەت ئارقىلىق تارقىلىش:چوڭلاردا جىنسىي ئەزا قىسمىدا يۈز بېرىدىغان يۇقۇملۇق يۇمشاق سۆگەل كۆپىنچە جىنسىي ئۇچرىشىشتىن تارقىلىدۇ، شۇڭا دۇنيا سەھىيە تەشكىلاتى ئۇنى جىنسىي مۇناسىۋەت ئارقىلىق تارقىلىدىغان كېسەللىكلەر قاتارىغا كىرگۈزگەن
ئۈچىنچى، ئۆز بەدىنىگە تېگىش ئارقىلىق تارقىلىش:مەسىلەن، قول سۆگەلگە تەگسە، يەنە بەدەننىڭ باشقا قىسىملىرىنى تۇتسا، تېگىشكەن ئورۇندىكى تېرىدە تېخىمۇ كۆپ يۇمشاق سۆگەل ئۆسۈپ چىقىدۇ
تۆتىنچى،باشقا يۇقۇش ئۇسۇللىرى:قاندىن تارقىلىش، ئانىدىن بالىغا تارقىلىش، داۋالاش مەنبەلىك تارقىلىش ( بەزى يۇقۇملۇق يۇمشاق سۆگەل تېرە زەخىملىنىش، خەتنىلىكنى ھالقىسىمان كېسىش ئوپېراتسىيىسى، خەتنىلىك زەكەر بېشىنى چاپلاشتۇرۇپ ئاجرىتىش ئوپېراتسىيىسى قاتارلىق يارىلاردىن كېيىن پەيدا بولىدۇ، شۇ ئورۇندا يۇقۇملۇق يۇمشاق سۆگەل پەيدا بولىدۇ )
كىلىنىكىلىق ئىپادىسى ۋە دىئاگنوز قويۇش
يۇقۇملۇق يۇمشاق سۆگەلنىڭ يوشۇرۇن مەزگىلى 2 − 3 ھەپتە بولۇپ، يوشۇرۇن مەزگىلى ئۆتۈپ كەتكەندىن كېيىن قوزغىلىدۇ. دەسلەپتە گۈرۈچ چوڭلۇقىدىكى يېرىم شار شەكىللىك ياكى قۇببىسىمان چوققىلىق دۆڭچە ئەسۋە پەيدا بولغان، تەدرىجىي كۆپىيىپ كۆك پۇرچاق چوڭلۇقىدا بولغان، ئوتتۇرىسى ئويمان، ئويمان ياكى كىندىك ئويمىنى شەكلىدە بولۇپ، تارقاق تارقالغان، ئۆزئارا بىرىكمىگەن، كۆپىنچىسى يەككە چاچما ھالەتتە بولۇپ، كۆپ يۈز بېرىدۇ. يۇمشاق سۆگەل نورمال تېرە ياكى سەل تۇتۇق سېرىق رەڭدە بولىدۇ، سىرتقى يۈزى مومدەك پارقىراق بولىدۇ، دەسلەپتە مۇستەھكەملەنگەندىن كېيىن تەدرىجىي يۇمشايدۇ، سىقىپ يېرىلغاندىن كېيىن ئاق رەڭلىك سۆگەل ( ۋىرۇس ئورىغۇچى تەنچىسى ) ئېقىپ چىقىدۇ. يەرلىك ئورۇن قىچىشىدۇ، باشقا كېسەللىك ئالامەتلىرى بولمايدۇ. ئادەتتە ئالتە ئايدىن توققۇز ئايغىچە ئۆزلۈكىدىن ساقىيىپ كېتىدۇ. ئەمما ئايرىملىرىنى ۋاقتىدا داۋالىمىغاچقا، بىر مەزگىل كەينىگە سۆرۈلۈپ كىتىدۇ
سىرتقى جىنسىي ئەزادا يۈز بەرگەندىن باشقا، كالپۇك، تىل ۋە قوۋۇز شىللىق پەردىسى، كۆز بىرىكتۈرگۈچى پەردىسى قاتارلىقلاردىمۇ يۈز بېرىدۇ، كۆز بىرىكتۈرگۈچى پەردىسى زەخىملەنسە رېئاكسىيەلىك بىرىكتۈرگۈچى پەردە ياللۇغى ياكى مۈڭگۈز پەردە ياللۇغى پەيدا بولىدۇ. ئاز ساندىكىلىرىنىڭ زىيىنى ئىنتايىن چوڭ بولۇپ، چوڭ تىپتىكى يۇمشاق سۆگەل دەپ ئاتىلىدۇ. بەزىلىرى مۈڭگۈزلىشىپ كىچىك تېرە مۈڭگۈزىگە ئوخشاپ قالىدۇ، بۇ مۈڭگۈزلەشكەن يۇمشاق سۆگەل دەپ ئاتىلىدۇ. كىلىنىكىدا ئۇچلۇق ھۆل سۆگەلدىن پەرقلەندۈرۈشكە دىققەت قىلىش، ئۇچلۇق ھۆل سۆگەلدىن گۇمانلانغانلار سىركە كىسلاتاسى تەجرىبىسى ياكى پاتولوگىيەلىك تەكشۈرۈش ئېلىپ بارسا بولىدۇ
بۇ كېسەللىك ياشلاردا كۆپ كۆرۈلىدۇ، سىرتقى جىنسىي ئەزا، يىرىق، ساغرا، قولتۇق قاتارلىق ھەر قانداق تېگىشىدىغان ئورۇنلاردا كۆپ كۆرۈلىدۇ. ئەر ھەمجىنىسلاردا يۈز بېرىدىغان يۇقۇملۇق يۇمشاق سۆگەل كۆپىنچە زەكەر، دوۋسۇن سۆڭىكى رايونى، يوتىنىڭ ئىچكى تەرەپ رايونى ۋە مەقئەت ئەتراپىدىكى ئىللىق، نەم جايدا بولىدۇ
يۇقۇملۇق يۇمشاق سۆگەلنىڭ تارقىلىش شەكلى
يۇقۇملۇق يۇمشاق سۆگەل ناھايىتى ئاسان تارقىلىدۇ، جىنسىي تۇرمۇش ئارقىلىق يۇقىدۇ، بىۋاسىتە ئۇچرىشىش ياكى ۋاسىتىلىك ئۇچرىشىش ئارقىلىق يۇقىدۇ. كۆپ ھاللاردا بىمار ۋە جىنسىي ھەمراھىغا، ھەتتا ئائىلىسىدىكىلەرگە ناھايىتى چوڭ باش قېتىنچىلىقى ئېلىپ كېلىدۇ، كىشىلەرنىڭ ئۇنىڭغا بولغان چۈشەنچىسى ناھايىتى ئاز بولغاچقا، دەسلەپكى داۋالاشنى قولدىن بېرىپ قويىدۇ
بىرىنچى، ئۇچرىشىشتىن يۇقۇملىنىش:لۆڭگە، ۋاننا، كىيىم - كېچەك، تەرەت قاچىسى، ئاممىۋى يۇيۇنۇش ئۈسكۈنىلىرى ياكى تۇرالغۇ تازىلىق شارائىتى ناچار مېھمانخانا قاتارلىقلارنى ئورتاق ئىشلىتىش ئارقىلىق يۇقىدۇ
ئىككىنچى،جىنسىي مۇناسىۋەت ئارقىلىق تارقىلىش:چوڭلاردا جىنسىي ئەزا قىسمىدا يۈز بېرىدىغان يۇقۇملۇق يۇمشاق سۆگەل كۆپىنچە جىنسىي ئۇچرىشىشتىن تارقىلىدۇ، شۇڭا دۇنيا سەھىيە تەشكىلاتى ئۇنى جىنسىي مۇناسىۋەت ئارقىلىق تارقىلىدىغان كېسەللىكلەر قاتارىغا كىرگۈزگەن
ئۈچىنچى، ئۆز بەدىنىگە تېگىش ئارقىلىق تارقىلىش:مەسىلەن، قول سۆگەلگە تەگسە، يەنە بەدەننىڭ باشقا قىسىملىرىنى تۇتسا، تېگىشكەن ئورۇندىكى تېرىدە تېخىمۇ كۆپ يۇمشاق سۆگەل ئۆسۈپ چىقىدۇ
تۆتىنچى،باشقا يۇقۇش ئۇسۇللىرى:قاندىن تارقىلىش، ئانىدىن بالىغا تارقىلىش، داۋالاش مەنبەلىك تارقىلىش ( بەزى يۇقۇملۇق يۇمشاق سۆگەل تېرە زەخىملىنىش، خەتنىلىكنى ھالقىسىمان كېسىش ئوپېراتسىيىسى، خەتنىلىك زەكەر بېشىنى چاپلاشتۇرۇپ ئاجرىتىش ئوپېراتسىيىسى قاتارلىق يارىلاردىن كېيىن پەيدا بولىدۇ، شۇ ئورۇندا يۇقۇملۇق يۇمشاق سۆگەل پەيدا بولىدۇ )
كىلىنىكىلىق ئىپادىسى ۋە دىئاگنوز قويۇش
يۇقۇملۇق يۇمشاق سۆگەلنىڭ يوشۇرۇن مەزگىلى 2 − 3 ھەپتە بولۇپ، يوشۇرۇن مەزگىلى ئۆتۈپ كەتكەندىن كېيىن قوزغىلىدۇ. دەسلەپتە گۈرۈچ چوڭلۇقىدىكى يېرىم شار شەكىللىك ياكى قۇببىسىمان چوققىلىق دۆڭچە ئەسۋە پەيدا بولغان، تەدرىجىي كۆپىيىپ كۆك پۇرچاق چوڭلۇقىدا بولغان، ئوتتۇرىسى ئويمان، ئويمان ياكى كىندىك ئويمىنى شەكلىدە بولۇپ، تارقاق تارقالغان، ئۆزئارا بىرىكمىگەن، كۆپىنچىسى يەككە چاچما ھالەتتە بولۇپ، كۆپ يۈز بېرىدۇ. يۇمشاق سۆگەل نورمال تېرە ياكى سەل تۇتۇق سېرىق رەڭدە بولىدۇ، سىرتقى يۈزى مومدەك پارقىراق بولىدۇ، دەسلەپتە مۇستەھكەملەنگەندىن كېيىن تەدرىجىي يۇمشايدۇ، سىقىپ يېرىلغاندىن كېيىن ئاق رەڭلىك سۆگەل ( ۋىرۇس ئورىغۇچى تەنچىسى ) ئېقىپ چىقىدۇ. يەرلىك ئورۇن قىچىشىدۇ، باشقا كېسەللىك ئالامەتلىرى بولمايدۇ. ئادەتتە ئالتە ئايدىن توققۇز ئايغىچە ئۆزلۈكىدىن ساقىيىپ كېتىدۇ. ئەمما ئايرىملىرىنى ۋاقتىدا داۋالىمىغاچقا، بىر مەزگىل كەينىگە سۆرۈلۈپ كىتىدۇ
سىرتقى جىنسىي ئەزادا يۈز بەرگەندىن باشقا، كالپۇك، تىل ۋە قوۋۇز شىللىق پەردىسى، كۆز بىرىكتۈرگۈچى پەردىسى قاتارلىقلاردىمۇ يۈز بېرىدۇ، كۆز بىرىكتۈرگۈچى پەردىسى زەخىملەنسە رېئاكسىيەلىك بىرىكتۈرگۈچى پەردە ياللۇغى ياكى مۈڭگۈز پەردە ياللۇغى پەيدا بولىدۇ. ئاز ساندىكىلىرىنىڭ زىيىنى ئىنتايىن چوڭ بولۇپ، چوڭ تىپتىكى يۇمشاق سۆگەل دەپ ئاتىلىدۇ. بەزىلىرى مۈڭگۈزلىشىپ كىچىك تېرە مۈڭگۈزىگە ئوخشاپ قالىدۇ، بۇ مۈڭگۈزلەشكەن يۇمشاق سۆگەل دەپ ئاتىلىدۇ. كىلىنىكىدا ئۇچلۇق ھۆل سۆگەلدىن پەرقلەندۈرۈشكە دىققەت قىلىش، ئۇچلۇق ھۆل سۆگەلدىن گۇمانلانغانلار سىركە كىسلاتاسى تەجرىبىسى ياكى پاتولوگىيەلىك تەكشۈرۈش ئېلىپ بارسا بولىدۇ
