دۆلەت سەھىيە ساغلاملىق كومىتېتى سەھىيە تەرەققىيات تەتقىقات مەركىزى قاتارلىق ئورۇنلار بىرلىكتە ئېلان قىلغان «جۇڭگو ياشلارنىڭ كۆپىيىش ساغلاملىقى كۆك كىتاپى»دا كۆرسىتىلىشىچە، 2020-يىلىدىن 2023-يىلىغىچە، ئېلىمىزدە 15-24 ياشلىق ياش ئوقۇغۇچىلارنىڭ ئەيدىز كېسىلىگە گىرىپتار بولغانلار جەمئىي 12397 بولۇپ، بۇنىڭ ئىچىدە 2023-يىلىلا يۇقۇملانغانلار سانى 3010- بولغان.
بۇ سانلىق مەلۇماتلارنىڭ ئارقىسىدىكى ئەھۋاللار كىشىنى تېخىمۇ بىئارام قىلىدۇ، يۇقۇملانغۇچىلارنىڭ ئەر-ئايال نىسبىتى 33.9 دا 1 گە بولۇپ، ئوتتۇرىچە يېشى 19.9ياش يەتكەن، ئۇنىڭ ئۈستىگە ئەيدىز بىلەن يۇقۇملىنىشتا يەنە ياشلارغا قارتا تۆۋەنلەش ۋەزىيىتى كۆرۈلگەن، شېنجېن يۇقۇملۇق كېسەللىكلەرنىڭ ئالدىنى ئېلىش، كونترول قىلىش مەركىزىنىڭ ئاشكارىلىشىچە، تولۇقسىز ئوتتۇرا، تولۇق ئوتتۇرا مەكتەپ بۆلەكلىرىدىمۇ كەينى-كەينىدىن كېسەل كۆرۈلگەن، ئەڭ كىچىك بىمار 13 ياشقىمۇ توشمىغان ئىكەن
ئوقۇغۇچى ئەيدىز بىمارلىرىنىڭ ھېكايىسى ...... ئىنتېرنېت تورى ئوموملىشىشى ، ئادەملەر ئوتتۇرىسىدىكى ئالاقىنى تېخىمۇ قولايلىق ھەمدە يۇشۇرۇنلاشتۇردى . جىنسىي ھەركەنتنىڭ جانلىنىش مەزگىلىدە تۇرغاچقا، ئۇنىڭ ئۈستىگە تاشقى دۇنيانىڭ تەسىرىگە ئۇچرىغاچقا، ئوقۇغۇچىلار توپىدا ئاسانلا بىخەتەر بولمىغان قىلمىشلار يۈز بېرىدۇ. بىر قىسىم ياشلارنىڭ سالامەتلىكى مۇشۇنداق قىزىقىش تەرىپىدىن نابۇت بولۇپ كىتىۋاتىدۇ
تۆۋەندىكىسى 10 ئوقۇغۇچى ئەيدىز بىمارىنىڭ يۇقۇملىنىش مىسالى بولۇپ، ئۇلارنىڭ ئىلگىرىكى ئېچىنىشلىق كەچۈرمىشى ۋە بەختسىزلىكى بەلگىلىك ئاگاھلاندۇرۇش رولىنى ئوينىشىنى ئۈمىد قىلىمىز:
ئەر، 19ياش، ئالىي مەكتەپ ئىككىنچى يىللىق ئوقۇغۇچىسى
يۇقۇملىنىش جەريانى:تىرىدە تەمرەتكە كۆرۇنۇپ دوختۇرخانىغا بېرىپ كېسەل كۆرسىتىپ سىفلىس دەپ دىئاگنوز قويۇلغان. دوختۇر ئەيدىز ئانتىتېلاسىنى تەكشۈرۈپبىقىشىنى ئىيتقان، نەتىجىدە دەسلەپكى قەدەمدە مۇسبەت بولۇپ تەكشۇرۇپ چىقىلغان
يۇقۇملۇق كېسەللىكلەر ئىلمى تەكشۈرۈشىدە كۆرسىتىلىشىچە، بىمار ئالىي مەكتەپنىڭ ئىككىنچى يىللىقىدا بېيجىڭغا كېلىپ، مەكتەپ ئەتراپىدىكى بىر ئوخشاش جىنسلىق ئەرلەرنىڭ پائالىيەت نۇقتىسىغا نەچچە قېتىم بارغان، بۇجەرياندا 50 نەچچە ياشلىق بىر ئەر تەشەببۇسكارلىق بىلەن ئۇنىڭ بىلەن پاراڭلاشقان، كېيىن ئۇنى ئۆيىگە تاماق يېيىشكە تەكلىپ قىلغان، بۇ مەزگىلدە ئىككى قېتىم مەجبۇرى ھالدا مەقەت ئارقىلىق قوغداش تەدبىرى بولمىغان جىنسىي مۇناسىۋەت يۇزبەرگەن
ئەر، 21ياش، ئالىي مەكتەپ ئۈچىنچى يىللىق ئوقۇغۇچىسى
يۇقۇملىنىش جەريانى: بىخەتەر بولمىغان قىلمىشلار يۇزبەرگەندىن كىيىن دىتەنگە بېرىپ، ئەيدىز ئانتىتېلاسىنى تەشەببۇسكارلىق بىلەن تەكشۇرتۇپ، دەسلەپكى قەدەمدە مۇسبەت دەپ ئىنىقلانغان
يۇقۇملۇق كېسەللىكلەر ئىلمى تەكشۈرۈشىدە كۆرسىتىلىچە،ئۇ ئالىي مەكتەپتىكى ساۋاقداشلارنىڭ تەكلىپى بىلەن بىللە چىقىپ ئويناپ، بىر كۆڭۈل ئېچىش ئورنىدا تەيۋەن، سىنگاپوردىن كەلگەن دوستلىرى بىلەن تاماق يەپ، ناخشا ئېيتقاندىن كېيىن، دوستلىرىنىڭ تەۋسىيە قىلىشى بىلەن جىنسىي ھاياجانلىنىش دورىلىرىنى سىناپ ، توپلىشىپ جىىنسىي مۇناسىۋەت ھەركىتى يۈز بەرگەن
ئەر، 17ياش، تولۇق ئوتتۇرا ئىككىنچى يىللىق ئوقۇغۇچىسى
يۇقۇملىنىش جەريانى: مەقەت ئەتراپىدا كىچىك جانلىقلارنى بايقاپ دوختۇرخانىغا كېسەل كۆرسەتكىلى بېرىپ، ئۆتكۈر ھۆل فاكوخېرۇسقا دىئاگنوز قويۇلغان، كېيىن دوختۇر ئەيدىزنى تەكشۈرۈپ بىقىش تەكلىپى بەرگەن، دەسلەپكى تەكشۇرۇشتە نەتىجىسى مۇسبەت بولۇپ تەكشۇرۇپ چىقىلغان
يۇقۇملۇق كېسەللىكلەر ئىلمى تەكشۈرۈشىدە كۆرسىتىلىچە،توردا پاراڭلىشىپ، بىر تورداش بىلەن پاراڭلاشقاندىن كېيىن تورداشلار پىسا يېيىشكە تەكلىپ قىلغان، ئۇچرىشىدىغان جايغا بارغاندىن كېيىن تورداشلار يېنىدا پۇل كۆپ ئەمەسلىكىنى باھەنە قىلىپ ئۇنى ئۆيىگە قايتىپ پۇل ئېلىشىغا ھەمراھ بولۇشىنى ئىيتىپ،بارغاندىن كىيىن ئۆيىدە قىستاققا ئىلىپ زوراۋانلىقىغا ئۇچرىغان
ئەر، 19ياش، ئالىي مەكتەپ ئىككىنچى يىللىق ئوقۇغۇچىسى
يۇقۇملىنىش تارىخى: مەقەت يولىدىن قان چىققانلىقتىن دوختۇرخانىغا بېرىپ داۋالانغان، بىر ئايدىن كېيىن قايتا دىئاگنوز قويۇش ئارقىلىق ئەيدىزنىڭ مۇسبەتلىكى تەكشۇرۇپ بايقىغان
يۇقۇملۇق كېسەللىكلەر ئىلمى تەكشۈرۈشىدە كۆرسىتىلىچە، ساۋاقداشلار بىلەن بىللە قاۋاقخانىغا بېرىپ ھاراق ئىچىپ ناخشا ئېيتىپ، مەست بولۇپ قالغان، ئىككىنچى كۈنى ئويغىنىپلا ئۆزى يالغۇز قالغانلىقىنى بايقىغان، ساغرىسى ئاغرىپ، تۇتقاندا ھەممىسى قان بولۇپ، كېيىن دوختۇرخانىغا بېرىپ داۋالانغان
ئەر، 20 ياش، ئالىي مەكتەپ ئۈچىنچى يىللىق ئوقۇغۇچىسى
يۇقۇملىنىش تارىخى: ئۆپكە ياللۇغى سەۋەبىدىن دوختۇرخانىدا يېتىپ داۋالىنىپ، ئادەتتىكى تەكشۈرۈشتە ئەيدىزنىڭ مۇسبەتلىكى بايقالغان
يۇقۇملۇق كېسەللىكلەر ئىلمى تەكشۈرۈشىدە كۆرسىتىلىچە، تولۇق ئوتتۇرىدا ئوخشاش جىنىسلىق قىلمىشلاريۇزبەرگەن، بىخەتەرلىك ئېڭى ئاجىز، بىر نەچچە ئوخشاش جىنىسلىق دوستلىرى بولۇپ باققان ئىكەن
ئەر، ئالىي مەكتەپ ئۈچىنچى يىللىق ئوقۇغۇچىسى، 20 ياش
يۇقۇملىنىش تارىخى: مەكتەپ سالامەتلىك تەكشۈرۈش ئارقىلىق ئەيدىز ئانتىتېلاسى مۇسبەتلىكى بايقالغان
يۇقۇملۇق كېسەللىكلەر ئىلمى تەكشۈرۈشىدە كۆرسىتىلىچە، ئالىي مەكتەپ ئىمتىھانىدا بېيجىڭدىكى بىر پېداگوگىكا ئۇنىۋېرسىتېتىغا ئىمتىھان بېرىپ كىرگەندە ، ئۆزىنىڭ خاراكتېرى ئوچۇق – يورۇق ، چىقىشقاق بولغاچقا ئوقۇغۇچىلار ئۇيۇشمىسىدىكى كادىر بولۇپ سايلانغان ، خىزمەت سەۋەبىدىن نۇرغۇن يېڭى دوستلار بىلەن تونۇشقان ، بۇنىڭ ئىچىدە ھەم جىنسلىقلارمۇ بار ، ئۇزۇن ۋاقىت بىرگە ئۆتۇش جەرياىدا كۆپ قىتىم قۇغداش تەدبىرى بولمىغان ھەمجىنسلىقلار قىلمىشى يۈز بەرگەن ، نەتىجىدە مەكتەپتە سالامەتلىك تەكشۈرتۈشتە ئەيدىز ۋىرۇسى تەكشۈرۈپ چىقىلغان
ئايال، ئالىي مەكتەپ تۆتىنچى يىللىق ئوقۇغۇچىسى، 20 ياش
يۇقۇملىنىش جەريانى: سالامەتلىك تەكشۈرۈش جەريانىدا ئەيدىز ئانتىتېلاسى مۇسبەتنى بايقىغان، ئەمما ئۇنىڭ ئوغۇل دوستى قان ئېلىپ تەكشۈرگەندە نەتىيجىسى مۇسبەت چىققان
يۇقۇملۇق كېسەللىكلەر ئىلمى تەكشۈرۈشىدە كۆرسىتىلىچە، ئۇ ئىلگىرى نۇرغۇن ئوغۇل دوست تۇتقان ،ھەمدە ئوخشىمىغان ئوغۇل دوستى بىلەن قوغداش تەدبىرى بولمىغان جىنسىي قىلمىش يۈز بەرگەن
ئەر، ئالىي مەكتەپ تۆتىنچى يىللىق ئوقۇغۇچىسى، 21ياش
يۇقۇملىنىش جەريانى: VCT ئامبولاتورىيەسى ئىختىيارى مەسلىھەت سوراش ئارقىلىق ئەيدىز ئانتىتېلاسىنىڭ مۇسبەتلىكىنى بايقىغان
يۇقۇملۇق كېسەللىكلەر ئىلمى تەكشۈرۈشىدە كۆرسىتىلىچە،بۇ بىمار ئىلگىرى ھەمجىنىس تور بېكىتىدە ئەرھەمجىنىسىغا مۇناسىۋەتلىك ئىشلارنى كۆرگەن، ئۆزى ئىجتىمائىي ئالاقە يۇمشاق دېتالى ئارقىلىق باشقىلار بىلەن كۆپ قېتىم قوغداش تەدبىرى بولمىغان جىنسىي مۇناسىۋەت يۈز بەرگەن
ئايال، ئاسپىرانت، 24 ياش
يۇقۇملىنىش تارىخى: دوختۇرخانىدا داۋالانغاندا تەكشۈرۈشتە ئەيدىز ئانتىتېلاسى مۇسبەتلىكى بايقالغان
يۇقۇملۇق كېسەللىكلەر ئىلمى تەكشۈرۈشىدە كۆرسىتىلىچە،: ئالىي مەكتەپ مەزگىلىدە ئىككى ئوغۇل دوست تۇتقان، ئۇلارنىڭ ئىچىدىكى بىر ئوغۇل دوستىنىڭ زەھەر چېكىش تارىخى بارلىقىدىن گۇمانلانغان ھەمدە ئۇنىڭ بىلەن قوغداش تىدبىرى بولمىغان جىنسىي مۇناسىۋەت يۈز بەرگەن
ئايال، دوكتور ، 27 ياش
يۇقۇملىنىش تارىخى: قان تەقدىم قىلغاندا تەكشۈرۈش ئارقىلىق ئەيدىز ئانتىتېلاسى مۇسبەتلىكى بايقالغان
يۇقۇملۇق كېسەللىكلەر ئىلمى تەكشۈرۈشىدە كۆرسىتىلىچە، ئىلگىرى ئىجتىمائىي ئالاقە يۇمشاق دېتالى ئارقىلىق باشقىلار بىلەن قوغداش تەدبىرى بولمىغان جىنسىي مۇناسىۋەت يۈز بەرگەن
جىنسىي تەربىيەنىڭ كەمچىل بولۇشى ئاساسلىق سەۋەب
ئ« چېن جىيەننىڭ جىنسىيەت سۆزلىشى» ناملىق ئىنتېرنېت تورى كۆرۈنمە چاستوتا ماركىسىنىڭ قۇرغۇچىسى مۇنداق دېدى: «ئادەم تۇغۇلۇشىدىن باشلاپلا جىنسىيەت بولىدۇ، ئۇنىڭ ئۈستىگە جىنسىيەت باشتىن ئاخىر بىر ئۆمۈر ھەمراھ بولىدۇ. جىنسىي مائارىپنىڭ بىرىنچى پىرىنسىپى شۇكى ، جىنسىي مائارىپ قانچە بالدۇر بولسا شۇنچە ياخشى ، ئىككىنچى پىرىنسىپ جىنسىي مائارىپ ، چوقۇم ئۆمۈر بويى داۋاملىشىشى كېرەك . “
جىنسىي مائارىپ بالدۇربولسا بولۇدىكى كېچىكىشكە بولمايدۇ، جىنسىيەت تۇغۇتنىڭ بىردىنبىر مەقسىتى بولماسلىقى كېرەك، بۇ نادانلىق ھەم ئەخمەقلىق. ياش ئوقۇغۇچىلار ئەسلىدە كىتاب دېڭىزىدا راھەت-پاراغەتكە بىرىلىپ، ياشلىقنىڭ بارلىق گۈزەللىكىدىن بەھرىمان بولۇشى، ھەرگىز مۇ نادانلىق سەۋەبىدىن كېسەلگە گىرىپتار بولۇپ، ئۆمۈرلۈك پۇشايمانغا قالماسلىقى كىرەك
جىنسىي قاراش ئېچىۋېتىلگەن لېكىن ئۆز-ئۆزىنى قوغداش ئېڭى يېتەرلىك ئەمەس
جەمئىيەتنىڭ تەرەققىياتى ۋە كۆز قارىشىنىڭ ئۆزگىرىشىگە ئەگىشىپ، ياش ئوقۇغۇچىلارنىڭ جىنسىي قارىشى تەدرىجىي ئېچىۋېتىلدى، جىنسىي قىلمىشلارمۇ بارغانسېرى ئومۇملاشتى. لېكىن ئۇلارنىڭ جىنسىي پسىخىكىسى ۋە جىنسىي ئەخلاق قارىشى تېخى پۈتۈنلەي پىشىپ يېتىلمىگەن، زۆرۈر بولغان ئۆز-ئۆزىنى قوغداش ئېڭى كەمچىل.
بەزىلەرنىڭ دېيىشىچە، ھامىلدارلىقتىن ساقلىنىش قاپچۇقى جۇڭگودىكى ئەڭ ياخشى جىنسىي تەربىيە ئىكەن. چوڭ كوچىدا ھەممە يەردە كۆرگىلى بولىدىغان ھامىيلە چۇشۇرۇش ئېلانىغا سېلىشتۇرغاندا، بۇ گەپنىڭ ئازراقمۇ خاتالىقى يوق.
نۇرغۇن كىشىلەر قان ۋە ئانىلار-بوۋاقلار يولىدا يۇقۇملىنىشتىن باشقا جىنسىي تارقىلىشتىن كېلىپ چىققان يۇقۇملىنىشنىڭ ئەمەلىيەتتە ھامىلدارلىقتىن ساقلىنىش قاپچۇقى ئارقىلىق ساقلانغىلى بولىدىغانلىقىنى بىلمەيدۇ. ھامىلىدارلىقتىن ساقلىنىش قاپچۇقىنى توغرا ئىشلەتكەندە ئەيدىز كېسىلى بىلەن يۇقۇملىنىش نىسپىتى ٪99.9 تۆۋەنلىتىلىپ، ھۆل فاكروس كېسىلى بىلەن يۇقۇملىنىش نىسبىتى ٪85 تۆۋەنلىتىلىدۇ.
ئىجتىمائىي ئالاقە ۋاستىسىنىڭ سەلبىي تەسىرى بىلۇد ، گالا Blued"، "Gala " قاتارلىق تۈرلۈك ئىجتىمائىي ئالاقە يۇمشاق دېتالى گۈللىنىپ، ياش ئوقۇغۇچىلارنىڭ ئۇچرىشىش خاراكتېرلىك مەزمۇنلىرىنى كۆپەيتىپ، ياش ئوقۇغۇچىلارنىڭ كۈچلۈك ئىجتىمائىي ئالاقە ئېھتىياجىنى قاندۇرۇپ، جىنسىي ئالاقىنىڭ ۋاقىت ۋە بوشلۇق ئارىلىقىنى قىسقارتتى.
بۇ ئىجتىمائىي ئالاقە ۋاستىلىرىنىڭ ئومۇملىشىشى ستۇدېنتلارنى يېڭى دوستلار بىلەن تېخىمۇ ئاسان تونۇشتۇردى شۇنداقلا ئۇلارنىڭ جىنسىي ھەرىكەت پۇرسىتىنى ئاشۇردى. لېكىن تورنىڭ مەۋھۇملىقى ۋە مەخپىيلىكى ئوقۇغۇچىلارنى قارشى تەرەپنىڭ ئارقا كۆرۈنۈشى ۋە سالامەتلىك ئەھۋالىنى ھەقىقىي چۈشىنەلمەي، خەتەرلىك قىلمىشلارنىڭ قىلتىقىغا تېخىمۇ ئاسان چۈشۈردى. بەزى ئوقۇغۇچىلار ئىجتىمائىي ئالاقە سۇپىسى ئارقىلىق ناتونۇش كىشىلەر بىلەن ئۇچرىشىش ھەمدە قوغداش تەدبىرى بولمىغان جىنسىي قىلمىشلار يۈز بەردى، بۇ ئەيدىز كېسىلى بىلەن يۇقۇملىنىش خەۋپىنى زور دەرىجىدە ئاشۇردى
ئالىي مەكتەپلەرنىڭ ئالدىنى ئېلىش - تىزگىنلەش تەربىيىسى ئارقىدا قالغان قىسمەن ئالىي مەكتەپلەر ئەيدىز كېسەللىكىنىڭ ئالدىنى ئېلىش، كونترول قىلىش تەربىيە تەشۋىقات پائالىيىتى ئۆتكۈزگەن بولسىمۇ، لېكىن سالمىقى ۋە قاپلاش دائىرىسىنى يەنىلا ئۆستۈرۈشكە توغرا كېلىدۇ. نۇرغۇن مەكتەپلەرنىڭ جىنسىي مائارىپ دەرسلىكى سىستېمىلىق ۋە چوڭقۇر ئەمەس، ئوقۇغۇچىلارنىڭ ئەمەلىي ئېھتىياجىنى قاندۇرالمايدۇ. بۇنىڭدىن باشقا، ئوقۇغۇچىلارنىڭ جىنسىي ھەرىكىتى ۋە پسىخىكا ساغلاملىقىغا كۆڭۈل بۆلۈش يېتەرلىك بولمىغاچقا، ئوقۇغۇچىلارنى توغرا جىنسىي قاراش ۋە ساغلاملىق ئېڭى تۇرغۇزۇشقا ۋاقتىدا بايقىيالمىدى ۋە يېتەكلىيەلمىگەن.
ياش ئوقۇغۇچىلار ئەيدىز كېسەللىكىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى داۋالاشتىكى نۇقتىلىق كىشىلەر توپى بولۇپ، ياش ئوقۇغۇچىلار ئەيدىزدىن مۇداپىئەلىنىش ئۈچۈن ،«ئۇچنى قىلىش»«ئۈچتىن ساقلىنىش»نى ئەستە چىڭ تۇتۇش كېرەك
ئۈچىنى قىلىش ن1. ئەيدىز كېسەللىكىنىڭ ئالدىنى ئېلىش بىلىملىرىنى ئۆگىنىش كېرەك
ياش ئوقۇغۇچىلار مەكتەپلەرنىڭ ئەيدىز كېسەللىكىنىڭ ئالدىنى ئېلىش تەربىيىسى دەرسلىكى، لېكسىيە ۋە پەننى ئومۇملاشتۇرۇش تەشۋىقاتىغا ئاكتىپ قاتنىشىپ، ئەيدىز كېسەللىكىنىڭ ئالدىنى ئېلىش بىلىملىرىنى ئاكتىپ ئۆگىنىشى كېرەك
ن2. مۇداپىئەلىنىش تەدبىرىنى قوللىنىش كېرەك
ئەيدىز كېسەللىكىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ماھارىتىنى ئىگىلەش كېرەك، مەسىلەن بىخەتەرلىك قاپچۇقى تاقاش، ئۆزىنى تەكشۈرۈپ مەشغۇلات قىلىش، دورا بىلەن ئالدىنى ئېلىش مۇلازىمىتىگە ئېرىشىش قاتارلىقلار. بىخەتەرلىك قاپچۇقى ئىشلىتىش ئەيدىز كېسەللىكىنىڭ ئالدىنى ئېلىشتىكى ئەڭ ئاددىي ھەم ئۈنۈملۈك ئۇسۇل. جىنسىي قىلمىش يۈز بەرگەندە، بىخەتەرلىك قاپچۇقى تاقاپ مۇداپىئەلىنىش كېرەك
ن3. ۋاقتىدا توسۇش ۋە تەكشۈرۈش كېرەك
خەتەرلىك قىلمىشلار يۈز بەرگەندىن كېيىن (مەسىلەن قوغداش تەدبىرى بولمىغان قىلمىشلار) 72 سائەت ئىچىدە توسۇش دورىسى ئىچسە ئەيدىزدىن يۇقۇملىنىشنىڭ ئۈنۈملۈك ئالدىنى ئالغىلى بولىدۇ شۇنىڭ بىلەن بىرگە ۋاقتىدا تەشەببۇسكارلىق بىلەن مۇنتىزىم داۋالاش سەھىيە ئاپپاراتلىرىغا بېرىپ ئەيدىز كېسەللىكىنى مەسلىھەت سوراپ تەكشۈرۈش كېرەك، تەكشۈرۈش يۇقۇملىنىش ئەھۋالىنى بىلىدىغان بىردىنبىر يول
ئۈچىنچىدىن ساقلىنىش ن1. يۇقۇملىنىش ئەھۋالى ئېنىق بولمىغان ئادەملەر بىلەن قوغداش تەدبىرى بولمىغان قىلمىشلارنىڭ يۈز بېرىشىدىن ساقلىنىش كېرەك
جىنسىي ھەمراھىنىڭ ئەيدىز كېسىلىنى تەكشۈرۈش نەتىجىسىنى چۈشىنىپ، جىنسىي ھەمراھىنىڭ ئوخشىمىغان تەكشۈرۈش نەتىجىسىگە قاراتمىلىق ھالدا زۆرۈر بولغان قوغدىنىش تەدبىرلىرىنى قوللىنىپ، قوغدىنىش تەدبىرى بولمىغان قىلمىشلارنىڭ يۈز بېرىشىدىن ساقلىنىش كېرەك
ن2.ھاراق ئىچىپ مەست بولۇپ، ئاڭ ئېنىق بولمىغان ئەھۋالدا جىنسىي قىلمىش يۈز بېرىشتىن ساقلىنىش كېرەك
مەست بولغان، ئاڭ ئېنىق بولمىغان ئەھۋالدا، شەخسىي مۇداپىئەلىنىش ئىقتىدارى ئاجىزلاپ، ئەيدىزدىن يۇقۇملىنىش خەۋپى ئېشىپ كېتىدۇ
ن3. روھىي جانلاندۇرغۇچ ماددىلارنى قالايمىقان ئىشلىتىشتىن ساقلىنىش كېرەك
روھىي جانلاندۇرغۇچ ماددىلار قاتارلىق روھىي جانلاندۇرغۇچ ماددىلارنى قالايمىقان ئىشلىتىشتىن ساقلىنىش، بۇ خىل بۇيۇملارنى قالايمىقان ئىشلەتكەندە سالامەتلىككە زىيان يەتكۈزۈپلا قالماي يەنە كۆپ جىنسىي ھەمراھى بولۇش ۋە قوغداش تەدبىرى بولمىغان قىلمىشلارنىڭ يۈز بېرىشىنى ئاسان كەلتۈرۈپ چىقىرىپ، ئەيدىز كېسىلى بىلەن يۇقۇملىنىش خەۋپىنى ئاشۇرىدۇ
تۆت يىلدا ستۇدېنتلارنىڭ ئەيدىزدىن يۇقۇملانغان سانى 12 مىڭ قېتىملىقى ھەرگىزمۇ ئاددىي سان ئەمەس، ئۇنىڭ ئارقىسىدا سانسىزلىغان ياشلىقنىڭ يوقىلىشى، سانسىزلىغان ئائىلىلەرنىڭ پارچىلىنىشى جەمئىيەتكە ئېغىر يۈك ئېلىپ كەلدى. بەدىنىڭىزنى ئېلىپ ئىنسان تەبىئىتىنى سىناپ باقماڭ، ئەيدىز كېسىلىنىڭ ئالدىنى ئىلىڭ، بۇ بىلىملەرنى چوقۇم ئىگەللىشىڭىز كېرەك! ئەيدىزدىن مۇداپىئەلىنىش بىلىملىرىنى ئۆگىنىپ، ئۆزىنى قوغداشنىڭ مۇھىملىقىنى چۈشىنىش، ھەر بىر ياش-ئۆسمۈرنىڭ ساغلام، خۇشال كەلگۈسى بولۇشىنى ئۈمىد قىلىمىز
