ئەيدىز كېسىلى ئېرىشمە ئىممۇنىتېت كەملىك يىغىندى كېسەللىك ئالامىتى ( AIDS ) دەپمۇ ئاتىلىدۇ،ئۇ ئىنسانلارنىڭ ئورگانىزمنىڭ ئىممۇنىتېت كەملىك ۋىرۇسى ( HIV ) بىلەن يۇقۇملىنىشىدىن كېلىپ چىقىدىغان پۈتۈن بەدەن خاراكتېرلىك كېسەللىك.
1.ئەيدىز كېسىلىنىڭ خەۋپى جەھەتتە
1. يېقىنقى يىللاردىن بۇيان ئېلىمىزدە 60 ياشتىن يۇقىرى ئەيدىز كېسىلى بىلەن يۇقۇملانغۇچىلارنىڭ سانى يىلدىن - يىلغا كۆپەيمەكتە، ھەر يىلى 30 مىڭدىن ئارتۇق ئەيدىز كېسىلى دوكلات قىلىنىدۇ، بۇنىڭ ئىچىدە ئەرلەر ئاساس قىلىنىدۇ.
2. ئەيدىز كېسىلى بىر خىل زىيىنى چوڭ ئۆلۈش نىسبىتى يۇقىرى بولغان يۇقۇملۇق كېسەل. ھازىرچە داۋالاپ ساقايتقىلى بولمايدۇ، ئالدىنى ئالىدىغان ۋاكسىنا يوق.
2.تارقىلىش يوللىرى
1. جىنسىي مۇناسىۋەت ئارقىلىق تارقىلىش ئېلىمىزنىڭ ئەيدىز كېسىلى بىلەن يۇقۇملانغان ئەڭ ئاساسىي .
1. جىنسىي ئالاقە ئارقىلىق تارقىلىش ئېلىمىزنىڭ ئەيدىز كېسىلى بىلەن يۇقۇملانغان ئەڭ ئاساسلىق يولى
2. ئەيدىز ۋىرۇسى جىنسىي مۇناسىۋەت، قان ۋە ئانىدىن بالىغا قاتارلىق ئىبارەت ئۈچ خىل يول ئارقىلىق تارقىلىدۇ.
3.خەتەرلىك قىلمىشلار
ئاھالىلەرنىڭ ئەيدىز كېسىلى بىلەن يۇقۇملىنىش ئەھۋالى تۆۋەندىكىلەرنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ:مۇقىم بولمىغان ھەمراھ،
گاندون ئىشلىتىش، قوغدىنىش تەدبىرى بولمىغان ئەر ئوخشاش جىنسلىق جىنسىي مۇناسىۋەت قاتارلىقلار.
4.تەكشۈرۈتۈش
1. ھەر دەرىجىلىك كېسەلنىڭ ئالدىنى ئېلىش - تىزگىنلەش ئاپپاراتلىرى ۋە داۋالاش ئاپپاراتلىرى قانات يايدۇرۇپ، ئەيدىز تەكشۈرۈش .
2. زەھەر چېكىدىغان، كۆپ جىنسىي ھەمراھى بولغان ، تويدىن سىرىت جىنسىي مۇناسىۋەت، قوغدىنىش ۋاستىسى بولمىغان ئەر ئوخشاش جىنسلىق جىنسىي مۇناسىۋەت قاتارلىقلاردىن ئۈچ ھەپتىدىن كېيىن، تەشەببۇسكارلىق بىلەن ئەيدىز كېسىلى تەكشۈرۈشنى قوبۇل قىلىشى كېرەك.
3. توي قىلماقچى بالىلىق بولماقچى بولغان ياكى ھامىلدار بولغان بولسا، ئەر - ئايال ئىككى تەرەپ تەشەببۇسكارلىق بىلەن جىنسىي كېسەللىك، ئەيدىز كېسىلىنى تەكشۈرتۈشى كېرەك.
4. سەۋەبى ئېنىق بولمىغان ئۇزاق مۇددەتلىك قىزىش ئىچى سۈرۈش، ئۆپكە يۇقۇملىنىش، بەدەن ئېغىرلىقى تۆۋەنلەش، ئەسۋە چىقىش قاتارلىق كېسەللىك ئالامەتلىرى بولسا، ئەيدىز ئانتىتېلاسىنى تەكشۈرۈشنى قوبۇل قىلىش كېرەك.
ئالدىنى ئېلىش.5
1. خەتەرلىك جىنسىي مۇناسىۋەت يۈز بەرگەندىن كېيىن دوختۇرنىڭ كۆرسەتمىسى بويىچە 72 سائەت ئىچىدە دورا ئارقىلىق ئالدىنى ئېلىش تەدبىرى قوللانسا بولىدۇ.
1.ئەيدىز كېسىلىنىڭ خەۋپى جەھەتتە
1. يېقىنقى يىللاردىن بۇيان ئېلىمىزدە 60 ياشتىن يۇقىرى ئەيدىز كېسىلى بىلەن يۇقۇملانغۇچىلارنىڭ سانى يىلدىن - يىلغا كۆپەيمەكتە، ھەر يىلى 30 مىڭدىن ئارتۇق ئەيدىز كېسىلى دوكلات قىلىنىدۇ، بۇنىڭ ئىچىدە ئەرلەر ئاساس قىلىنىدۇ.
2. ئەيدىز كېسىلى بىر خىل زىيىنى چوڭ ئۆلۈش نىسبىتى يۇقىرى بولغان يۇقۇملۇق كېسەل. ھازىرچە داۋالاپ ساقايتقىلى بولمايدۇ، ئالدىنى ئالىدىغان ۋاكسىنا يوق.
2.تارقىلىش يوللىرى
1. جىنسىي مۇناسىۋەت ئارقىلىق تارقىلىش ئېلىمىزنىڭ ئەيدىز كېسىلى بىلەن يۇقۇملانغان ئەڭ ئاساسىي .
1. جىنسىي ئالاقە ئارقىلىق تارقىلىش ئېلىمىزنىڭ ئەيدىز كېسىلى بىلەن يۇقۇملانغان ئەڭ ئاساسلىق يولى
2. ئەيدىز ۋىرۇسى جىنسىي مۇناسىۋەت، قان ۋە ئانىدىن بالىغا قاتارلىق ئىبارەت ئۈچ خىل يول ئارقىلىق تارقىلىدۇ.
3.خەتەرلىك قىلمىشلار
ئاھالىلەرنىڭ ئەيدىز كېسىلى بىلەن يۇقۇملىنىش ئەھۋالى تۆۋەندىكىلەرنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ:مۇقىم بولمىغان ھەمراھ،
گاندون ئىشلىتىش، قوغدىنىش تەدبىرى بولمىغان ئەر ئوخشاش جىنسلىق جىنسىي مۇناسىۋەت قاتارلىقلار.
4.تەكشۈرۈتۈش
1. ھەر دەرىجىلىك كېسەلنىڭ ئالدىنى ئېلىش - تىزگىنلەش ئاپپاراتلىرى ۋە داۋالاش ئاپپاراتلىرى قانات يايدۇرۇپ، ئەيدىز تەكشۈرۈش .
2. زەھەر چېكىدىغان، كۆپ جىنسىي ھەمراھى بولغان ، تويدىن سىرىت جىنسىي مۇناسىۋەت، قوغدىنىش ۋاستىسى بولمىغان ئەر ئوخشاش جىنسلىق جىنسىي مۇناسىۋەت قاتارلىقلاردىن ئۈچ ھەپتىدىن كېيىن، تەشەببۇسكارلىق بىلەن ئەيدىز كېسىلى تەكشۈرۈشنى قوبۇل قىلىشى كېرەك.
3. توي قىلماقچى بالىلىق بولماقچى بولغان ياكى ھامىلدار بولغان بولسا، ئەر - ئايال ئىككى تەرەپ تەشەببۇسكارلىق بىلەن جىنسىي كېسەللىك، ئەيدىز كېسىلىنى تەكشۈرتۈشى كېرەك.
4. سەۋەبى ئېنىق بولمىغان ئۇزاق مۇددەتلىك قىزىش ئىچى سۈرۈش، ئۆپكە يۇقۇملىنىش، بەدەن ئېغىرلىقى تۆۋەنلەش، ئەسۋە چىقىش قاتارلىق كېسەللىك ئالامەتلىرى بولسا، ئەيدىز ئانتىتېلاسىنى تەكشۈرۈشنى قوبۇل قىلىش كېرەك.
ئالدىنى ئېلىش.5
1. خەتەرلىك جىنسىي مۇناسىۋەت يۈز بەرگەندىن كېيىن دوختۇرنىڭ كۆرسەتمىسى بويىچە 72 سائەت ئىچىدە دورا ئارقىلىق ئالدىنى ئېلىش تەدبىرى قوللانسا بولىدۇ.
2. ئاياللار ھامىلىدار بولغاندىن كېيىن ئەيدىز كېسىلى بىلەن يۇقۇملانغان كەسپىي ئاپپاراتلارنىڭ يېتەكچىلىكىدە ئانىدىن بالىغا يۇقۇشنى توسۇش تەدبىرى قوللىنىپ، يېڭى تۇغۇلغان بوۋاقنىڭ يۇقۇملىنىشىنىڭ ئالدىنى ئالسا بولىدۇ.
