باھار پەسلى يېتىپ كەلگەندە، خامۇشلۇق كەيپىياتى ئاسانلا قايتىدىن باش كۆتۈرۈپ چىقىدۇ. 3 - ئاي كىرگەندىن بۇيان، «مېھىر - مۇھەببەت ياردىمى» بىر نەچچە دوستىنىڭ مەسلىھەتىنى ئارقا - ئارقىدىن قوبۇل قىلدى، ئەھۋال ناھايىتى بىردەك بولدى، ئەڭ ئاساسلىقى دىققىتىنى يىغالماسلىق، كېچىدە ياخشى ئۇخلىيالماسلىق، ئەتىگەندە ئورنىدىن تۇرغاندىن كېيىن كەيپىياتىمۇ ياخشى بولماسلىق، دائىم خۇشال بولالماسلىق، ئۇنىڭ ئۈستىگە نېمە ئىش قىلسا ئۈنۈمى ناھايىتى تۆۋەن بولۇش قاتارلىقلار. بىرەر چاتاق چىقتىمۇ؟ :«كېسەللىك ئەھۋالى ئېغىرلاشتىمۇ؟» :«دورا يەمسىز؟» بىزمۇ پىسخىكا مۇتەخەسسىسىدىن مەسلىھەت سورىدۇق. ئەسلىدە بۇ پەسىل ئالمىشىدىغان كۈنلەردە، نۇرغۇن يۇقۇملانغۇچىلارغا نىسبەتەن ئېيتقاندا، ئەڭ ئاسان پەيدا بولىدىغىنى ھەر خىل كۆڭۈلسىزلىكلەر ئىدى. بۇنىڭلىق بىلەن ھەرگىز ئۆزىڭىزنى ئەيىبلىمەڭ، چۈنكى سىزدە مەسىلە يوق، پەقەت پەسىلنىڭ ئۆزگىرىشىگە ئەگىشىپ، ئۇنىڭ ئۈستىگە دورىنىڭ ئەكس تەسىرى قوشۇلۇپ، بەدەن ۋە كەيپىياتتا مۇناسىپ ئىنكاس پەيدا بولىدۇ، خالاس.
01
80 %ئادەم ئۆزىنىڭ خامۇشلۇق كېسىلىگە گىرىپتار بولغانلىقىنى بىلمەيدۇ، ئەمەلىيەتتە خامۇشلۇق كېسىلى ئەيدىز ۋىرۇسى بىلەن يۇقۇملانغۇچىلاردا نىسبەتەن كۆپ ئۇچرايدۇ. لېكىن %80 تىن ئارتۇق ئادەم ئۆزىنىڭ چۈشكۈنلىشىپ كەتكەنلىكىنى بىلمەيدۇ. يۇقۇملانغۇچىلارنىڭ خامۇشلۇق كېسىلىنىڭ ئىككى سەۋەبى بار. بىرىنچى، يۇقۇملىنىشنىڭ دەسلەپكى مەزگىلىدە، ئەيدىز ۋىرۇسىنىڭ بەدەنگە بولغان تەسىرى، بولۇپمۇ كەيپىياتقا بولغان تەسىرى ۋە زەربىسى تۈپەيلىدىن، كۈچى غايەت زور بولىدۇ. بۇ باسقۇچتا نۇرغۇن يۇقۇملانغۇچىلارمۇ ئوخشاش ھېسسىياتتا بولىدۇ:«دائىم جىددىيلىشىمەن، بەزىدە ئاشقازىنىم ئوتتا كۆيگەندەك بولۇپ كېتىدۇ». «باشقىلار ماڭا گەپ قىلسىلا، ئۇلار مېنىڭ يۇقۇملانغانلىقىمنى بىلگەندەك ھېس قىلىمەن.» «بىر قېتىم خىزمەتدىشىم مەندىن قەلەم ئارىيەت ئالدى، گەپ قىلغاندىكى ئاۋازى بەك يۇقىرى بولۇپ كەتتى، مەن قورقۇپ كەتتىم. خىزمەتداشلىرىم يەنە مېنى نېمىشقا بۇنچە قورقۇنچاق بولۇپ كەتتى دەيدۇ؟ «مېنى دائىم قارا باسىدۇ، چۈشۈمدىمۇ ئويغىنالمايمەن. ئاخىرى ئويغىنىپ پۈتۈن بەدىنىم تەرگە چۆمۈپ كەتتى، مەندە بىرەر مەسىلە بارمۇ قانداق؟ مەسىلە شۇكى؛ خامۇشلۇق ياكى تەشۋىشلىنىش. خامۇشلۇق ياكى تەشۋىشلىنىش بىر جۈپ قوشكېزەك بالا. بۇ ئىككى خىل كەيپىياتمۇ ئەيدىز ۋىرۇسى بىلەن يۇقۇملانغۇچىلار دائىم دۇچ كېلىدىغان پىسخىك ساغلاملىق مەسىلىسىدۇر، بۇنىڭ ئىچىدە خامۇشلۇق كېسىلى ئەڭ ئومۇملاشقان. ئالىملارنىڭ مۆلچەرلىشىچە، ئەيدىز ۋىرۇسى بىلەن يۇقۇملانغۇچىلارنىڭ خامۇشلۇق كېسىلىگە گىرىپتار بولۇش نىسبىتى يۇقۇملانمىغانلارنىڭ ئۈچ ھەسسىسىگە توغرا كېلىدىكەن. بىر تۈرلۈك ئالىملارنىڭ تەتقىقاتىدىن بايقىلىشىچە، تەخمىنەن %40 ئادەم خامۇشلۇق كېسىلىگە گىرىپتار بولىدىكەن. لېكىن ئۇلارنىڭ ئىچىدىكى كۆپ قىسىم كىشىلەر ئۆزىدە مۇناسىپ كېسەللىك ئالامەتلىرى بارلىقىنى بىلمەيدۇ ياكى جەزملەشتۈرەلمەيدۇ.
02
02 كىچىك خامۇشلۇق، چوڭ تەسىرى خامۇشلۇق كېسىلىدە ئۈمىدسىزلىك، چارچاش، دىققىتىنى يىغالماسلىق ۋە قىممەت تۇيغۇسى بولماسلىق قاتارلىق ئەھۋاللار كۆرۈلىدۇ. بۇ مەسىلىلەرگە يۇقۇملانغۇچىلار دائىم سەل قارايدۇ، پەقەت بىردەملىك كەيپىياتى ياخشى ئەمەستەك ھېس قىلىدۇ. لېكىن ئەمەلىيەتتە بۇنداق ئاددىي ئەمەس. تەتۈر كۆچۈرۈلگۈچى ۋىرۇسقا قارشى داۋالاشنى قوبۇل قىلغان ھەمدە ۋىرۇسنىڭ توشۇلۇش مىقدارىنى مۇۋەپپەقىيەتلىك تىزگىنلىگەن ئادەم نورمال كۆزلىمە ئۆمۈرگە يېقىنلىشالايدۇ، شۇنىڭ بىلەن بىر ۋاقىتتا ۋىرۇسنى جىنسىي ھەمراھىغا يۇقتۇرمايدۇ. بىراق كەيپىياتى ياخشى بولمىسا قانداق قىلىش كېرەك؟ ھازىرقى ئەھۋال شۇكى، ئەيدىز ۋىرۇسى بىلەن يۇقۇملانغۇچىلار ئىچىدە خامۇشلۇق كېسىلى بىمارلىرىنىڭ ئاران %45 ئىگە دىياگنوز قويۇلغان، بۇنىڭ ئىچىدە تەخمىنەن %55 ئى خامۇشلۇق كېسىلى بويىچە داۋالانغان، بۇنىڭ ئىچىدە %33 ئى داۋالانغۇچىلارنىڭ خامۇشلۇق كېسىلى يېنىكلىگەن. مۇنداقچە قىلىپ ئېيتقاندا، پەقەت سەككىزدىن بىر قىسمىغىمۇ يەتمەيدىغان يۇقۇملانغۇچىلار ئۆزىنىڭ كەيپىيات مەسىلىسىگە ئەھمىيەت بېرىدۇ. ئەلۋەتتە، بۇ كەيپىياتلار يۇقۇملانغۇچىلارنىڭ سالامەتلىكىگە تەسىر يەتكۈزگەچكە، ئاندىن داۋالاش ئېلىپ بېرىلىشى مۇمكىن.
03
3.بىئارام بولغاندا ھەمىشە بەزىبىر يۇقۇملانغۇچىلا بىزگە:«مەن كېچىدە قىينىلىپ ئۇخلىيالمايۋاتىمەن» دەيدۇ. بىز ئۇنىڭدىن دورىنىڭ ئەكس تەسىرى سەۋەبىدىنمۇ دەپ سورىدۇق؟ ئۇ بېشى قايغاندەك ھېس قىلسا، ئازراق ئۇيقۇ دورىسى يېسە بولىدۇ. لېكىن ئۇ بىزگە پەقەت ئويلايدىغىنى كۆپ، دىققىتىنى يىغالمايدىغان، كەچتە ئۇخلىيالمايدىغان، كۈندۈزى بۇ خىل تۇيغۇنىڭ يەنە ئېغىرلىشىپ كېتىدىغانلىقىنى ئېيتتى. بەزىدە سىرتتىكى قۇياش نۇرىنىڭ ياخشى ئىكەنلىكىنى كۆرۈپ، كۆڭلۈم يېنىكلەپ قالىدۇ. لېكىن كۆپ ۋاقىتلاردا، مەسىلەن، يالغۇز قالغاندا ياكى تىنچ مۇھىتتا تۇرغاندا، ئۇ ئەكسىچە دىققىتىنى تېخىمۇ يىغالمايۋاتقاندەك ھېس قىلىپ، تېخىمۇ بىئارام بولىدۇ. ئەگەر پەقەت ئاندا - ساندا مۇشۇنداق ئەھۋال كۆرۈلسە، زىيادە ئەندىشە قىلىش ھاجەتسىز، ئەمما پات - پات كۆرۈلسە، خامۇشلۇق ياكى تەشۋىشلىنىش - تەشۋىشلەنمەسلىككە دىققەت قىلىش كېرەك. ئۇنىڭ ئۈستىگە ئالدى بىلەن ئويلىنىدىغىنى خامۇشلۇق ياكى خامۇشلۇق؟ ئالدى بىلەن شۇنى ئايدىڭلاشتۇرۇۋېلىش كېرەككى، خامۇشلۇق كېسىلى ياكى تەشۋىشلىنىش كېسىلى ئۆزى ياخشى بولالمايدۇ. بۇ نوقۇل كەيپىيات مەسىلىسى ئەمەس، ئۇ بەدەندىكى ئىنكاس ۋە ياشاش ھالىتىدىكى ئىنكاسنى كەلتۈرۈپ چىقىرىدۇ. شۇڭا بىزدە ناچار كەيپىيات كۆرۈلگەندە، ئالدى بىلەن خامۇشلۇق ياكى تەشۋىشلىنىش ئەھۋالىنىڭ بار - يوقلۇقىغا ئالاھىدە دىققەت قىلىشىمىز ھەمدە ۋاقتىدا دوختۇرغا كۆرۈنۈشىمىز كېرەك. ئۆزىڭىزنىڭ مەسىلىسى دەپ قالماڭ. ئەيدىز ۋىرۇسى بىلەن يۇقۇملانغۇچىلار ھەمىشە ئۆزىنىڭ مەسىلىسى دەپ قارايدۇ. ئەمەلىيەتتە، جەمئىيەتتە تۇرمۇش كەچۈرگەندە، ھەر بىر ئادەمنىڭ ئۆزىنىڭ ئەھۋالى بولىدۇ. مەسىلە بولسا پەقەت مۇنتىزىم داۋالانسىلا ياخشى بولۇپ كېتىدۇ. بىراق بىزدە خامۇشلۇق كېسىلىنى تەكشۈرۈش ۋە داۋالاش ئېڭى بولۇشى كېرەك، مانا بۇ ھەربىر يۇقۇملانغۇچى ئۆگىنىشكە تېگىشلىك ئىش. بۇ ۋىرۇسنى تىزگىنلەش نىسبىتىنى يۇقىرى كۆتۈرۈشكە ھەمدە بىمارنىڭ پىسخىك ساغلاملىقى ۋە تۇرمۇش سۈپىتىنى ياخشىلاشقا پايدىلىق.
