ساغلاملىقنى ئومۇملاشتۇرۇش: ب تىپلىق جىگەر ياللۇغىنىڭ ئالدىنى ئېلىش-داۋالاش بىلىملىرى
جۇڭگونىڭ «ب تىپلىق جىگەر ياللۇغىنىڭ ئالدىنى ئېلىش-داۋالاش قوللانمىسى(2022-يىلى نۇسخىسى)»نىڭ ئىستاتىستىكا قىلىشىچە، ھازىر ئېلىمىزدە تەخمىنەن 10 مىليون ب تىپلىق جىگەر ياللۇغى بىلەن يۇقۇملانغانلار بار ئىكەن. ب تىپلىق جىگەر ياللۇغى يۇقۇملىنىش يوشۇرۇن خاراكتېرگە ئىگە ، كۆپ قىسىم ب تىپلىق جىگەر ياللۇغى بىلەن يۇقۇملانغانلارنىڭ روشەن كېسەللىك ئالامەتلىرى ۋە ئىپادىسى يوق ، كۆپ ساندىكى يۇقۇملانغۇچىلار ئۆزىنىڭ ب تىپلىق جىگەر ياللۇغى بىلەن يۇقۇملانغانلىقىنى بىلمەيدۇ .
تەتقىقات نەتىجىسىدە كۆرسىتىلىشىچە، ب تىپلىق جىگەر ياللۇغى بىلەن يۇقۇملانغان تەتقىقات ئوبيېكتى ئىچىدە، ئۆزىنىڭ يۇقۇملانغان ئادەم سانىنىڭ ٪32 نى ئىگىلەيدىكەن، ۋىروسقا قارشى داۋالاشقا ماس كېلىدىغانلارنىڭ سانى ئاران ٪16.1نى ئىگىلەيدىكەن.
بىرىنچى، ب تىپلىق جىگەر ياللۇغى دېگەن نېمە؟
ب تىپلىق جىگەر ياللۇغى ( قىسقارتىلىپ " ب تىپلىق جىگەر ياللۇغى " ) بىر خىل ب تىپلىق جىگەر ياللۇغى ۋىرۇسىدىن يۇقۇملىنىشتىن كېلىپ چىققان يۇقۇملۇق كېسەللىك بولۇپ ، جىگەر قېتىشىش ، جىگەر ھۈجەيرىسى راكى قاتارلىق ئېغىر كېسەللىكلەرنىڭ يۈكىنى كەلتۈرۈپ چىقىرىدىغان مۇھىم سەۋەبلەرنىڭ بىرى . ب تىپلىق جىگەر ياللۇغىنىڭ قوزغىلىش نىسبىتى يۇقىرى، ئادەتتە " سۈكۈت قاتىلى" دەپ ئاتىلىدۇ. كۆپ قىسىم ب تىپلىق جىگەر ياللۇغى بىمارلىرىدا ئالاھىدە كېسەللىك ئالامەتلىرى بولمىغاچقا ياكى پەقەت بىرلا جىگەر ئىقتىدارى بىنورمال بولغاچقا، دائىم بىمارلار سەل قارايدۇ، ئۇزۇن مۇددەت ئاستا تەرەققىي قىلىش ئارقىلىق جىگەر قېتىشىش، جىگەر راكىغا ئۆزگىرىشى مۇمكىن. ئېلىمىزدە بىرلەمچى جىگەر راكى ۋە ئۆلگەنلەرنىڭ سانى پۈتۈن دۇنيانىڭ يېرىمىدىن كۆپرەكىنى ئىگىلەيدۇ، بۇنىڭ ئىچىدە ب تىپلىق جىگەر ياللۇغى مۇناسىۋەتلىك جىگەر قېتىشىش ۋە جىگەر راكىنىڭ يۈز بېرىشى خېلى كۆپ نىسبەتنى ئىگىلەيدۇ.
ئىككىنچى، ب تىپلىق جىگەر ياللۇغىنىڭ تارقىلىش يوللىرى قايسىلار؟
ب تىپلىق جىگەر ياللۇغىنىڭ كېسەللىك قوزغىغۇچىسى ب تىپلىق جىگەر ياللۇغى ۋىرۇسى بولۇپ، ئاساسلىقى قان ئارقىلىق تارقىلىدۇ. ھازىرقى باسقۇچتىكى ئاساسلىق تارقىلىش يوللىرى: بۇزۇلغان تېرە ۋە شىللىق پەردىسى ئارقىلىق تارقىلىدۇ. بۇ بىر قېتىم ئىشلىتىلمىگەن شىپرىس ۋە يىڭنە ئىشلىتىش، قاتتىق دېزىنفېكسىيە قىلىنمىغان چىش سايمانلىرى، ئىچكى ئەينەك، ھۇجۇم قىلىش خاراكتېرلىك مەشغۇلات ۋە يىڭنە تىكىش قاتارلىقلارنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ. ئورتاق ئىشلىتىلىدىغان ساقال ئالغۇچ، ئورتاق ئىشلىتىلىدىغان چىش چوتكىسى، يېتەرلىك رېمونت قىلىش، گۈل چېكىش ۋە ھالقا تۆشۈكچىلىرىنى كېسىش قاتارلىقلارمۇ ب تىپلىق جىگەر ياللۇغىنىڭ يوشۇرۇن قان تارقىتىش شەكلى. ۋېنا دورىسىغا خۇمار بولۇپ قېلىشتا ئورتاق ئىشلىتىلىدىغان شىپرىس ۋە بىخەتەر بولمىغان ئوكۇل نۆۋەتتە يېڭىدىن يۇقۇملىنىشنىڭ ئەڭ ئاساسلىق تارقىلىش شەكلى.
ئانا بوۋاق تارقىلىدۇ . ب تىپلىق جىگەر ياللۇغىغا قارشى مۇسبەت ئانا ب تىپلىق جىگەر ياللۇغى ۋىرۇسىنى يېڭى تۇغۇلغان بوۋاقلارغا تارقىتىش خەتىرى تەخمىنەن ٪2، ئەگەر ئانىسى تۇغۇتتا ب تىپلىق جىگەر ياللۇغى ر ن ئا مۇسبەت بولسا تارقىلىش خەتىرى ٪4- ٪7كە يېتىدۇ ئەيدىز ۋىرۇسى بىلەن يۇقۇملانغاندا، تارقىلىش خەتىرى ٪20كە يەتتى. جىنسىي يولدا تۇغۇش بالىياتقۇنى يېرىپ تۇغۇش تارقىلىشنىڭ خەتىرىنى ئاشۇرمايدۇ، ب تىپلىق جىگەر ياللۇغى ر ن ئا نىڭ يۇقىرى يۈك مىقدارى تارقىلىش خەتىرىنى ئاشۇرۇشى مۇمكىن.
جىنسىي ئۇچرىشىش ئارقىلىق تارقىلىش. ب تىپلىق جىگەر ياللۇغى بىلەن يۇقۇملانغۇچىلار بىلەن جىنسىي ئۇچرىشىش ۋە كۆپ جىنسىي ھەمراھ بولغۇچىنىڭ خەتىرى بىر قەدەر يۇقىرى بولىدۇ. شۇنىڭ بىلەن بىر ۋاقىتتا باشقا جىنسىي تارقىلىشچان كېسەللىكلەر بولۇپمۇ ئەيدىز بىلەن يۇقۇملانغانلار ب تىپلىق جىگەر ياللۇغى بىلەن يۇقۇملىنىشنىڭ خەتىرى تېخىمۇ يۇقىرى بولىدۇ.
ب تىپلىق جىگەر ياللۇغى مۇسبەت ئەزا كۆچۈرۈشنى قوبۇل قىلىش. قۇچاقلاش، چۈشكۈرۈش، يۆتەل، يېمەكلىك، ئىچىملىك سۇ، ئورتاق قاچا-قۇچىلار ۋە ئىستاكان، تېرىنىڭ بۇزۇلۇشى ۋە باشقا قانلار ئاشكارىلىنىپ قالغان ئۇچرىشىشلار ئادەتتە ب تىپلىق جىگەر ياللۇغى تارقىمايدۇ.
ئۈچىنچى، ب تىپلىق جىگەر ياللۇغىنىڭ ئالدىنى قانداق ئېلىش كېرەك؟
ن(1) تەكشۇرۇش ۋە باشقۇرۇشنى كۈچەيتىش كېرەك
ن1. ب تىپلىق جىگەر ياللۇغىنى ئىمكانقەدەر ساغلاملىق تەكشۈرۈش دائىرىسىگە كىرگۈزۈش
ن2. ھامىلىدار ئاياللارنى ب تىپلىق جىگەر ياللۇغىنى تاللاپ تەكشۈرتۈش، ۋىرۇستىن يۇقۇملانغۇچىلار ساقايغاندىن كېيىن ئاندىن ھامىلدار بولۇشنى ئويلىشىشى كېرەك
ن3. مەسىلەن، بوغازلىق مەزگىلىدە ب تىپلىق جىگەر ياللۇغى بايقالسا، تۇغۇت ئېمىتىشنى توختىتىپ ئېمىتىشتىن كېيىن ۋىرۇسقا قارشى داۋالاش ئېلىپ بېرىش
ن4. ۋېناغا زەھەر ئوكۇل قىلغۇچىلارنى پىسخىكىلىق جەھەتتىن يېتەكلەپ، زەھەر تاشلىتىشقا نەسىھەت قىلىش كېرەك.
ن(2) قان تەقدىم قىلغۇچىنى قاتتىق تاللاش كېرەك
ھەقسىز قان تەقدىم قىلىشنى زور كۈچ بىلەن تەشەببۇس قىلىپ، قانۇنسىز قان بىلەن تەمىنلەشنى توسۇش ھەمدە قان تەقدىم قىلىش، قان تەقدىم قىلىشقا قارشى تۇرۇش-ب تىپلىق جىگەر ياللۇغى ۋە ب تىپلىق جىگەر ياللۇغى ر ن ئا نى تەكشۈرۈش ئارقىلىق، قان تەقدىم قىلغۇچىلارنى قاتتىق تاللاش كېرەك.
ن(3) دوختۇرنىڭ مەنبەلىكلىكى ۋە تېرە شىللىق پەردىسىنىڭ تارقىلىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىش كېرەك
ن1. ئىجادىي دىئاگنوز قويۇش ۋە داۋالاش مەشغۇلاتى يولغا قويۇلغان بىمارلارنى ب تىپلىق جىگەر ياللۇغى تەكشۈرۈش ئېلىپ بېرىش
ن2. بىر قېتىم ئىشلىتىلىدىغان شپىرىس ئىشلىتىش
ن3. داۋالاش سايمانلىرىنى قاتتىق دېزىنفېكسىيە قىلىش
ن4. بىمارنىڭ قانلىرى ۋە بەدەن سۇيۇقلۇقى بىلەن ئۇچراشقاندا پەلەي كىيىۋېلىش كېرەك
ن5. ساقال ئالغۇچ ۋە چىش چوتكىسى قاتارلىقلارنى ئورتاق ئىشلەتمەسلىك، چاچ ياساش ئەسۋابلىرى، كىيىش، كىيىش ۋە گۈل چېكىش قاتارلىق ئەسۋابلارنى قاتتىق دېزىنفېكسىيە قىلىش كېرەك.
ن(4) ئالدىنى ئېلىش خاراكتېرلىك ئۇچرىشىپ تارقىتىش
ن1. ياشلار، ئۆسمۈرلەرگە توغرا جىنسىي تەربىيە بېرىش كېرەك
ن2. ئەرلەر ئوخشاش جىنىسلىق ۋە كۆپ جىنىسلىق ھەمراھلار بارلارنى قەرەللىك تەكشۈرتۈشى كېرەك
ن3. ب تىپلىق جىگەر ياللۇغى بىلەن يۇقۇملانغۇچىلارنىڭ بىخەتەرلىك قېپى ئىشلىتىشىنى تەۋسىيە قىلىمىز.
ن(5) ئانىلار بىلەن بوۋاقنىڭ تارقىلىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىش كېرەك
ب تىپلىق جىگەر ياللۇغى ر ن ئا مۇسبەت ھامىلدار ئاياللار قوي پەردىسى بوشلۇقىدىن تېشىلىپ كېتىشتىن ساقلىنىپ، تۇغۇت ۋاقتىنى ئىمكانقەدەر قىسقارتىپ، بالىنىڭ مۇكەممەللىكىگە كاپالەتلىك قىلىپ، يېڭى تۇغۇلغان بوۋاقلارنىڭ ئانا قانغا ئاشكارىلىنىپ كېتىش پۇرسىتىنى ئازايتىپ، ئانىلار بىلەن بوۋاقنىڭ تارقىلىشىدىن ساقلىنىش كېرەك.
ن(6) يۇقۇملانغۇچىلارنى پائال داۋالاش ۋە باشقۇرۇش كېرەك
تارقىلىش خەۋپىنى ئازايتىش ئۈچۈن، ۋىروسقا قارشى داۋالاش ئالامەتلىرىگە ئۇيغۇن كېلىدىغان ب تىپلىق جىگەر ياللۇغى بىلەن يۇقۇملانغانلار داۋالىنىشى كېرەك.
ھازىر ب تىپلىق جىگەر ياللۇغىدا ۋاكسىنا يوق، لېكىن يۇقۇملانغاندىن كېيىن داۋالاپ ساقايتقىلى بولىدۇ. ئىچكەن ۋىروسقا قارشى دورىلارنىڭ داۋالاش ئۈنۈمى يۇقىرى، ئەكس تەسىرى ئاز، ئەڭ قىسقا داۋالاش مۇساپىسى 8-12 ھەپتىدە ب تىپلىق جىگەر ياللۇغىنى داۋالاپ ساقايتقىلى بولىدۇ. ب تىپلىق جىگەر ياللۇغىنى داۋالاپ ساقايتقىلى بولسىمۇ، قانچە بالدۇر داۋالاش ئۈنۈمى شۇنچە ياخشى بولىدۇ، كېسەللىك ئەھۋالىنىڭ جىگەر قېتىشىش باسقۇچىغا كېلىشىدىن ساقلىنىش كېرەك. ساقايغاندىن كېيىنكى بىمارلارمۇ دوختۇرنىڭ كۆرسەتمىسى بويىچە جىگەر ئىقتىدارىنى قەرەللىك تەكشۈرتۈشى كېرەك ئاكتىپ، ياخشى پوزىتسىيەنى ساقلاپ، ئورگانىزمنىڭ ئىممۇنىتېت كۈچىنى ئاشۇرۇش ئەمگەك بىلەن دەم ئېلىشنى بىرلەشتۈرۈشكە دىققەت قىلىپ، مۇۋاپىق ئارام ئېلىش يېمەك- ئىچمەكنى مۇۋاپىق ماسلاشتۇرۇپ، سالامەتلىكنىڭ ئەسلىگە كېلىشىگە ئۈنۈملۈك ياردەم بېرىش كېرەك. ب تىپلىق جىگەر ياللۇغىنىڭ دورا تەتقىقاتىدا بۆسۈش خاراكتېرلىك ئىلگىرلەش بولدى، ب تىپلىق جىگەر ياللۇغى تەلتۆكۈس داۋالىغىلى بولىدىغان كېسەل بولۇپ، ناھايىتى يۇقىرى ئۈنۈملۈك، بىخەتەر داۋالاش لايىھىسى بار بولۇپ، بەدەندىكى ب تىپلىق جىگەر ياللۇغى ۋىرۇسىنى پۈتۈنلەي تازىلىغىلى بولىدۇ. دۆلىتىمىزدە پەقەت ب تىپلىق جىگەر ياللۇغىنى داۋالاپ ساقايتقىلى بولىدىغان نۇرغۇن دورىلار ( ئادەتتە پەقەت ئىچىدىغان دورىلار 12 ھەپتە ) بولۇپ ، ئالاقىدار دورىلار داۋالىنىش سۇغۇرتىسىغا كىرگۈزۈلدى
تەتقىقات نەتىجىسىدە كۆرسىتىلىشىچە، ب تىپلىق جىگەر ياللۇغى بىلەن يۇقۇملانغان تەتقىقات ئوبيېكتى ئىچىدە، ئۆزىنىڭ يۇقۇملانغان ئادەم سانىنىڭ ٪32 نى ئىگىلەيدىكەن، ۋىروسقا قارشى داۋالاشقا ماس كېلىدىغانلارنىڭ سانى ئاران ٪16.1نى ئىگىلەيدىكەن.
بىرىنچى، ب تىپلىق جىگەر ياللۇغى دېگەن نېمە؟
ب تىپلىق جىگەر ياللۇغى ( قىسقارتىلىپ " ب تىپلىق جىگەر ياللۇغى " ) بىر خىل ب تىپلىق جىگەر ياللۇغى ۋىرۇسىدىن يۇقۇملىنىشتىن كېلىپ چىققان يۇقۇملۇق كېسەللىك بولۇپ ، جىگەر قېتىشىش ، جىگەر ھۈجەيرىسى راكى قاتارلىق ئېغىر كېسەللىكلەرنىڭ يۈكىنى كەلتۈرۈپ چىقىرىدىغان مۇھىم سەۋەبلەرنىڭ بىرى . ب تىپلىق جىگەر ياللۇغىنىڭ قوزغىلىش نىسبىتى يۇقىرى، ئادەتتە " سۈكۈت قاتىلى" دەپ ئاتىلىدۇ. كۆپ قىسىم ب تىپلىق جىگەر ياللۇغى بىمارلىرىدا ئالاھىدە كېسەللىك ئالامەتلىرى بولمىغاچقا ياكى پەقەت بىرلا جىگەر ئىقتىدارى بىنورمال بولغاچقا، دائىم بىمارلار سەل قارايدۇ، ئۇزۇن مۇددەت ئاستا تەرەققىي قىلىش ئارقىلىق جىگەر قېتىشىش، جىگەر راكىغا ئۆزگىرىشى مۇمكىن. ئېلىمىزدە بىرلەمچى جىگەر راكى ۋە ئۆلگەنلەرنىڭ سانى پۈتۈن دۇنيانىڭ يېرىمىدىن كۆپرەكىنى ئىگىلەيدۇ، بۇنىڭ ئىچىدە ب تىپلىق جىگەر ياللۇغى مۇناسىۋەتلىك جىگەر قېتىشىش ۋە جىگەر راكىنىڭ يۈز بېرىشى خېلى كۆپ نىسبەتنى ئىگىلەيدۇ.
ئىككىنچى، ب تىپلىق جىگەر ياللۇغىنىڭ تارقىلىش يوللىرى قايسىلار؟
ب تىپلىق جىگەر ياللۇغىنىڭ كېسەللىك قوزغىغۇچىسى ب تىپلىق جىگەر ياللۇغى ۋىرۇسى بولۇپ، ئاساسلىقى قان ئارقىلىق تارقىلىدۇ. ھازىرقى باسقۇچتىكى ئاساسلىق تارقىلىش يوللىرى: بۇزۇلغان تېرە ۋە شىللىق پەردىسى ئارقىلىق تارقىلىدۇ. بۇ بىر قېتىم ئىشلىتىلمىگەن شىپرىس ۋە يىڭنە ئىشلىتىش، قاتتىق دېزىنفېكسىيە قىلىنمىغان چىش سايمانلىرى، ئىچكى ئەينەك، ھۇجۇم قىلىش خاراكتېرلىك مەشغۇلات ۋە يىڭنە تىكىش قاتارلىقلارنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ. ئورتاق ئىشلىتىلىدىغان ساقال ئالغۇچ، ئورتاق ئىشلىتىلىدىغان چىش چوتكىسى، يېتەرلىك رېمونت قىلىش، گۈل چېكىش ۋە ھالقا تۆشۈكچىلىرىنى كېسىش قاتارلىقلارمۇ ب تىپلىق جىگەر ياللۇغىنىڭ يوشۇرۇن قان تارقىتىش شەكلى. ۋېنا دورىسىغا خۇمار بولۇپ قېلىشتا ئورتاق ئىشلىتىلىدىغان شىپرىس ۋە بىخەتەر بولمىغان ئوكۇل نۆۋەتتە يېڭىدىن يۇقۇملىنىشنىڭ ئەڭ ئاساسلىق تارقىلىش شەكلى.
ئانا بوۋاق تارقىلىدۇ . ب تىپلىق جىگەر ياللۇغىغا قارشى مۇسبەت ئانا ب تىپلىق جىگەر ياللۇغى ۋىرۇسىنى يېڭى تۇغۇلغان بوۋاقلارغا تارقىتىش خەتىرى تەخمىنەن ٪2، ئەگەر ئانىسى تۇغۇتتا ب تىپلىق جىگەر ياللۇغى ر ن ئا مۇسبەت بولسا تارقىلىش خەتىرى ٪4- ٪7كە يېتىدۇ ئەيدىز ۋىرۇسى بىلەن يۇقۇملانغاندا، تارقىلىش خەتىرى ٪20كە يەتتى. جىنسىي يولدا تۇغۇش بالىياتقۇنى يېرىپ تۇغۇش تارقىلىشنىڭ خەتىرىنى ئاشۇرمايدۇ، ب تىپلىق جىگەر ياللۇغى ر ن ئا نىڭ يۇقىرى يۈك مىقدارى تارقىلىش خەتىرىنى ئاشۇرۇشى مۇمكىن.
جىنسىي ئۇچرىشىش ئارقىلىق تارقىلىش. ب تىپلىق جىگەر ياللۇغى بىلەن يۇقۇملانغۇچىلار بىلەن جىنسىي ئۇچرىشىش ۋە كۆپ جىنسىي ھەمراھ بولغۇچىنىڭ خەتىرى بىر قەدەر يۇقىرى بولىدۇ. شۇنىڭ بىلەن بىر ۋاقىتتا باشقا جىنسىي تارقىلىشچان كېسەللىكلەر بولۇپمۇ ئەيدىز بىلەن يۇقۇملانغانلار ب تىپلىق جىگەر ياللۇغى بىلەن يۇقۇملىنىشنىڭ خەتىرى تېخىمۇ يۇقىرى بولىدۇ.
ب تىپلىق جىگەر ياللۇغى مۇسبەت ئەزا كۆچۈرۈشنى قوبۇل قىلىش. قۇچاقلاش، چۈشكۈرۈش، يۆتەل، يېمەكلىك، ئىچىملىك سۇ، ئورتاق قاچا-قۇچىلار ۋە ئىستاكان، تېرىنىڭ بۇزۇلۇشى ۋە باشقا قانلار ئاشكارىلىنىپ قالغان ئۇچرىشىشلار ئادەتتە ب تىپلىق جىگەر ياللۇغى تارقىمايدۇ.
ئۈچىنچى، ب تىپلىق جىگەر ياللۇغىنىڭ ئالدىنى قانداق ئېلىش كېرەك؟
ن(1) تەكشۇرۇش ۋە باشقۇرۇشنى كۈچەيتىش كېرەك
ن1. ب تىپلىق جىگەر ياللۇغىنى ئىمكانقەدەر ساغلاملىق تەكشۈرۈش دائىرىسىگە كىرگۈزۈش
ن2. ھامىلىدار ئاياللارنى ب تىپلىق جىگەر ياللۇغىنى تاللاپ تەكشۈرتۈش، ۋىرۇستىن يۇقۇملانغۇچىلار ساقايغاندىن كېيىن ئاندىن ھامىلدار بولۇشنى ئويلىشىشى كېرەك
ن3. مەسىلەن، بوغازلىق مەزگىلىدە ب تىپلىق جىگەر ياللۇغى بايقالسا، تۇغۇت ئېمىتىشنى توختىتىپ ئېمىتىشتىن كېيىن ۋىرۇسقا قارشى داۋالاش ئېلىپ بېرىش
ن4. ۋېناغا زەھەر ئوكۇل قىلغۇچىلارنى پىسخىكىلىق جەھەتتىن يېتەكلەپ، زەھەر تاشلىتىشقا نەسىھەت قىلىش كېرەك.
ن(2) قان تەقدىم قىلغۇچىنى قاتتىق تاللاش كېرەك
ھەقسىز قان تەقدىم قىلىشنى زور كۈچ بىلەن تەشەببۇس قىلىپ، قانۇنسىز قان بىلەن تەمىنلەشنى توسۇش ھەمدە قان تەقدىم قىلىش، قان تەقدىم قىلىشقا قارشى تۇرۇش-ب تىپلىق جىگەر ياللۇغى ۋە ب تىپلىق جىگەر ياللۇغى ر ن ئا نى تەكشۈرۈش ئارقىلىق، قان تەقدىم قىلغۇچىلارنى قاتتىق تاللاش كېرەك.
ن(3) دوختۇرنىڭ مەنبەلىكلىكى ۋە تېرە شىللىق پەردىسىنىڭ تارقىلىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىش كېرەك
ن1. ئىجادىي دىئاگنوز قويۇش ۋە داۋالاش مەشغۇلاتى يولغا قويۇلغان بىمارلارنى ب تىپلىق جىگەر ياللۇغى تەكشۈرۈش ئېلىپ بېرىش
ن2. بىر قېتىم ئىشلىتىلىدىغان شپىرىس ئىشلىتىش
ن3. داۋالاش سايمانلىرىنى قاتتىق دېزىنفېكسىيە قىلىش
ن4. بىمارنىڭ قانلىرى ۋە بەدەن سۇيۇقلۇقى بىلەن ئۇچراشقاندا پەلەي كىيىۋېلىش كېرەك
ن5. ساقال ئالغۇچ ۋە چىش چوتكىسى قاتارلىقلارنى ئورتاق ئىشلەتمەسلىك، چاچ ياساش ئەسۋابلىرى، كىيىش، كىيىش ۋە گۈل چېكىش قاتارلىق ئەسۋابلارنى قاتتىق دېزىنفېكسىيە قىلىش كېرەك.
ن(4) ئالدىنى ئېلىش خاراكتېرلىك ئۇچرىشىپ تارقىتىش
ن1. ياشلار، ئۆسمۈرلەرگە توغرا جىنسىي تەربىيە بېرىش كېرەك
ن2. ئەرلەر ئوخشاش جىنىسلىق ۋە كۆپ جىنىسلىق ھەمراھلار بارلارنى قەرەللىك تەكشۈرتۈشى كېرەك
ن3. ب تىپلىق جىگەر ياللۇغى بىلەن يۇقۇملانغۇچىلارنىڭ بىخەتەرلىك قېپى ئىشلىتىشىنى تەۋسىيە قىلىمىز.
ن(5) ئانىلار بىلەن بوۋاقنىڭ تارقىلىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىش كېرەك
ب تىپلىق جىگەر ياللۇغى ر ن ئا مۇسبەت ھامىلدار ئاياللار قوي پەردىسى بوشلۇقىدىن تېشىلىپ كېتىشتىن ساقلىنىپ، تۇغۇت ۋاقتىنى ئىمكانقەدەر قىسقارتىپ، بالىنىڭ مۇكەممەللىكىگە كاپالەتلىك قىلىپ، يېڭى تۇغۇلغان بوۋاقلارنىڭ ئانا قانغا ئاشكارىلىنىپ كېتىش پۇرسىتىنى ئازايتىپ، ئانىلار بىلەن بوۋاقنىڭ تارقىلىشىدىن ساقلىنىش كېرەك.
ن(6) يۇقۇملانغۇچىلارنى پائال داۋالاش ۋە باشقۇرۇش كېرەك
تارقىلىش خەۋپىنى ئازايتىش ئۈچۈن، ۋىروسقا قارشى داۋالاش ئالامەتلىرىگە ئۇيغۇن كېلىدىغان ب تىپلىق جىگەر ياللۇغى بىلەن يۇقۇملانغانلار داۋالىنىشى كېرەك.
ھازىر ب تىپلىق جىگەر ياللۇغىدا ۋاكسىنا يوق، لېكىن يۇقۇملانغاندىن كېيىن داۋالاپ ساقايتقىلى بولىدۇ. ئىچكەن ۋىروسقا قارشى دورىلارنىڭ داۋالاش ئۈنۈمى يۇقىرى، ئەكس تەسىرى ئاز، ئەڭ قىسقا داۋالاش مۇساپىسى 8-12 ھەپتىدە ب تىپلىق جىگەر ياللۇغىنى داۋالاپ ساقايتقىلى بولىدۇ. ب تىپلىق جىگەر ياللۇغىنى داۋالاپ ساقايتقىلى بولسىمۇ، قانچە بالدۇر داۋالاش ئۈنۈمى شۇنچە ياخشى بولىدۇ، كېسەللىك ئەھۋالىنىڭ جىگەر قېتىشىش باسقۇچىغا كېلىشىدىن ساقلىنىش كېرەك. ساقايغاندىن كېيىنكى بىمارلارمۇ دوختۇرنىڭ كۆرسەتمىسى بويىچە جىگەر ئىقتىدارىنى قەرەللىك تەكشۈرتۈشى كېرەك ئاكتىپ، ياخشى پوزىتسىيەنى ساقلاپ، ئورگانىزمنىڭ ئىممۇنىتېت كۈچىنى ئاشۇرۇش ئەمگەك بىلەن دەم ئېلىشنى بىرلەشتۈرۈشكە دىققەت قىلىپ، مۇۋاپىق ئارام ئېلىش يېمەك- ئىچمەكنى مۇۋاپىق ماسلاشتۇرۇپ، سالامەتلىكنىڭ ئەسلىگە كېلىشىگە ئۈنۈملۈك ياردەم بېرىش كېرەك. ب تىپلىق جىگەر ياللۇغىنىڭ دورا تەتقىقاتىدا بۆسۈش خاراكتېرلىك ئىلگىرلەش بولدى، ب تىپلىق جىگەر ياللۇغى تەلتۆكۈس داۋالىغىلى بولىدىغان كېسەل بولۇپ، ناھايىتى يۇقىرى ئۈنۈملۈك، بىخەتەر داۋالاش لايىھىسى بار بولۇپ، بەدەندىكى ب تىپلىق جىگەر ياللۇغى ۋىرۇسىنى پۈتۈنلەي تازىلىغىلى بولىدۇ. دۆلىتىمىزدە پەقەت ب تىپلىق جىگەر ياللۇغىنى داۋالاپ ساقايتقىلى بولىدىغان نۇرغۇن دورىلار ( ئادەتتە پەقەت ئىچىدىغان دورىلار 12 ھەپتە ) بولۇپ ، ئالاقىدار دورىلار داۋالىنىش سۇغۇرتىسىغا كىرگۈزۈلدى
