【双语】HIV感染者的头号敌人?
ئەيدىزدىن يۇقۇملانغۇچىنىڭ بىرىنچى دەرىجىلىك دۈشمىنى

自1996年以来,抗逆转录病毒疗法(ART)的联合使用使得艾滋病发病率下降,并提高了HIV感染者的生存率,患者的寿命也越来越长。但是随着机体的衰老以及免疫系统受损,相对于未感染人群来说,HIV携带者更容易患癌;特别是一些非艾滋病定义的癌症(NADC):如肺癌(LC)、霍奇金病肛癌、皮肤癌,胃肠道癌等。ئەيدىزدىن يۇقۇملانغۇچىنىڭ بىرىنچى دەرىجىلىك دۈشمىنى

这些癌症在HIV感染者中的发生率高于无感染者。尤其是在发达国家,HIV感染者的主要死因已逐渐成为癌症,并以NADCs取代ADC。此外,对未来几年的预测显示,肺癌和前列腺将在2030年成为最常见的恶性肿瘤类型。

肺癌是HIV阳性人群中主要的非艾滋病定义癌症和癌症死亡的主要原因。根据两项荟萃分析,肺癌的标准化发病率(SIRs)比普通人群高2.5倍以上。并且在HIV感染者中因肺癌死亡的占恶性肿瘤死亡人数的近三分之一,非恶性肿瘤死亡人数的10%。
二、增加肺癌风险的原因有哪些?
(1)吸烟,单纯烟草烟雾中就至少有69种致癌物质,另外尼古丁也会让人对烟草上瘾,从而难以戒除。
(2)HIV感染导致慢性炎症,并经常增加其他病毒合并感染的风险,从而增加免疫系统负担;
(3)HIV感染者的预期寿命有所提高,但由于免疫衰老,老年人患癌症的风险增加。
三、HIV感染者的肺癌发病机制
排除吸烟因素,HIV阳性个体比HIV阴性个体患肺癌的风险至少高两倍。为什么会出现这种原因呢?研究表明:HIV感染者中肺癌的发病机制和预后可能受到关键癌基因和抑癌基因信号网络的差异表达的影响。此外,HIV慢病毒编码的特异性免疫抑制蛋白,如负性调节因子(NEF),可阻止肺细胞凋亡,从而促进癌症的发生,增加了患癌率。
四、HIV感染者如何预防肺癌
1.戒烟和远离空气污染
众所周知,吸烟与肺癌之间存在密切关系,要想预防肺癌的发生,首先要做的就是远离香烟。
其次,环境污染严重的地方尽量不去,避免吸入有毒有害气体。同时HIV感染者应尽量减少非必要的职业环境接触,而特殊职业的HIV感染者,例如在放射性工作环境的人,需要做好防护措施。
2.合理饮食
饮食方面我们可以适当增加蔬菜水果的摄取量,多食用富含胡萝卜素、维生素C、维生素E、叶酸以及微量元素硒的食物。
高脂肪、高胆固醇的食物还有饮酒,尽量不要去接触,这样能够降低患肺癌的概率。
3.定时检查
“早发现,早诊断,早治疗”适用于任何疾病的预防,进行定期健康检查,不仅仅能及早筛查出疾病,还能在疾病恶化前消灭它。目前肺癌的筛查手段主要是X线检查以及胸部CT。
五、治疗方法
(1)手术治疗
手术切除是早期和局部晚期肺癌治疗的重要组成部分。
最近一项关于肺癌患者队列的数据收集表明,HIV阳性患者(n=137)接受肺癌切除手术是安全的,手术并发症和30天死亡率与未感染者相似(n=8234)。另外,小规模的单机构非小细胞肺癌患者(n=6)行肺叶切除术或节段切除术似乎证实了HIV阳性患者手术的可行性。
随着现代放射治疗技术(IMRT)的进步,HIV阳性患者中潜在的较高毒性风险将被降低。因此,在缺乏确凿的数据的情况下,没有理由排除HIV阳性的肺癌患者进行放疗。
然而,临床医生应特别注意放射治疗的副作用,尤其是严重食管炎:CD4+T细胞计数和联合HAART方案可能导致HIV感染者患这种病的风险提高。
(2)药物治疗
与单纯接受化疗的患者相比,接受抗肿瘤药物和HAART联合治疗的患者可以获得更好的疗效和生存率。
需要注意的是,目前HAART方案中使用的几种药物,特别是蛋白酶抑制剂(PIs)、核苷逆转录酶抑制剂(NRTIs)和非核苷逆转录酶抑制剂(NNRTIs),可引起药物相互作用,诱导或抑制转运体和细胞色素(CYP)P450酶。事实上,许多抗肿瘤药物都是经过CYP系统代谢的,因此,ART和化疗的结合可能导致药物积聚和毒性过度。
(3)免疫治疗法
在过去的几年里,通过使用特定的免疫检查点抑制剂(ICIs)对免疫反应进行调节,已经彻底改变了不同癌症类型的治疗。
目前研究最多的肿瘤免疫逃逸机制之一是信号通路,包括活化T细胞表面表达的程序性死亡1(PD-1)及其由肿瘤细胞表达的配体(PD-L1)。免疫检查点作为非小细胞肺癌的治疗靶点已经变得非常重要,一些抗PD-1和抗PD-L1的药物已经被监管药物机构成功测试和批准。
然而需要注意的是:癌症患者的HIV病毒感染可能形成肿瘤免疫微环境(TiME)并与之相互作用,从而可能影响ICIs的成功使用。
总结:
在抗逆转录病毒疗法的联合使用下,HIV逐渐变得可控,但是却不能忽视癌症的潜在性威胁。
对于HIV阳性人群来说,减少不健康行为(如吸烟喝酒),合理饮食和运动,提高依从性,可以让你大大降低患肺癌风险,别让肺癌成为压到人生的最后一根稻草!

ئەيدىزدىن يۇقۇملانغۇچىنىڭ بىرىنچى دەرىجىلىك دۈشمىنى
1996-يىلىدىن بۇيان، ۋىروسقا قارشى داۋالاش ئۇسۇلىنىڭ بىرلىشىپ ئىشلىتىلىشى ئەيدىز كېسىلىنىڭ قوزغىلىش نىسبىتىنى تۆۋەنلىتىۋەتتى ھەمدە ئەيدىز ۋىرۇسى بىلەن يۇقۇملانغۇچىلارنىڭ ياشاش نىسبىتىنى ئۆستۈردى، بىمارنىڭ ئۆمرىمۇ بارغانسېرى ئۇزاردى. ئەمما ئورگانىزىمنىڭ قېرىشى ۋە ئىممۇنىتېت سىستېمىسىنىڭ بۇزغۇنچىلىققا ئۇچرىشىغا ئەگىشىپ، يۇقۇملانمىغان كىشىلەرگە نىسبەتەن ئەيدىز ئېلىپ يۈرگۈچىلەر تېخىمۇ ئاسانلا راك كېسىلىگە گىرىپتار بولىدۇ بولۇپمۇ بەزى ئەيدىز كېسىلىگە تەبىر بېرىلمىگەن راك مەسىلەن ئۆپكە راكى ، خوجىكىن كېسەللىكى مەقئەت راكى، تېرە راكى، ئاشقازان ئۈچەي يوللىرى راكى قاتارلىقلار
بۇ راك كېسىلىنىڭ ئەيدىز ۋىرۇسى بىلەن يۇقۇملانغانلار ئارىسىدا يۈز بېرىش نىسبىتى يۇقۇملانمىغانلارنىڭكىدىن يۇقىرى. بولۇپمۇ تەرەققىي تاپقان دۆلەتلەردە ئەيدىز ۋىرۇسى بىلەن يۇقۇملانغۇچىلارنىڭ ئاساسلىق ئۆلۈش سەۋەبى تەدرىجىي راك كېسىلىگە ئايلاندى ھەمدە ن ا د س ئەس نىڭ ئورنىنى ئالدى . بۇنىڭدىن باشقا، كەلگۈسى بىر نەچچە يىلدىكى مۆلچەردە كۆرسىتىلىشىچە، ئۆپكە راكى ۋە مەزى بېزى 2030-يىلى ئەڭ كۆپ ئۇچرايدىغان يامان سۈپەتلىك ئۆسمە تىپىغا ئايلىنىدىكەن.
بىرىنچى، ئەيدىز ۋىرۇسى بىلەن يۇقۇملانغۇچىلارنىڭ ئۆپكە راكىغا گىرىپتار بولۇش نىسبىتى ناھايىتى چوڭ
ئۆپكە راكى ئەيدىز مۇسبەت كىشىلەر ئارىسىدىكى ئاساسلىق ئەيدىز كېسىلى بولمىغان راك كېسىلى ۋە راك كېسىلى بىلەن ئۆلۈشنىڭ ئاساسلىق سەۋەبى . ئىككى تۈرلۈك تەھلىلگە ئاساسلانغاندا، ئۆپكە راكىنىڭ ئۆلچەملەشكەن قوزغىلىش نىسبىتى ئادەتتىكى كىشىلەرنىڭكىدىن 2.5 ھەسسە يۇقىرى ئىكەن. يەنە كېلىپ ئەيدىز ۋىرۇسى بىلەن يۇقۇملانغانلار ئىچىدە ئۆپكە راكى سەۋەبىدىن ئۆلگەنلەر يامان سۈپەتلىك ئۆسمە بىلەن ئۆلگەنلەرنىڭ ئۈچتىن بىر قىسمىنى ئىگىلەيدۇ، يامان سۈپەتلىك بولمىغان ئۆسمە بىلەن ئۆلگەنلەرنىڭ ٪10 نى ئىگەللەيدىكەن
ئىككىنچى، ئۆپكە راكىنىڭ خەتىرىنى ئاشۇرۇشتىكى سەۋەبلەر قايسىلار؟
ە(1) تاماكا چېكىش، تاماكا ئىس-تۈتەكلىرى ئىچىدە ئاز دېگەندە 69خىل راك پەيدا قىلىدىغان ماددا بار، ئۇنىڭدىن باشقا نىكوتىنمۇ ئادەمنى تاماكىغا خۇمار قىلىپ، تاشلىغىلى بولمايدۇ
ە(2) ئەيدىز يۇقۇملىنىش سوزۇلما خاراكتېرلىك ياللۇغلىنىشنى كەلتۈرۈپ چىقىرىدۇ ھەمدە باشقا ۋىرۇسلارنى بىرلەشتۈرۈپ يۇقۇملىنىش خەۋپىنى دائىم ئېغىرلىتىپ، ئىممۇنىتېت سىستېمىسىنىڭ يۈكىنى ئېغىرلىتىۋىتىدۇ
ە(3) ئەيدىز ۋىرۇسى بىلەن يۇقۇملانغۇچىلارنىڭ مۆلچەردىكى ئۆمرى ئۆسكەن بولسىمۇ، ئىممۇنىتېت قېرىغانلىقتىن، ياشانغانلارنىڭ راك كېسىلىگە گىرىپتار بولۇش خەۋپى ئاشدۇ
ئۈچىنچى، ئەيدىز يۇقۇملانغۇچىلارنىڭ ئۆپكە راكىنىڭ قوزغىلىش مېخانىزمى
تاماكا چېكىش ئامىللىرىنى نەزەردىن ساقىت قىلىشتا، ئەيدىز مۇسبەت شەخسنىڭ مەنپىي يەككە شەخسلىرىنىڭ ئۆپكە راكىغا گىرىپتار بولۇش خەۋپىدىن ئاز دېگەندىمۇ ئىككى ھەسسە يۇقىرى. نېمە ئۈچۈن بۇنداق سەۋەب پەيدا بولىدۇ ؟ تەتقىقاتلاردا كۆرسىتىلىشىچە، ئەيدىز يۇقۇملانغۇچىلار ئىچىدە ئۆپكە راكىنىڭ قوزغىلىش مېخانىزمى ۋە ئالدىن مەلۇماتى ھالقىلىق راك گېنى ۋە راك تىزگىنلەش گېنى سىگنال تورىنىڭ پەرق ئىپادىلىنىشىنىڭ تەسىرىگە ئۇچرىشى مۇمكىن ئىكەن. بۇنىڭدىن باشقا ئەيدىز ئاستا ۋىرۇس كودىنىڭ ئالاھىدە ئىممۇنىتېت ئاقسىلىنى تىزگىنلەيدۇ ، مەسىلەن مەنپىي تەڭشەش فاكتورى ئۆپكە ھۈجەيرىلىرىنىڭ خازانلىشىشىنى توسۇپ ، راك كېسىلىنىڭ يۈز بېرىشىنى ئىلگىرى سۈرۈپ ، راك كېسىلىگە گىرىپتار بولۇش نىسبىتىنى ئاشۇرىدۇ
تۆتىنچى، ئەيدىز ۋىرۇسى بىلەن يۇقۇملانغۇچىلار ئۆپكە راكىنىڭ قانداق ئالدىنى ئېلىش كېرەك
ە1.تاماكا تاشلاش ۋە ھاۋانىڭ بۇلغىنىشىدىن يىراق تۇرۇش
ھەممىگە ئايان ، تاماكا چېكىش بىلەن ئۆپكە راكى ئوتتۇرىسىدا زىچ مۇناسىۋەت بار ، ئۆپكە راكىنىڭ يۈز بېرىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ئۈچۈن ، ئالدى بىلەن تاماكىدىن يىراق تۇرۇش كېرەك .
ئۇنىڭدىن قالسا، مۇھىت بۇلغىنىشى ئېغىر بولغان جايلارغا بارماسلىق، زەھەرلىك، زىيانلىق گازلارنى سۈمۈرۈشتىن ساقلىنىش كېرەك. شۇنىڭ بىلەن بىر ۋاقىتتا ئەيدىز ۋىرۇسى بىلەن يۇقۇملانغۇچىلار زۆرۈر بولمىغان كەسپىي مۇھىت ئۇچرىشىشنى ئىمكانقەدەر ئازايتىشى كېرەك ، ئالاھىدە كەسىپتىكى ئەيدىز يۇقۇملانغۇچىلار ، مەسىلەن رادىئوئاكتىپلىق خىزمەت مۇھىتىدىكى كىشىلەر مۇداپىئە تەدبىرلىرىنى ياخشى ئىشلىشى كېرەك
ە2. مۇۋاپىق يېمەك-ئىچمەك
يېمەك-ئىچمەك جەھەتتە بىز كۆكتات، مېۋىلەرنىڭ قوبۇل قىلىنىش مىقدارىنى مۇۋاپىق كۆپەيتىپ، تەركىبىدە كاروتىن، ۋىتامىن س، ۋىتامىن ئې، فوتا كىسلاتاسى ۋە مىكرو ئېلېمېنتلار مول بولغان يېمەكلىكلەرنى كۆپرەك ئىستېمال قىلساق بولىدۇ
ياغ مىقدارى يۇقىرى، خولېستېرىن يۇقىرى يېمەكلىكلەردىن يەنە ھاراق ئىچىش قاترلىقلار، ئىمكانقەدەر ئازايتىش كېرەك، بۇنداق بولغاندا ئۆپكە راكىغا گىرىپتار بولۇش نىسبىتىنى تۆۋەنلەتكىلى بولىدۇ
ە3. قەرەللىك تەكشۈرۈش
بالدۇر بايقاش، بالدۇر دىئاگنوز قويۇش، بالدۇر داۋالاش ھەرقانداق كېسەلنىڭ ئالدىنى ئېلىشقا ماس كېلىدۇ، قەرەللىك ساغلاملىق تەكشۈرۈتۈشكە ماس كېلىدۇ، بۇنىڭدا كېسەللىكنى بالدۇر تاللاپلا قالماي، يەنە كېسەللىك يامانلىشىشتىن بۇرۇن يوقىتىلىدۇ. نۆۋەتتە ئۆپكە راكىنىڭ تاللاپ تەكشۈرۈش ۋاستىسى ئاساسلىقى ېكېس نۇرى ئارقىلىق تەكشۈرۈش ۋە كۆكرەك قىسمى س ت غا سىلىش
بەشىنچى، داۋالاش ئۇسۇلى
ە(1) ئوپېراتسىيە قىلىپ داۋالاش
ئوپېراتسىيە قىلىپ ئېلىۋېتىش دەسلەپكى ۋە قىسمەن ئاخىرقى باسقۇچلۇق ئۆپكە راكى داۋالاشنىڭ مۇھىم تەركىبىي قىسمى
يېقىنقى ئۆپكە راكى بىمارلىرىنىڭ سەپ قاتارىغا ئائىت سانلىق مەلۇمات توپلىمىدا كۆرسىتىلىشىچە، ئەيدىز مۇسبەت بىمارلارنىڭ ئۆپكە راكىنى ئېلىۋېتىش ئوپېراتسىيەسى قىلدۇرۇش ئوپېراتسىيەسى بىخەتەر بولۇپ، ئوپېراتسىيە قىلىش ئەگەشمە كېسەللىكلىرى ۋە 30 كۈنلۈك ئۆلۈش نىسبىتى يۇقۇملانمىغانلارنىڭكىگە ئوخشايدىكەن. ئۇنىڭدىن باشقا، كىچىك كۆلەملىك يەككە ئاپپاراتتا كىچىك ھۈجەيرىلىك ئۆپكە راكىغا گىرىپتار بولمىغانلار (ن=6) ئۆپكە يوپۇرمىقىنى ئېلىۋېتىش ئوپېراتسىيىسى ياكى بوغۇم بۆلىكىنى ئېلىۋېتىش ئوپېراتسىيىسى ئەيدىز مۇسبەت بىمارلارنى ئوپېراتسىيە قىلىشنىڭ مۇمكىنچىلىكىنى ئىسپاتلىغاندەك قىلاتتى
ھازىرقى زامان رادىئوئاكتىپلىق داۋالاش تېخنىكىسىنىڭ ئىلگىرلىشىگە ئەگىشىپ ، ئەيدىز مۇسبەت بىمارلار ئىچىدە يوشۇرۇن زەھەرلىك خەۋپ تۆۋەنلەيدۇ . شۇڭا تولۇق سانلىق مەلۇمات كەمچىل بولغان ئەھۋالدا، ئەيدىز مۇسبەت ئۆپكە راكىغا گىرىپتار بولغانلارنى نەزەردىن ساقىت قىلىشقا ئاساس يوق
لېكىن كىلىنىكىلىق دوختۇرلار رادىئوئاكتىپلىق داۋالاشنىڭ ئەكس تەسىرىگە ئالاھىدە دىققەت قىلىشى كېرەك، بولۇپمۇ ئېغى ركاناي نەيچە ياللۇغى: س د 4+ت ھۈجەيرە سانى ۋە بىرلەشمە خ ا ا ر ت لايىھىسى ئەيدىز ۋىرۇسى بىلەن يۇقۇملانغانلارنىڭ بۇ خىل كېسەلگە گىرىپتار بولۇش خەۋپىنى ئاشۇرۇشى مۇمكىن
ە(2) دورا بىلەن داۋالاش
خىمىيىلىك داۋالاشنى قوبۇل قىلغان بىمارلارغا سېلىشتۇرغاندا، ئۆسمىگە قارشى دورا ۋە خ ا ا ر ت بىرلىشىپ داۋالانغان بىمارلار تېخىمۇ ياخشى داۋالاش ئۈنۈمى ۋە ھايات قېلىش نىسبىتىگە ئېرىشەلەيدۇ
شۇنىڭغا دىققەت قىلىش كېرەككى ، نۆۋەتتە خ ا ا ر ت لايىھەسىدە ئىشلىتىلىۋاتقان بىر نەچچە خىل دورا بولۇپمۇ ئاقسىل ئېنزىمىنى تىزگىنلىگۈچى دورىلار ، يادرو رېمونتنى تىزگىنلىگۈچى دورىلار يادروسىز فېرمېنتنى تىزگىنلىگۈچى دورىنىڭ ئۆزئارا تەسىرىنى قوزغاپ، توشۇش تەنچىسى ۋە ھۈجەيرە پىگمېنتى ئېنزىمنى يېتەكلەيدۇ ياكى تىزگىنلەيدۇ. ئەمەلىيەتتە، نۇرغۇن ئۆسمىگە قارشى دورىلار س ي پ سىستېمىسى ئارقىلىق مېتابولىزم قىلىدۇ، شۇڭا ا ر ت بىلەن خىمىيىلىك داۋالاشنىڭ بىرىكىشى دورىلارنىڭ يىغىلىپ قېلىشى ۋە زەھەرنىڭ زىيادە ئېشىپ كېتىشىنى كەلتۈرۈپ چىقىرىشى مۇمكىن
ە(3) ئىممۇنىتېت بىلەن داۋالاش ئۇسۇلى
ئۆتكەن بىر نەچچە يىلدا، ئالاھىدە ئىممۇنىتېت تەكشۈرۈش نۇقتىسىدىكى تىزگىنلىگۈچ ئارقىلىق ئىممۇنىتېت رېئاكسىيىسىنى تەڭشەش ئارقىلىق، ئوخشىمىغان راك كېسىلىنى داۋالاشنى ئۈزۈل-كېسىل ئۆزگەرتتى
نۆۋەتتە ئەڭ كۆپ تەتقىق قىلىنغان ئۆسمە ئىممۇنىتېت قېچىپ كېتىش مېخانىزمىنىڭ بىرى سىگنال يولى بولۇپ، ت ھۈجەيرىسىنىڭ يۈزىدە ئىپادىلەنگەن تەرتىپ خاراكتېرلىك ئۆلۈش ۋە ئۇنىڭ ئۆسمە ھۈجەيرىسى ئىپادىلەنگەن تەڭشەش گەۋدىسى نى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ. ئىممۇنىتېت تەكشۈرۈش نۇقتىسى كىچىك ھۈجەيرىلىك بولمىغان ئۆپكە راكىنى داۋالاش نىشانى بولۇش سۈپىتى بىلەن ئىنتايىن مۇھىم بولۇپ قالدى، پ د-1 ۋە پ د - ل 1 غا قارشى دورىلارنى نازارەت قىلىپ باشقۇرۇش دورىلىرى مۇۋەپپەقىيەتلىك سىناق قىلىندى ۋە تەستىقلاندى
شۇنىڭغا دىققەت قىلىش كېرەككى ، راك كېسىلىگە گىرىپتار بولغانلارنىڭ ئەيدىز ۋىرۇسى بىلەن يۇقۇملىنىش ئۆسمە ئىممۇنىتېت مىكرو مۇھىتىنى شەكىللەندۈرۈشى ھەمدە ئۇنىڭ بىلەن ئۆز ئارا تەسىر كۆرسىتىپ ، نىڭ مۇۋەپپەقىيەتلىك ئىشلىتىلىشىگە تەسىر يەتكۈزۈشى مۇمكىن
خۇلاسە
ۋىروسنىڭ تەتۈر ئايلىنىشىغا قارشى داۋالاش ئۇسۇلىنىڭ بىرلىشىپ ئىشلىتىلىشى بىلەن ئەيدىز تەدرىجىي كونترول قىلغىلى بولىدۇ، بىراق راك كېسىلىنىڭ يوشۇرۇن تەھدىتىگە سەل قاراشقا بولمايدۇ
ئەيدىز مۇسبەت كىشىلەرگە نىسبەتەن ئېيتقاندا ، ساغلام بولمىغان قىلمىشلارنى ئازايتىپ ، مۇۋاپىق يىمەك-ئىچمەك ۋە ھەرىكەت قىلىپ ، بويسۇنۇشچانلىقىنى ئۆستۈرسە ، ئۆپكە راكى كېسىلىگە گىرىپتار بولۇش خەۋپىنى زور دەرىجىدە تۆۋەنلىتىدۇ ، ئۆپكە راكىنى كىشىلىك ھاياتقا بېسىم چۈشۇرىدىغان ئەڭ ئاخىرقى شال پاخىلىغا ئايلاندۇرماڭ !ە
(本文转自公众号拉米Dr)
( بۇ ماقالە ئۇندىدار جامائەت نومۇرى رام در دىن يۆتكەلدى )
بۇ راك كېسىلىنىڭ ئەيدىز ۋىرۇسى بىلەن يۇقۇملانغانلار ئارىسىدا يۈز بېرىش نىسبىتى يۇقۇملانمىغانلارنىڭكىدىن يۇقىرى. بولۇپمۇ تەرەققىي تاپقان دۆلەتلەردە ئەيدىز ۋىرۇسى بىلەن يۇقۇملانغۇچىلارنىڭ ئاساسلىق ئۆلۈش سەۋەبى تەدرىجىي راك كېسىلىگە ئايلاندى ھەمدە ن ا د س ئەس نىڭ ئورنىنى ئالدى . بۇنىڭدىن باشقا، كەلگۈسى بىر نەچچە يىلدىكى مۆلچەردە كۆرسىتىلىشىچە، ئۆپكە راكى ۋە مەزى بېزى 2030-يىلى ئەڭ كۆپ ئۇچرايدىغان يامان سۈپەتلىك ئۆسمە تىپىغا ئايلىنىدىكەن.
بىرىنچى، ئەيدىز ۋىرۇسى بىلەن يۇقۇملانغۇچىلارنىڭ ئۆپكە راكىغا گىرىپتار بولۇش نىسبىتى ناھايىتى چوڭ
ئۆپكە راكى ئەيدىز مۇسبەت كىشىلەر ئارىسىدىكى ئاساسلىق ئەيدىز كېسىلى بولمىغان راك كېسىلى ۋە راك كېسىلى بىلەن ئۆلۈشنىڭ ئاساسلىق سەۋەبى . ئىككى تۈرلۈك تەھلىلگە ئاساسلانغاندا، ئۆپكە راكىنىڭ ئۆلچەملەشكەن قوزغىلىش نىسبىتى ئادەتتىكى كىشىلەرنىڭكىدىن 2.5 ھەسسە يۇقىرى ئىكەن. يەنە كېلىپ ئەيدىز ۋىرۇسى بىلەن يۇقۇملانغانلار ئىچىدە ئۆپكە راكى سەۋەبىدىن ئۆلگەنلەر يامان سۈپەتلىك ئۆسمە بىلەن ئۆلگەنلەرنىڭ ئۈچتىن بىر قىسمىنى ئىگىلەيدۇ، يامان سۈپەتلىك بولمىغان ئۆسمە بىلەن ئۆلگەنلەرنىڭ ٪10 نى ئىگەللەيدىكەن
ئىككىنچى، ئۆپكە راكىنىڭ خەتىرىنى ئاشۇرۇشتىكى سەۋەبلەر قايسىلار؟
ە(1) تاماكا چېكىش، تاماكا ئىس-تۈتەكلىرى ئىچىدە ئاز دېگەندە 69خىل راك پەيدا قىلىدىغان ماددا بار، ئۇنىڭدىن باشقا نىكوتىنمۇ ئادەمنى تاماكىغا خۇمار قىلىپ، تاشلىغىلى بولمايدۇ
ە(2) ئەيدىز يۇقۇملىنىش سوزۇلما خاراكتېرلىك ياللۇغلىنىشنى كەلتۈرۈپ چىقىرىدۇ ھەمدە باشقا ۋىرۇسلارنى بىرلەشتۈرۈپ يۇقۇملىنىش خەۋپىنى دائىم ئېغىرلىتىپ، ئىممۇنىتېت سىستېمىسىنىڭ يۈكىنى ئېغىرلىتىۋىتىدۇ
ە(3) ئەيدىز ۋىرۇسى بىلەن يۇقۇملانغۇچىلارنىڭ مۆلچەردىكى ئۆمرى ئۆسكەن بولسىمۇ، ئىممۇنىتېت قېرىغانلىقتىن، ياشانغانلارنىڭ راك كېسىلىگە گىرىپتار بولۇش خەۋپى ئاشدۇ
ئۈچىنچى، ئەيدىز يۇقۇملانغۇچىلارنىڭ ئۆپكە راكىنىڭ قوزغىلىش مېخانىزمى
تاماكا چېكىش ئامىللىرىنى نەزەردىن ساقىت قىلىشتا، ئەيدىز مۇسبەت شەخسنىڭ مەنپىي يەككە شەخسلىرىنىڭ ئۆپكە راكىغا گىرىپتار بولۇش خەۋپىدىن ئاز دېگەندىمۇ ئىككى ھەسسە يۇقىرى. نېمە ئۈچۈن بۇنداق سەۋەب پەيدا بولىدۇ ؟ تەتقىقاتلاردا كۆرسىتىلىشىچە، ئەيدىز يۇقۇملانغۇچىلار ئىچىدە ئۆپكە راكىنىڭ قوزغىلىش مېخانىزمى ۋە ئالدىن مەلۇماتى ھالقىلىق راك گېنى ۋە راك تىزگىنلەش گېنى سىگنال تورىنىڭ پەرق ئىپادىلىنىشىنىڭ تەسىرىگە ئۇچرىشى مۇمكىن ئىكەن. بۇنىڭدىن باشقا ئەيدىز ئاستا ۋىرۇس كودىنىڭ ئالاھىدە ئىممۇنىتېت ئاقسىلىنى تىزگىنلەيدۇ ، مەسىلەن مەنپىي تەڭشەش فاكتورى ئۆپكە ھۈجەيرىلىرىنىڭ خازانلىشىشىنى توسۇپ ، راك كېسىلىنىڭ يۈز بېرىشىنى ئىلگىرى سۈرۈپ ، راك كېسىلىگە گىرىپتار بولۇش نىسبىتىنى ئاشۇرىدۇ
تۆتىنچى، ئەيدىز ۋىرۇسى بىلەن يۇقۇملانغۇچىلار ئۆپكە راكىنىڭ قانداق ئالدىنى ئېلىش كېرەك
ە1.تاماكا تاشلاش ۋە ھاۋانىڭ بۇلغىنىشىدىن يىراق تۇرۇش
ھەممىگە ئايان ، تاماكا چېكىش بىلەن ئۆپكە راكى ئوتتۇرىسىدا زىچ مۇناسىۋەت بار ، ئۆپكە راكىنىڭ يۈز بېرىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ئۈچۈن ، ئالدى بىلەن تاماكىدىن يىراق تۇرۇش كېرەك .
ئۇنىڭدىن قالسا، مۇھىت بۇلغىنىشى ئېغىر بولغان جايلارغا بارماسلىق، زەھەرلىك، زىيانلىق گازلارنى سۈمۈرۈشتىن ساقلىنىش كېرەك. شۇنىڭ بىلەن بىر ۋاقىتتا ئەيدىز ۋىرۇسى بىلەن يۇقۇملانغۇچىلار زۆرۈر بولمىغان كەسپىي مۇھىت ئۇچرىشىشنى ئىمكانقەدەر ئازايتىشى كېرەك ، ئالاھىدە كەسىپتىكى ئەيدىز يۇقۇملانغۇچىلار ، مەسىلەن رادىئوئاكتىپلىق خىزمەت مۇھىتىدىكى كىشىلەر مۇداپىئە تەدبىرلىرىنى ياخشى ئىشلىشى كېرەك
ە2. مۇۋاپىق يېمەك-ئىچمەك
يېمەك-ئىچمەك جەھەتتە بىز كۆكتات، مېۋىلەرنىڭ قوبۇل قىلىنىش مىقدارىنى مۇۋاپىق كۆپەيتىپ، تەركىبىدە كاروتىن، ۋىتامىن س، ۋىتامىن ئې، فوتا كىسلاتاسى ۋە مىكرو ئېلېمېنتلار مول بولغان يېمەكلىكلەرنى كۆپرەك ئىستېمال قىلساق بولىدۇ
ياغ مىقدارى يۇقىرى، خولېستېرىن يۇقىرى يېمەكلىكلەردىن يەنە ھاراق ئىچىش قاترلىقلار، ئىمكانقەدەر ئازايتىش كېرەك، بۇنداق بولغاندا ئۆپكە راكىغا گىرىپتار بولۇش نىسبىتىنى تۆۋەنلەتكىلى بولىدۇ
ە3. قەرەللىك تەكشۈرۈش
بالدۇر بايقاش، بالدۇر دىئاگنوز قويۇش، بالدۇر داۋالاش ھەرقانداق كېسەلنىڭ ئالدىنى ئېلىشقا ماس كېلىدۇ، قەرەللىك ساغلاملىق تەكشۈرۈتۈشكە ماس كېلىدۇ، بۇنىڭدا كېسەللىكنى بالدۇر تاللاپلا قالماي، يەنە كېسەللىك يامانلىشىشتىن بۇرۇن يوقىتىلىدۇ. نۆۋەتتە ئۆپكە راكىنىڭ تاللاپ تەكشۈرۈش ۋاستىسى ئاساسلىقى ېكېس نۇرى ئارقىلىق تەكشۈرۈش ۋە كۆكرەك قىسمى س ت غا سىلىش
بەشىنچى، داۋالاش ئۇسۇلى
ە(1) ئوپېراتسىيە قىلىپ داۋالاش
ئوپېراتسىيە قىلىپ ئېلىۋېتىش دەسلەپكى ۋە قىسمەن ئاخىرقى باسقۇچلۇق ئۆپكە راكى داۋالاشنىڭ مۇھىم تەركىبىي قىسمى
يېقىنقى ئۆپكە راكى بىمارلىرىنىڭ سەپ قاتارىغا ئائىت سانلىق مەلۇمات توپلىمىدا كۆرسىتىلىشىچە، ئەيدىز مۇسبەت بىمارلارنىڭ ئۆپكە راكىنى ئېلىۋېتىش ئوپېراتسىيەسى قىلدۇرۇش ئوپېراتسىيەسى بىخەتەر بولۇپ، ئوپېراتسىيە قىلىش ئەگەشمە كېسەللىكلىرى ۋە 30 كۈنلۈك ئۆلۈش نىسبىتى يۇقۇملانمىغانلارنىڭكىگە ئوخشايدىكەن. ئۇنىڭدىن باشقا، كىچىك كۆلەملىك يەككە ئاپپاراتتا كىچىك ھۈجەيرىلىك ئۆپكە راكىغا گىرىپتار بولمىغانلار (ن=6) ئۆپكە يوپۇرمىقىنى ئېلىۋېتىش ئوپېراتسىيىسى ياكى بوغۇم بۆلىكىنى ئېلىۋېتىش ئوپېراتسىيىسى ئەيدىز مۇسبەت بىمارلارنى ئوپېراتسىيە قىلىشنىڭ مۇمكىنچىلىكىنى ئىسپاتلىغاندەك قىلاتتى
ھازىرقى زامان رادىئوئاكتىپلىق داۋالاش تېخنىكىسىنىڭ ئىلگىرلىشىگە ئەگىشىپ ، ئەيدىز مۇسبەت بىمارلار ئىچىدە يوشۇرۇن زەھەرلىك خەۋپ تۆۋەنلەيدۇ . شۇڭا تولۇق سانلىق مەلۇمات كەمچىل بولغان ئەھۋالدا، ئەيدىز مۇسبەت ئۆپكە راكىغا گىرىپتار بولغانلارنى نەزەردىن ساقىت قىلىشقا ئاساس يوق
لېكىن كىلىنىكىلىق دوختۇرلار رادىئوئاكتىپلىق داۋالاشنىڭ ئەكس تەسىرىگە ئالاھىدە دىققەت قىلىشى كېرەك، بولۇپمۇ ئېغى ركاناي نەيچە ياللۇغى: س د 4+ت ھۈجەيرە سانى ۋە بىرلەشمە خ ا ا ر ت لايىھىسى ئەيدىز ۋىرۇسى بىلەن يۇقۇملانغانلارنىڭ بۇ خىل كېسەلگە گىرىپتار بولۇش خەۋپىنى ئاشۇرۇشى مۇمكىن
ە(2) دورا بىلەن داۋالاش
خىمىيىلىك داۋالاشنى قوبۇل قىلغان بىمارلارغا سېلىشتۇرغاندا، ئۆسمىگە قارشى دورا ۋە خ ا ا ر ت بىرلىشىپ داۋالانغان بىمارلار تېخىمۇ ياخشى داۋالاش ئۈنۈمى ۋە ھايات قېلىش نىسبىتىگە ئېرىشەلەيدۇ
شۇنىڭغا دىققەت قىلىش كېرەككى ، نۆۋەتتە خ ا ا ر ت لايىھەسىدە ئىشلىتىلىۋاتقان بىر نەچچە خىل دورا بولۇپمۇ ئاقسىل ئېنزىمىنى تىزگىنلىگۈچى دورىلار ، يادرو رېمونتنى تىزگىنلىگۈچى دورىلار يادروسىز فېرمېنتنى تىزگىنلىگۈچى دورىنىڭ ئۆزئارا تەسىرىنى قوزغاپ، توشۇش تەنچىسى ۋە ھۈجەيرە پىگمېنتى ئېنزىمنى يېتەكلەيدۇ ياكى تىزگىنلەيدۇ. ئەمەلىيەتتە، نۇرغۇن ئۆسمىگە قارشى دورىلار س ي پ سىستېمىسى ئارقىلىق مېتابولىزم قىلىدۇ، شۇڭا ا ر ت بىلەن خىمىيىلىك داۋالاشنىڭ بىرىكىشى دورىلارنىڭ يىغىلىپ قېلىشى ۋە زەھەرنىڭ زىيادە ئېشىپ كېتىشىنى كەلتۈرۈپ چىقىرىشى مۇمكىن
ە(3) ئىممۇنىتېت بىلەن داۋالاش ئۇسۇلى
ئۆتكەن بىر نەچچە يىلدا، ئالاھىدە ئىممۇنىتېت تەكشۈرۈش نۇقتىسىدىكى تىزگىنلىگۈچ ئارقىلىق ئىممۇنىتېت رېئاكسىيىسىنى تەڭشەش ئارقىلىق، ئوخشىمىغان راك كېسىلىنى داۋالاشنى ئۈزۈل-كېسىل ئۆزگەرتتى
نۆۋەتتە ئەڭ كۆپ تەتقىق قىلىنغان ئۆسمە ئىممۇنىتېت قېچىپ كېتىش مېخانىزمىنىڭ بىرى سىگنال يولى بولۇپ، ت ھۈجەيرىسىنىڭ يۈزىدە ئىپادىلەنگەن تەرتىپ خاراكتېرلىك ئۆلۈش ۋە ئۇنىڭ ئۆسمە ھۈجەيرىسى ئىپادىلەنگەن تەڭشەش گەۋدىسى نى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ. ئىممۇنىتېت تەكشۈرۈش نۇقتىسى كىچىك ھۈجەيرىلىك بولمىغان ئۆپكە راكىنى داۋالاش نىشانى بولۇش سۈپىتى بىلەن ئىنتايىن مۇھىم بولۇپ قالدى، پ د-1 ۋە پ د - ل 1 غا قارشى دورىلارنى نازارەت قىلىپ باشقۇرۇش دورىلىرى مۇۋەپپەقىيەتلىك سىناق قىلىندى ۋە تەستىقلاندى
شۇنىڭغا دىققەت قىلىش كېرەككى ، راك كېسىلىگە گىرىپتار بولغانلارنىڭ ئەيدىز ۋىرۇسى بىلەن يۇقۇملىنىش ئۆسمە ئىممۇنىتېت مىكرو مۇھىتىنى شەكىللەندۈرۈشى ھەمدە ئۇنىڭ بىلەن ئۆز ئارا تەسىر كۆرسىتىپ ، نىڭ مۇۋەپپەقىيەتلىك ئىشلىتىلىشىگە تەسىر يەتكۈزۈشى مۇمكىن
خۇلاسە
ۋىروسنىڭ تەتۈر ئايلىنىشىغا قارشى داۋالاش ئۇسۇلىنىڭ بىرلىشىپ ئىشلىتىلىشى بىلەن ئەيدىز تەدرىجىي كونترول قىلغىلى بولىدۇ، بىراق راك كېسىلىنىڭ يوشۇرۇن تەھدىتىگە سەل قاراشقا بولمايدۇ
ئەيدىز مۇسبەت كىشىلەرگە نىسبەتەن ئېيتقاندا ، ساغلام بولمىغان قىلمىشلارنى ئازايتىپ ، مۇۋاپىق يىمەك-ئىچمەك ۋە ھەرىكەت قىلىپ ، بويسۇنۇشچانلىقىنى ئۆستۈرسە ، ئۆپكە راكى كېسىلىگە گىرىپتار بولۇش خەۋپىنى زور دەرىجىدە تۆۋەنلىتىدۇ ، ئۆپكە راكىنى كىشىلىك ھاياتقا بېسىم چۈشۇرىدىغان ئەڭ ئاخىرقى شال پاخىلىغا ئايلاندۇرماڭ !ە
(本文转自公众号拉米Dr)
( بۇ ماقالە ئۇندىدار جامائەت نومۇرى رام در دىن يۆتكەلدى )