健康从无年龄特权，对老年人来说，科学认知比“养生偏方”管用，家人的关心比刻意的回避更重要。别让对HIV无知的侥幸变成晚年的悔恨，筑牢相关认知防线，才能平安度过晚年。
ساغلاملىق كۇتۇنۇش ئارقىلىق ئەيدىز دىن يۇقۇملۇنىش بۇ خاتا قاراشلار ساغلاملىققا زىيان سىلىۋاتىدۇ
بۇ62ياشلىق جاڭ بوۋاي (ساختا ئىسىم) پېنسىيىگە چىققاندىن كېيىنكى تۇرمۇشى پېنسىيىگە چىققان كۆپ قىسىم ياشانغانلارغا ئوخشاش ئىتلارنى ئايلاندۇرۇپ شاھمات ئويناش، ھاراق-تاماكىلارغا ئارلىشىپ قالمىغان بولسىمۇ، ئەمما مەلۇم بىر قېتىملىق تەكشۈرۈشتە تۇيۇقسىز ئەيدىز كېسىلىنىڭ مۇسبەتلىكىنى تەكشۈرۈپ چىقتى. ئائىلە تاۋاباتلىرىنىڭ بىرىنچى ئىنكاسى پۈتۈنلەي «ئۇ قانداقمۇ بۇ كېسەلگە گىرىپتار
بولسۇن؟ دوختۇر جاڭ بوۋاي دائىم بارىدىغان مۇنتىزىم بولمىغان كىچىك تىپتىكى ئۇۋىلاش دۇكىنىدا ئاتالمىش " يىڭنەسىز سانجىش " نى قىلغانغان ،لېكىن يەنىمۇ تەكشۈرۈش نەتىجىسىدە كۆرسىتىلىشىچە، بۇ سورۇنلاردا دېزىنفېكسىيە قىلىنمىغان نىترات تاختىسى، لوڭقا قويغۇچ قاتارلىق زەربە ئەسۋابلىرى بار بولۇپ، پەقەت يىڭنە سانجىش ئەمەس. ۋىرۇس ئەسۋاب يۈزىدىكى قالدۇق مىكرو قان (مەسىلەن ئالدىنقى ئىشلەتكۈچىنىڭ تېرىسى بۇزۇلغاندىن كېيىن يۇقۇملىنىپ قالغان)دىن تارقىلىدۇ، يىڭنە سانجىشنىڭ ئۆزى ئەمەس. ئەسۋابلارنى كۆپ ئادەم ئورتاق ئىشلىتىپلا قالماي، ئۇزۇن مۇددەت دېزىنفېكسىيە قىلمايلا قالماستىن، بۇ ۋىروسنىڭ بۆسۈش ئېغىزىغا ئايلاندى
جۇڭگو يۇقۇملۇق كېسەللىكلەرنى كونترول قىلىش مەركىزىنىڭ 2024-يىللىق سانلىق مەلۇماتىدا كۆرسىتىلىشىچە، يېڭىدىن بايقالغان ئەيدىز يۇقۇملانغۇچىلىرى ئىچىدە 50 ياشتىن ئاشقانلارنىڭ نىسبىتى ٪40تىن ئاشقان بولۇپ، ئاساسلىقى يات جىنىسلارنىڭ تارقىلىشى ۋە قان ئۇچرىشىش ئارقىلىق يۇقۇملانغان، جاڭ بوۋاي كېسەل كۆرسىتىدىغان بۆلۈم بىر يىل ئىچىدە سەككىز ياشانغان بىمارنى قۇبۇل قىلغان بولۇپ، ئۈچى ئىممۇنىتېت زەئىپلىشىش مەزگىلىگە كىرگەن. نۇرغۇن ياشانغانلار " ياشىنىپ قالسا ، يۇقۇملىنىش خەتىرى تۆۋەنلەپ كېتىدۇ " دەپ قارايدۇ ، شۇڭا غەيرى مۇنتىزىم كۈتۈنۈش ئاپپاراتلىرىغا قارىتا بۇ جەھەتتە ھۇشيارلىق كەمچىل بولۇش ئەكسىچە ۋىروسنىڭ " بۆسۈش ئېغىزى " بولۇپ قالدى
1
ياشانغانلارنىڭ ئەيدىز كېسەللىكىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ، كونترول قىلىش تەس بولغان
بۇ 68 ياشلىق لى ھەدە ( ساختا ئىسىم ) باش ئاغرىش ، بەدەن ئېغىرلىقى تۇيۇقسىز تۆۋەنلەپ داۋالىنىدۇ ، دىئاگنوز قويغاندا س د 4 ھۈجەيرىسى سانى ئاران 43 ( نورمال س د 4 ھۈجەيرە سانى 500 دىن يۇقىرى ) بولۇپ ، ئەيدىزنىڭ ئاخىرقى باسقۇچىغا كىردى . ئەسلىدە ئۇ ئېرى ۋاپات بولغاندىن كېيىن "يېڭى دوست" بىلەن تونۇشقان، ئەمما ياشانغانلارنىڭمۇ بىخەتەرلىك قېپى ئىشلىتىشكە ئېھتىياجلىق ئىكەنلىكىنى بىلمەيتتى. نۇرغۇن ياشانغانلار جىنسىي ساغلاملىق تېمىسىدىن ياكى "ئەيدىز كېسىلى ساقايماس كېسەللىك" دەپ خاتا تونۇپ قالىدۇ، ئەمەلىيەتتە ئەيدىز ۋىرۇسى ئەيدىز ۋىرۇسى كەلتۈرۈپ چىقارغان، جىددىي يۇقۇملىنىش مەزگىلىدىكى كېسەللىك ئالامەتلىرى زۇكام ۋە ئادەتتىكىگە ئوخشاپ كېتىدۇ، باشقىلار ئاسانلا سەل قارايدۇ، ئەمما ۋاقتىدا داۋالانسىلا دوختۇرنىڭ داۋالاش لايىھەسى بويىچە ۋىرۇسقا قارشى دورىلارنى ئىستېمال قىلغاندا، ۋىرۇسنىڭ مىقدارى ئۈنۈملۈك كونترول قىلىنىدۇ. 2024-يىلى «جۇڭخۇا تېببىي ژۇرنىلى»نىڭ سانلىق مەلۇماتىدا كۆرسىتىلىشىچە، داۋالىغۇچىلارنىڭ ئوتتۇرىچە ئۆمرى ئادەتتىكى كىشىلەرگە يېقىنلاشقان. ئەمما نۇرغۇن ياشانغانلار ئەيدىزنى تەكشۈرۈشنىمۇ ئاز قىلىدۇ، بۇ جەھەتتىكى مەسىلىلەرگە قەتئىي ئەھمىيەت بەرمەيدۇ، كېسەللىك ئەھۋالى ئېغىر بولغاندا ئاندىن كېسەل كۆرسىتىدۇ، ئەڭ ياخشى داۋالاش ۋاقتىنى قولدىن بېرىپ قويىدۇ.
2
ياشانغانلارنىڭ ئەيدىز كېسەللىكىنىڭ ئالدىنى ئېلىش، تىزگىنلەش خىزمىتىنى ياخشى ئىشلەشتە، مۇھىمى ئۈچ ئورەكتىن قېچىش كېرەك
بىرىنچىدىن نورمال بولغان كۈتۈنۈش ئاپپاراتلىرى، يىڭنە سانجىش، ئامىت چىقىرىش قاتارلىق تۈرلەردىن قېچىش كېرەك. چوقۇم سالاھىيىتى بار، ئەسۋابىنىڭ بىر ئادەم بىر دېزىنفېكسىيە قىلىشىنى جەزىملەشتۈرۈش ، پايدا ئالىمەن دەپ سالاھىيىتى يوق كىچىك ئاپپاراتلارغا بارماسلىقى كېرەك
ئىككىنچى، جىنسىي مۇداپىئەدىن ئۆزىنى قاچۇرماسلىق، پەرزەنتلىرى ئاتا-ئانىسى بىلەن جىنسىي ساغلاملىق توغرىسىدا تەشەببۇسكارلىق بىلەن پاراڭلىشىپ، بىخەتەرلىك قاپچۇقىنىڭ قوغدىنىش رولىنىڭ ياشانغانلارغا نىسبەتەنمۇ ئۈنۈملۈك ئىكەنلىكىنى، كېسەللىكلەرنىڭ ئالدىنى ئېلىش- كونترول قىلىش مەركىزى، ئەيدىزنىڭ ئالدىنى ئېلىش جامائەت پاراۋانلىقى ئورگانلىرىدىمۇ ھەقسىز تەشۋىقات ماتېرىياللىرى بارلىقىنى ئۇقتۇرۇش كېرەك
ئۈچىنچى، قەرەللىك سالامەتلىك تەكشۈرتۈشتە، 50 ياشتىن ئاشقانلارغا ئەيدىز ئانتىتېلاسىنى تەكشۈرۈشنى يىللىق سالامەتلىك تەكشۈرتۈش تۈرىگە كىرگۈزۈپ، بالدۇر بايقاپ بالدۇر داۋالىنىش تەكلىپى بېرىلدى. جاڭ بوۋاي ھازىر داۋالاشنى قېلىپلاشتۇرغاندىن كېيىن كېسەللىك ئەھۋالى مۇقىم بولسىمۇ، لېكىن ئۇنىڭ خوتۇنى يەنىلا ناھايىتى پۇشايمان قىلدى: «بىر قېتىملىق مۇنتىزىم بولمىغان فىزىكىلىق داۋالاشنىڭ بۇنداق ئاقىۋەتنى كەلتۈرۈپ چىقىرىدىغانلىقىنى بالدۇرراق بىلگەن بولسام، ئەينى چاغدا مەن ئۇنى بارغىلى قويمىغان بولاتتىم
ساغلاملىقتا ياش ئالاھىدە ھوقوقى يوق ، ياشانغانلارغا نىسبەتەن ئىلمىي تونۇش " كۈتۈنۈش رېتسېپى "دىن ئۈنۈملۈك ، ئائىلىسىدىكىلەرنىڭ كۆڭۈل بۆلۈشى قەستەن ئۆزىنى قاچۇرۇشتىنمۇ مۇھىم . ئەيدىز كېسىلىگە نىسبەتەن نادان تەلەي سىناشنى ئاخىرقى ئۆمرىدىكى پۇشايمانغا ئايلاندۇرماڭ، ئالاقىدار تونۇش مۇداپىئە سېپىنى مۇستەھكەملىگەندىلا ئاخىرقى ئۆمرىنى خاتىرجەم ئۆتكۈزگىلى بولىدۇ
