近年来，老年人艾滋病（AIDS）发生率呈持续上升趋势，其中60岁以上老年男性占比较高。但是，人们通常认为老年人感染人类免疫缺陷病毒（HIV）的风险很小，进行艾滋病筛查的可能性也更小。老年人即使进行艾滋病筛查，诊断往往也处于自然病程的后期，增加了传染给他人的风险。

人们为何总是谈“艾”色变？

1981年，美国出现5例艾滋病患者，世界上第一次出现有关艾滋病的记载。随后不久，艾滋病迅速蔓延到各大洲。

艾滋病是获得性免疫缺陷综合征的简称，是一种由人类免疫缺陷病毒引发的全身性疾病，主要侵犯人体的免疫系统。人体的免疫系统相当于电脑的杀毒软件，其受损后的危害不言而喻。

艾滋病的传播途径主要包括血液传播、性接触和母婴传播。例如，纹身刺青、输液时未用全新的针管、与艾滋病患者进行性行为等，都可能感染艾滋病。其中性接触是老年人感染人类免疫缺陷病毒的最常见原因。

艾滋病的病程通常分为急性期、无症状期和艾滋病期。在艾滋病期间，患者常会伴有各种更严重的疾病，可累及人体多个系统，导致多种多样的伴发症状，且艾滋病一旦感染，没有对应的药物可以治疗。而老年人随着年龄的增长，脏器功能减退，免疫力也逐渐下降，多伴有各种慢性疾病，感染艾滋病的老年人引起的并发症也更为严重。

老年人感染艾滋病的主要原因是什么？

人们的潜意识会觉得感染艾滋病的群体大多是青壮年。但近年来，老年人群感染艾滋病的比例呈上升趋势，那具体原因有哪些呢？

1.性需求与防护意识不足：部分老年人因丧偶或婚内性需求未得到满足，可能会寻求婚外性行为，且没有佩戴安全套或采取其他防护措施的意识。

2.缺乏对艾滋病的认识：许多老年人对艾滋病的传播途径、预防措施和危害性认知不足，甚至对其具有错误的认知，多数没有接受过艾滋病的相关知识普及。

3.缺乏性健康知识：传统观念让老年人羞于谈性，导致缺乏性健康知识，增加感染风险。

如何向老年人宣传艾滋病知识？

鉴于老年人感染艾滋病的重要原因之一是对艾滋病的认知不足，他们不了解艾滋病的传播途径和危害程度。因而，我们需要通过多种途径来向老年人进行宣传，提高他们对于艾滋病的认知。

1.通过在电视、广播中播放艾滋病的科普节目。用通俗易懂的话语或生动形象的视频向老年人讲解艾滋病的传播途径、危害和预防措施等，让他们可以从日常生活中，学习到有关艾滋病的相关知识。

2.通过在报纸、期刊上刊登艾滋病的健康资讯。用适量的文字配上相应易懂的图片，让老年人在闲暇时光阅读每日时事的同时，也能了解到艾滋病的相关知识。

3.通过社区活动进行有关艾滋病的详细讲解。社区活动也是提升老年人群对艾滋病认知和防范能力的有效方式，社区可定期开设艾滋病防治的讲座，邀请专业的医生为老年人进行讲解，适当结合真实案例，让老年人知晓它的危害性；也可以专门设立问答点，为老年人答疑解惑，并印制内容通俗易懂的科普小册子；还可以设置一些小游戏，娱乐的同时了解艾滋病的相关知识。

4.通过抖音、微信小视频等进行动态讲解。医疗工作者可以通过互联网来向老年人讲解艾滋病的相关内容，在刷小视频的同时穿插医学知识的科普，让更多老年人知晓其严重程度。

老年人感染艾滋病后的治疗与护理

如果老年人不幸感染艾滋病，我们可以从以下三方面做出行动。

1.抗病毒治疗：发生高危性行为后，应在72小时内尽快使用阻断药物，并在3～12周内进行艾滋病检测。如果确诊感染后，应该尽早接受抗病毒治疗。

2.关注并发症：老年人随着年龄增大，慢性疾病的发生率也随之增加，感染艾滋病后易发生机会性感染和癌症，应按照不同情况制定个性化治疗方案。

3.家庭支持：艾滋病患者可能会面临社会歧视和心理问题（焦虑、压力大等），家庭应给予理解和支持，让老年人配合治疗，以更好地康复，并帮助老年人树立正确的健康观念，消除对艾滋病的恐惧和偏见。

دىققەت، ياشانغانلارمۇ ئەيدىز كېسىلىدىن ھۇشيار بولۇشى كېرەك

يېقىنقى يىللاردىن بۇيان، ياشانغانلارنىڭ ئەيدىز كېسىلىنىڭ يۈز بېرىش نىسبىتى سىجىل ئۆرلەۋاتىدۇ، بۇنىڭ ئىچىدە 60 ياشتىن ئاشقان ياشانغانلارنىڭ نىسبىتى بىر قەدەر يۇقىرى بولدى. لېكىن كىشىلەر ئادەتتە ياشانغانلارنىڭ ئىنسانلارنىڭ ئىممۇنىتېت كەمتۈكلۈك ۋىرۇسى بىلەن يۇقۇملىنىش خەۋىپى ناھايىتى كىچىك، ئەيدىز كېسىلىنى تاللاپ تەكشۈرۈش مۇمكىنچىلىكىمۇ كىچىك دەپ قارايدۇ. ياشانغانلار ئەيدىزنى تاللاپ تەكشۈرتكەن تەقدىردىمۇ، دىئاگنوز قويۇش ھەمىشە تەبىئىي كېسەللىك مۇساپىسىنىڭ كېيىنكى باسقۇچىدا بولۇپ، باشقىلارغا يۇقۇش خەۋىپىنى ئاشۇرىدۇ.
كىشىلەر نېمىشقا دائىم «ئەي»نىڭ رەڭگى ئۆزگىرىشى توغرىسىدا پاراڭلىشىدۇ؟
1981-يىلى ئامېرىكىدا بەش ئەيدىز بىمارى پەيدا بولۇپ، دۇنيادا تۇنجى قېتىم ئەيدىزگە مۇناسىۋەتلىك خاتىرىلەر پەيدا بولدى. ئارقىدىن ئۇزۇن ئۆتمەي ئەيدىز كېسىلى تېز سۈرئەتتە ھەرقايسى قىتئەلەرگە يامراپ كەتتى.
ئەيدىز كېسىلى ئېرىشىش جىنسىي ئىممۇنىتېت كەمتۈكلۈك سىندرومىنىڭ قىسقارتىلمىسى، ئىنسانلارنىڭ ئىممۇنىتېت كەمتۈكلۈك ۋىرۇسى كەلتۈرۈپ چىقارغان پۈتۈن بەدەن خاراكتېرلىك كېسەللىك بولۇپ، ئاساسلىقى ئادەم بەدىنىنىڭ ئىممۇنىتېت سىستېمىسىغا چېقىلىدۇ. ئادەم بەدىنىنىڭ ئىممۇنىتېت سىستېمىسى كومپيۇتېرنىڭ ۋىرۇس تازىلاش يۇمشاق دېتالىغا باراۋەر، ئۇنىڭ زىيانغا ئۇچرىغاندىن كېيىنكى زىيىنى ئېنىق.
ئەيدىز كېسىلىنىڭ تارقىلىش يوللىرى ئاساسلىقى قان ئارقىلىق تارقىلىش، جىنسىي ئۇچرىشىش ۋە ئانىدىن بالىغا يۇقۇشنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ. مەسىلەن، گۈل چېكىپ كۆكىرىپ كېتىش، ئاسما سالدۇرغاندا يېپيېڭى يىڭنە نەيچىسى ئىشلەتمەسلىك، ئەيدىز بىمارلىرى بىلەن جىنسىي قىلمىش ئېلىپ بېرىش قاتارلىقلار ئەيدىزدىن يۇقۇملىنىشى مۇمكىن. بۇلارنىڭ ئىچىدە جىنسىي ئۇچرىشىش ياشانغانلارنىڭ ئىنسانلارنىڭ ئىممۇنىتېت كەمتۈكلۈك ۋىرۇسى بىلەن يۇقۇملىنىشىدا ئەڭ كۆپ كۆرۈلىدىغان سەۋەب.
ئەيدىز كېسەللىكىنىڭ كېسەللىك مۇساپىسى ئادەتتە جىددىي خاراكتېرلىك مەزگىل، كېسەللىك ئالامەتلىرى يوق مەزگىل ۋە ئەيدىز مەزگىلى دەپ ئايرىلىدۇ. ئەيدىز مەزگىلىدە، بىمارلاردا ھەمىشە ھەرخىل تېخىمۇ ئېغىر كېسەللىكلەر بولىدۇ، ئادەم بەدىنىدىكى كۆپلىگەن سىستېمىلارغا چارچاپ، كۆپ خىل قوشۇلىدىغان قوشما كېسەللىك ئالامەتلىرىنى كەلتۈرۈپ چىقىرىدۇ، ئۇنىڭ ئۈستىگە ئەيدىز يۇقۇملانسىلا داۋالىغىلى بولىدىغان دورا يوق. ياشانغانلارنىڭ يېشىنىڭ چوڭىيىشىغا ئەگىشىپ ئىچكى ئەزالارنىڭ ئىقتىدارىنىڭ ئاجىزلىشىشىغا ئەگىشىپ، ئىممۇنىتېت كۈچىمۇ تەدرىجىي تۆۋەنلەيدۇ، كۆپىنچىسى ھەرخىل سوزۇلما خاراكتېرلىك كېسەللىكلەرگە گىرىپتار بولىدۇ، ئەيدىز كېسىلى بىلەن يۇقۇملانغان ياشانغانلار كەلتۈرۈپ چىقارغان ئەگەشمە كېسەللىكلەر تېخىمۇ ئېغىرلىشىپ كېتىدۇ.
ياشانغانلارنىڭ ئەيدىز كېسىلى بىلەن يۇقۇملىنىشتىكى ئاساسلىق سەۋەبى نېمە؟
كىشىلەرنىڭ يوشۇرۇن ئېڭى ئەيدىز كېسىلى بىلەن يۇقۇملانغانلارنىڭ كۆپىنچىسىنىڭ ياش ۋە ئوتتۇرا ياشلار ئىكەنلىكىنى ھېس قىلىدۇ. لېكىن يېقىنقى يىللاردىن بۇيان، ياشانغانلارنىڭ ئەيدىزدىن يۇقۇملىنىش نىسبىتى ئۆرلەشكە يۈزلەندى، ئۇنداقتا كونكرېت سەۋەبلەر قايسىلار؟
بىرىنجى ،جىنسىي ئېھتىياج ۋە مۇداپىئەلىنىش ئېڭى يېتەرلىك ئەمەس: قىسمەن ياشانغانلارنىڭ جۆرىسى يوقاپ كەتكەن ياكى توي خاراكتېرلىك ئېھتىياجىنى قاندۇرالمىغان، بەلكىم تويدىن سىرتقى جىنسىي قىلمىشلار ئۈستىدە ئىزدىنىشى مۇمكىن، ئۇنىڭ ئۈستىگە بىخەتەرلىك قاپچۇقى تاقىۋالمىغان ياكى باشقا مۇداپىئە تەدبىرلىرىنى قوللىنىش ئېڭى يوق.
ئىككىنجى ،ئەيدىزگە بولغان تونۇشى كەمچىل: كۆپلىگەن ياشانغانلارنىڭ ئەيدىزنىڭ تارقىلىش يوللىرى، ئالدىنى ئېلىش تەدبىرلىرى ۋە زىيىنى خاراكتېرلىك تونۇشى يېتەرلىك ئەمەس، ھەتتا ئۇلارغا خاتا تونۇشقا ئىگە بولغان، كۆپىنچىسى ئەيدىزگە ئائىت بىلىملەرنى ئومۇملاشتۇرۇپ باقمىغان.
ئۇچۇنجى ،جىنسىي ساغلاملىق بىلىملىرى كەمچىل بولۇش: ئەنئەنىۋى كۆز قاراش ياشانغانلارنى سۆھبەتلىشىشتىن خىجىل قىلىپ، جىنسىي ساغلاملىق بىلىملىرى كەمچىل بولۇپ، يۇقۇملىنىش خەۋپىنى ئاشۇرىدۇ.
ياشانغانلارغا ئەيدىز بىلىملىرىنى قانداق تەشۋىق قىلىش كېرەك؟
ياشانغانلارنىڭ ئەيدىزدىن يۇقۇملىنىشتىكى مۇھىم سەۋەبلەردىن بىرى ئەيدىز كېسىلىگە بولغان تونۇشىنىڭ يېتەرلىك بولماسلىقىنى كۆزدە تۇتۇپ، ئۇلار ئەيدىزنىڭ تارقىلىش يوللىرى ۋە زىيىنىنى چۈشەنمەيدۇ. شۇڭا بىز كۆپ خىل يوللار ئارقىلىق ياشانغانلارغا تەشۋىقات ئېلىپ بېرىپ، ئۇلارنىڭ ئەيدىزگە بولغان تونۇشىنى ئۆستۈرۈشىمىز كېرەك.
بىرىنجى، تېلېۋىزىيە، رادىئودا ئەيدىزنى ئومۇملاشتۇرۇش پروگراممىسى ئاممىباب چۈشىنىشلىك سۆزلەر ياكى جانلىق ئوبرازلىق سىن ئارقىلىق ياشانغانلارغا ئەيدىزنىڭ تارقىلىش يوللىرى، زىيىنى ۋە ئالدىنى ئېلىش تەدبىرلىرى قاتارلىقلارنى چۈشەندۈرۈپ، ئۇلارنى كۈندىلىك تۇرمۇشتىن ئەيدىزگە دائىر بىلىملەرنى ئۆگىنەلەيدىغان قىلغىلى بولىدۇ.
2ئىككىنجى، گېزىت-ژۇرنال، ژۇرناللارغا ئەيدىزنىڭ ساغلاملىق خەۋەرلىرىنى بېسىش. مۇۋاپىق مىقداردىكى يېزىققا مۇناسىپ چۈشىنىشلىك سۈرەتلەرنى ماسلاشتۇرۇپ، ياشانغانلارغا كۈندىلىك ئېقىم مەسىلىلىرىنى ئوقۇتۇش بىلەن بىرگە، ئەيدىزگە ئالاقىدار بىلىملەرنى بىلدۈرگىلى بولىدۇ.
ئۇچۇنجى، مەھەللە پائالىيىتى ئارقىلىق ئەيدىز توغرىسىدا تەپسىلىي چۈشەندۈرۈش ئېلىپ بېرىش مەھەللە پائالىيىتىمۇ ياشانغانلارنىڭ ئەيدىزنى تونۇش ۋە ئۇنىڭ ئالدىنى ئېلىش ئىقتىدارىنى ئۆستۈرۈشنىڭ ئۈنۈملۈك ئۇسۇلى بولۇپ، مەھەللىدە قەرەللىك ھالدا ئەيدىز كېسەللىكىنىڭ ئالدىنى ئېلىش-داۋالاش لېكسىيەسى تەسىس قىلىپ، كەسپىي دوختۇرلارنى ياشانغانلارغا چۈشەندۈرۈشكە تەكلىپ قىلىپ، ھەقىقىي ئەمەلىي مىساللار بىلەن مۇۋاپىق بىرلەشتۈرۈپ، ياشانغانلارغا ئۇنىڭ زىيىنىنى بىلدۈرۈپ قويسا بولىدۇ مەخسۇس سوئال-جاۋاپ نۇقتىسى تەسىس قىلىپ، ياشانغانلارنىڭ گۇمانىنى چۈشەندۈرۈپ بېرىدۇ ھەمدە مەزمۇنى چۈشىنىشلىك بولغان پەننى ئومۇملاشتۇرۇش قوللانمىسىنى بېسىپ چىقارسىمۇ بولىدۇ يەنە بەزى كىچىك ئويۇنلارنى تەسىس قىلىپ، كۆڭۈل ئېچىش بىلەن بىرگە ئەيدىز كېسىلىگە مۇناسىۋەتلىك بىلىملەرنى ئىگىلىگىلى بولىدۇ.
تۆتۇنجى، دوۋيىن، ئۈندىداردىكى كىچىك كۆرۈنمە چاستوتا قاتارلىقلار ئارقىلىق ھەرىكەتچان چۈشەندۈرۈش كېرەك. داۋالاش خىزمەتچىلىرى ئىنتېرنېت تورى ئارقىلىق ياشانغانلارغا ئەيدىز كېسىلىگە مۇناسىۋەتلىك مەزمۇنلارنى چۈشەندۈرۈپ، كىچىك كۆرۈنمە چاستوتا بىلەن بىرگە تېببىي بىلىملەرنى كىيىپ ئومۇملاشتۇرۇپ، تېخىمۇ كۆپ ياشانغانلارغا ئۇنىڭ ئېغىرلىق دەرىجىسىنى بىلدۈرسە بولىدۇ.
ياشانغانلار ئەيدىز كېسىلى بىلەن يۇقۇملانغاندىن كېيىنكى داۋالاش ۋە كۈتۈنۈش
ئەگەر ياشانغانلار بەختكە قارشى ئەيدىز بىلەن يۇقۇملانسا، بىز تۆۋەندىكى ئۈچ جەھەتتىن ھەرىكەت قىلساق بولىدۇ.
بىرىنجى، ۋىرۇسقا قارشى داۋالاش: خەتەرلىك ھەرىكەتلەر يۈز بەرگەندىن كېيىن، توسۇش دورىنى تېزدىن ئىشلىتىش ھەمدە 3-12ھەپتە ئىچىدە ئەيدىزنى تەكشۈرۈش كېرەك. ئەگەر يۇقۇملانغان دەپ دىئاگنوز قويۇلغاندىن كېيىن، بالدۇرراق ۋىرۇسقا قارشى داۋالاشنى قوبۇل قىلىش كېرەك.
ئىككىنجى، ئەگەشمە كېسەللىكلەرگە كۆڭۈل بۆلۈش: ياشانغانلارنىڭ يېشىنىڭ چوڭىيىشىغا ئەگىشىپ، سوزۇلما كېسەللىكلەرنىڭ يۈز بېرىش نىسبىتىمۇ شۇنىڭغا ئەگىشىپ ئاشىدۇ، ئەيدىز كېسىلى بىلەن يۇقۇملانغاندىن كېيىن ئاسان پۇرسەت خاراكتېرلىك يۇقۇملىنىش ۋە راك كېسىلى پەيدا بولۇپ، ئوخشىمىغان ئەھۋالغا ئاساسەن خاس داۋالاش لايىھەسىنى تۈزۈش كېرەك.
ئۇچۇنجى، ئائىلە جەھەتتىن قوللاش: ئەيدىز بىمارلىرى ئىجتىمائىي كەمسىتىش ۋە پسىخىكىلىق مەسىلىلەرگە (تەشۋىشلىنىش، بېسىم ئېغىر بولۇش قاتارلىقلارغا دۇچ كېلىشى مۇمكىن)، ئائىلىنى چۈشىنىپ ۋە قوللاپ، ياشانغانلارنى تېخىمۇ ياخشى داۋالاشقا ماسلاشتۇرۇپ، تېخىمۇ ياخشى ئەسلىگە كەلتۈرۈش ھەمدە ياشانغانلارنىڭ توغرا ساغلاملىق قارىشىنى تۇرغۇزۇشىغا ياردەم قىلىپ، ئەيدىزدىن قورقۇش ۋە بىر تەرەپلىمە قاراشنى يوقىتىش كېرەك.