ئەيدىز ۋىرۇسى ( HIV ) ،بۇ ئاڭلىماققا ئادەمنى سەل جىددىيلەشتۈرىدىغان ئىسىم، ئەمەلىيەتتە كۈندىلىك تۇرمۇشتا ئۇنچە قورقۇنچلۇق ئەمەس. سىز بىلەمسىز؟ HIV ئادەم بەدىنىنىڭ سىرتىدا بىر «پىخسىق» بولۇپ ،ھايات قېلىش ۋاقتى چەكلىك ،ئۇنىڭ ئۈستىگە يۇقۇملىنىش شەرتى ئىنتايىن ئېغىر! بۈگۈن بىز HIV ئادەم بەدىنىنىڭ سىرتىدىكى ياشاش قائىدىسى ۋە نېمە ئۈچۈن ئاشۇ «مىش - مىش گەپلەر» دىكى يۇقۇملىنىش يوللىرىدىن بەك ئەنسىرەپ كەتمىسىڭىزمۇ بولىدۇ دېگەن مەسىلە ئۈستىدە توختىلىپ ئۆتىمىز.
1. 适宜HIV生存的“小环境”HIV离开人体后，它的存活时间就像一场“生死时速”，通常会在几分钟内死亡。这是因为病毒的外壳（称为病毒包膜）由两层脂质（脂肪）分子组成，这些分子容易受到热、紫外线辐射和其他环境因素的影响。然而，如果满足特定条件，HIV可以在人体外存活更长时间。HIV适宜的“小环境”：
喜低温：温度越低，HIV的生存环境就越理想，存活时间也就越长。爱中性：pH值7.0左右，HIV觉得最舒服，在中性pH值（约7.0）时繁殖最旺盛。pH值高于或低于7.0左右的中性范围，病毒都无法存活太久。怕紫外线：阳光下的紫外线是HIV的“克星”，一照就“蔫”了。紫外线（UV）辐射会迅速破坏HIV的病毒包膜。即使病毒存活下来，脂质外壳的任何损伤都会使其无法附着在细胞上进行感染。干燥血液：HIV在室温下的干燥血液中可存活长达六天。但别担心，它的“战斗力”已经大打折扣，干燥血液中病毒的浓度几乎总是很低，而且病毒本身会受到损伤，无法感染。
自然环境下，HIV满足以上条件存活于人体外，可太难了。
1. مۇۋاپىق كەلمەك HIV دىكى «كىچىك مۇھىت»
1. مۇۋاپىق كەلمەك HIV دىكى «كىچىك مۇھىت»
HIV ئادەم بەدىنىدىن ئايرىلغاندىن كېيىن ئۇنىڭ ھايات قېلىش ۋاقتى خۇددى بىر مەيدان «ھايات ماماتلىق سۈرىتى» گە ئوخشايدۇ، ئادەتتە نەچچە مىنۇت ئىچىدە ئۆلۈپ كېتىدۇ. بۇنىڭ سەۋەبى شۇكى، ۋىرۇسنىڭ سىرتقى قېپى ( ۋىرۇس ئورىغۇچى پەردىسى دەپ ئاتىلىدۇ ) ئىككى قەۋەت ياغ ماددىسى ( ياغ ) مولېكۇلاسىدىن تەركىب تاپقان بولۇپ، بۇ مولېكۇلالار ئاسانلا ئىسسىقلىق، ئۇلترا بىنەپشە نۇر رادىياتسىيەسى ۋە باشقا مۇھىت ئامىللىرىنىڭ تەسىرىگە ئۇچرايدۇ. ئەمما ،ئەگەر ئالاھىدە شەرت ھازىرلانسا ،HIV ئادەم بەدىنىنىڭ سىرتىدا تېخىمۇ ئۇزۇن ياشىيالايدۇ. HIV مۇۋاپىق كېلىدىغان «كىچىك مۇھىت» لار:
تۆۋەن تېمپېراتۇرىنى ياخشى كۆرىدۇ:تېمپېراتۇرا قانچە تۆۋەن بولسا ،HIV ياشاش مۇھىتى شۇنچە كۆڭۈلدىكىدەك بولىدۇ ،ياشاش ۋاقتىمۇ شۇنچە ئۇزۇن بولىدۇ.
مۇھەببەت نېيتراللىقى:pH قىممىتى 7 ئەتراپىدا بولىدۇ ،HIV ئەڭ راھەت ھېس قىلىدۇ ،نېيترال pH قىممىتى ( تەخمىنەن 7 ) دا كۆپىيىش ئەڭ كۈچلۈك بولىدۇ. pH قىممىتى 7 ئەتراپىدىكى نېيترال دائىرىدىن يۇقىرى ياكى تۆۋەن بولسا ،ۋىرۇس بەك ئۇزۇن ياشىيالمايدۇ.
ئۇلترا بىنەپشە نۇردىن قورقۇش:قۇياش نۇرى ئاستىدىكى ئۇلترا بىنەپشە نۇر HIV ' كۈشەندە ' بولۇپ، چۈشسىلا ' سولىشىپ ' قالىدۇ. ئۇلترا بىنەپشە نۇر ( UV ) رادىياتسىيەسى hivنىڭ ۋىرۇس ئورىغۇچى پەردىسىنى تېز سۈرەتتە بۇزغۇنچىلىققا ئۇچرىتىدۇ. ۋىرۇس ھايات قالغان تەقدىردىمۇ، ياغ ماددىسىنىڭ سىرتقى قېپىنىڭ ھەرقانداق زەخىملىنىشى ئۇنى ھۈجەيرىگە يېپىشىپ يۇقۇملاندۇرۇشقا ئامالسىز قالدۇرىدۇ.
قۇرغاق قان:HIV ئۆي تېمپېراتۇرىسىدا قۇرغاق قان ئىچىدە ئالتە كۈن ياشىيالايدۇ. لېكىن ئەنسىرىمەڭ، ئۇنىڭ «جەڭگىۋارلىقى» زور دەرىجىدە تۆۋەنلەپ كەتكەن بولۇپ، قۇرغاق قاندىكى ۋىرۇسنىڭ قويۇقلۇقى ھەمىشە دېگۈدەك ناھايىتى تۆۋەن بولىدۇ، ئۇنىڭ ئۈستىگە ۋىرۇسنىڭ ئۆزى زەخىملىنىپ، يۇقۇملىنىشقا ئامالسىز قالىدۇ.
تەبىئىي مۇھىتتا ،HIV يۇقىرىقى شەرتلەرنى قانائەتلەندۈرۈپ ئادەم بەدىنىدە ياشىشى بەك تەس.
2. 感染HIV？没那么容易！要感染HIV，得同时满足四个“严苛”条件：
2. 感染HIV？没那么容易！要感染HIV，得同时满足四个“严苛”条件：
有“料”：必须有HIV能够繁殖的体液。精液、血液、阴道分泌物或母乳这些“特殊”体液。有“路”：必须有HIV进入人体的途径。最有效的传播途径是阴道性交、肛交或共用针头这些“特殊”途径。较少见的是，HIV在怀孕期间从母亲传播给孩子，或在医院中因职业暴露而感染HIV。能“进”：病毒必须能够到达人体内的易感细胞。HIV不能穿透完整的皮肤。为了建立感染，HIV需要侵入深层组织。擦伤和磨损并不足以让病毒建立感染。够“多”：体液中必须有足够的病毒。许多HIV暴露都被称为单核细胞的前线免疫细胞中和。当感染发生时，通常是因为HIV的数量压倒了这些前线防御细胞。（干燥血液中的少量病毒不太可能对身体的免疫防御构成威胁。）
除非同时满足这四个条件，否则HIV感染根本不会发生。所以，你接触马桶座圈、牙刷、台面，甚至废弃针头上的体液，感染HIV的几率几乎为零！
2. يۇقۇملىنىش HIV？ ئۇنداق ئاسان ئەمەس!
2. يۇقۇملىنىش HIV？ ئۇنداق ئاسان ئەمەس!
HIV بىلەن يۇقۇملىنىش ئۈچۈن ،تۆت «قاتتىق» شەرتنى بىرلا ۋاقىتتا قاندۇرۇش كېرەك:
«ماتېرىيال» بولۇش:چوقۇم HIV كۆپەيتەلەيدىغان بەدەن سۇيۇقلۇقى بولۇشى كېرەك. ئىسپېرما، قان، جىنسىي يول ئاجراتمىلىرى ياكى ئانا سۈتىدىن ئىبارەت بۇ «ئالاھىدە» بەدەن سۇيۇقلۇقى.
«يول» بار:چوقۇم HIV ئادەم بەدىنىگە كىرىش يولى بولۇشى كېرەك. ئەڭ ئۈنۈملۈك تارقىلىش يولى جىنسىي يولدىن جىنسىي ئالاقە قىلىش، مەقەت ئارقىلىق ئالاقە قىلىش ياكى ئوكۇل يىڭنىسىنى ئورتاق ئىشلىتىشتىن ئىبارەت بۇ «ئالاھىدە» يوللار. ئاز ئۇچرايدىغىنى شۇكى ،HIV ھامىلىدار مەزگىلىدە ئانىسىدىن بالىغا يۇققان ياكى دوختۇرخانىدا كەسپى ئاشكارىلىنىپ قالغانلىقتىن HIV بىلەن يۇقۇملانغان.
«كىرىش»:ۋىرۇس چوقۇم ئادەم بەدىنىدىكى ئاسان يۇقۇملىنىدىغان ھۈجەيرىلەرگە يېتىپ بارالىشى كېرەك. HIV پۈتۈن تېرىنى تېشىپ ئۆتەلمەيدۇ. يۇقۇملىنىشنى پەيدا قىلىش ئۈچۈن ،HIV چوڭقۇر قاتلامدىكى توقۇلمىلارغا تاجاۋۇز قىلىپ كىرىشى كېرەك. سۈركىلىپ زەخىملىنىش ۋە ئۇپراش يېتەرلىك ئەمەس، ۋىرۇس بەرپا يۇقۇملىنىش.
يېتەرلىك «كۆپ» بولۇش:بەدەن سۇيۇقلۇقىدا چوقۇم يېتەرلىك ۋىرۇس بولۇشى كېرەك. نۇرغۇن HIV ئاشكارىلىنىشى تاق يادرولۇق ھۈجەيرىنىڭ ئالدىنقى سەپ ئىممۇنىتېت ھۈجەيرىلىرىنىڭ نېيتراللىشىشى دەپ ئاتىلىدۇ. يۇقۇملىنىش يۈز بەرگەندە ،ئادەتتە HIV سانى بۇ ئالدىنقى سەپتىكى مۇداپىئە ھۈجەيرىلىرىنى بېسىپ چۈشىدۇ. ( قۇرۇق قاندىكى ئاز مىقداردىكى ۋىرۇسلار بەدەننىڭ ئىممۇنىتېتلىق مۇداپىئەسىگە تەھدىت ئېلىپ كېلىشى مۇمكىن ئەمەس.)
بۇ تۆت شەرتنى بىرلا ۋاقىتتا قاندۇرمىسا ،HIV يۇقۇملىنىشى ھەرگىز يۈز بەرمەيدۇ.
شۇڭا سىز تەرەت قاچىسىنىڭ تەگلىكى، چىش چوتكىسى، ئۈستەل يۈزى، ھەتتا تاشلاندۇق يىڭنىدىكى بەدەن سۇيۇقلۇقى بىلەن ئۇچراشسىڭىز ،HIV بىلەن يۇقۇملىنىش نىسبىتى نۆل بولىدۇ.
3. 那些让人“揪心”的传言，真相是？针刺伤：理论上有可能，但现实中，2018年对可用数据的评估发现，通过接触废弃针头感染HIV的案例？零！人体艺术：纹身、穿孔？只要设备消毒合格，HIV感染？不存在的！口交：理论上，由于精液中含有大量HIV，口交可能会传播HIV。然而，加州大学欧文分校2016年的一项研究得出结论，口交传播HIV的风险微乎其微。蚊子叮咬：蚊子会传播HIV？科学证明，这是不可能的！
3. ئۇ ئادەمنى «بىئارام قىلدىغان» گەپنىڭ ھەقىقىي ئەھۋالى؟
3. 那些让人“揪心”的传言，真相是？针刺伤：理论上有可能，但现实中，2018年对可用数据的评估发现，通过接触废弃针头感染HIV的案例？零！人体艺术：纹身、穿孔？只要设备消毒合格，HIV感染？不存在的！口交：理论上，由于精液中含有大量HIV，口交可能会传播HIV。然而，加州大学欧文分校2016年的一项研究得出结论，口交传播HIV的风险微乎其微。蚊子叮咬：蚊子会传播HIV？科学证明，这是不可能的！
3. ئۇ ئادەمنى «بىئارام قىلدىغان» گەپنىڭ ھەقىقىي ئەھۋالى؟
يىڭنە سانجىپ زەخمىلەندۈرۈش:نەزەرىيە جەھەتتە مۇمكىن، ئەمما ئەمەلىيەتتە 2018ـ يىلى ئىشلەتكىلى بولىدىغان سانلىق مەلۇماتلارنى باھالاش ئارقىلىق بايقالغان تاشلاندۇق ئوكۇل يىڭنىسى بىلەن ئۇچرىشىش ئارقىلىق HIV بىلەن يۇقۇملانغان دېلو مىسالى؟ نۆل!
ئادەم بەدىنى سەنئىتى:بەدەن چەكمىسى، تۆشۈك تېشىش؟ پەقەت ئۈسكۈنىلەر دېزىنفېكسىيە قىلىنىپ لاياقەتلىك بولسىلا ،HIV يۇقۇملىنىدۇ؟ مەۋجۇت ئەمەس!
ئېغىز ئالاقىسى:نەزەرىيە جەھەتتىن ئېيتقاندا، مەنى تەركىبىدە كۆپ مىقداردا HIV بولغاچقا ئېغىز ئالاقىسى Uڭق1غا تارقىلىشى مۇمكىن. ئەمما كالىفورنىيە ئۇنىۋېرسىتېتى ئوۋېن شۆبە مەكتىپىنىڭ 2016 - يىلىدىكى بىر تۈرلۈك تەتقىقاتىدا مۇنداق يەكۈن چىقىرىلدى:ئېغىز ئالاقىسىنىڭ HIV خەۋپ - خەتىرى يوق دېيەرلىك.
پاشا چېقىش:پاشا تارقىتىدۇ HIV ؟ ئىلىم - پەن بۇنىڭ مۇمكىن ئەمەسلىكىنى ئىسپاتلىدى.
4. 如果“不幸”暴露，怎么办？别慌！如果你怀疑自己可能存在HIV感染风险，高危行为72小时内赶紧去医院或诊所。医护人员会给你专业评估，并提供“黄金28天”的预防性治疗——HIV暴露后预防（PEP）。记住，时间就是生命，越早开始越好！
4. ئەگەر «بەختكە قارشى» ئاشكارىلانسا، قانداق قىلىش كېرەك؟
4. 如果“不幸”暴露，怎么办？别慌！如果你怀疑自己可能存在HIV感染风险，高危行为72小时内赶紧去医院或诊所。医护人员会给你专业评估，并提供“黄金28天”的预防性治疗——HIV暴露后预防（PEP）。记住，时间就是生命，越早开始越好！
4. ئەگەر «بەختكە قارشى» ئاشكارىلانسا، قانداق قىلىش كېرەك؟
ھودۇقماڭ! ئەگەر سىز ئۆزىڭىزدە HIV يۇقۇملىنىش خەۋپى مەۋجۇت بولۇشى مۇمكىن دەپ گۇمان قىلسىڭىز ،خەتەرلىك ھەرىكەت 72 سائەت ئىچىدە دەرھال دوختۇرخانىغا ياكى شىپاخانىغا بېرىڭ. دوختۇر - سېسترالار سىزگە كەسپىي جەھەتتىن باھا بېرىدۇ ھەم بىڭ «ئالتۇن 28 كۈن يۇفاڭشىڭ» دىكى ئالدىنى ئېلىش خاراكتېرلىك داۋالاش - HIV ئېچىلىپ قالغاندىن كېيىنكى ئالدىنى ئېلىش ( PEP ) بىلەن تەمىنلەيدۇ. ئېسىڭىزدە بولسۇن، ۋاقىت ھايات دېمەكتۇر، قانچە بالدۇر باشلىسا شۇنچە ياخشى.
5. 总结HIV在人体外存活时间有限，感染条件又那么苛刻。所以，别再被那些吓人的传言误导啦！保持科学的态度，了解HIV的真实面貌，我们才能更好地保护自己，远离恐惧。记住，知识是最强大的“防护罩”！
5. خۇلاسە
5. 总结HIV在人体外存活时间有限，感染条件又那么苛刻。所以，别再被那些吓人的传言误导啦！保持科学的态度，了解HIV的真实面貌，我们才能更好地保护自己，远离恐惧。记住，知识是最强大的“防护罩”！
5. خۇلاسە
HIV ئادەم بەدىنىنىڭ سىرتىدا ياشاش ۋاقتى چەكلىك ،يۇقۇملىنىش شارائىتى ئىنتايىن ئېغىر. شۇڭا، ئەمدى ئۇ قورقۇنچلۇق پىتنە - ئىغۋالار تەرىپىدىن ئازدۇرۇلماڭ. ئىلمىي پوزىتسىيەنى ساقلاپ ،HIV ھەقىقىي قىياپىتىنى چۈشەنگەندىلا ،ئۆزىمىزنى تېخىمۇ ياخشى قوغداپ ،ۋەھىمىدىن يىراق تۇرالايمىز. ئېسىڭىزدە بولسۇن، بىلىم ئەڭ كۈچلۈك «مۇھاپىزەت قاپقىقى»!
