服用抗病毒药物或多或少会出现一些副作用，有些人明显，有些人毫无感觉，与个人体质及所用药物有关。一般在治疗初期一段时间比较明显，比如皮疹、恶心、腹泻、乏力等。即便出现上述症状，也应继续配合治疗，随着时间的推移，这些症状将会逐渐好转。
«مەن 27 ياش، ئېلىپ يۈرگۈچى، «تىراي» نى يېگىلى ئۈچ ئاي بولدى. چۈنكى مەن تەنتەربىيە ئوقۇتقۇچىسى، يىفېيۋېيلۈن يېگەندىن بۇيان كېچىچە ئۇخلىيالماي، كۆپ چۈش كۆرۈپ، قەۋزىيەتنىڭ دەردىنى يەتكۈچە تارتتىم. پەسەيتىش ئۇسۇلى بارمۇ؟ رەھمەت ۋىرۇسقا قارشى دورىلارنى ئىچكەندە ئازدۇر - كۆپتۇر ئەكس تەسىر پەيدا قىلىدۇ، بەزى كىشىلەردە روشەن بولىدۇ، بەزى كىشىلەردە ھېچقانداق سېزىم بولمايدۇ، بۇ شەخسىي بەدەن ساپاسى ۋە ئىشلەتكەن دورىلار بىلەن مۇناسىۋەتلىك. ئادەتتە داۋالاشنىڭ دەسلەپكى مەزگىلىدە بىر قەدەر روشەن بولىدۇ، مەسىلەن، ئەسۋە چىقىش، كۆڭلى ئېلىشىش، ئىچى سۈرۈش، ماغدۇرسىزلىنىش قاتارلىقلار. يۇقىرىقى كېسەللىك ئالامەتلىرى كۆرۈلگەن تەقدىردىمۇ، داۋاملىق داۋالاشقا ماسلىشىش كېرەك، ۋاقىتنىڭ ئۆتۈشىگە ئەگىشىپ، بۇ كېسەللىك ئالامەتلىرى تەدرىجىي ياخشىلىنىدۇ.
一、依非韦伦与失眠
«مەن 27 ياش، ئېلىپ يۈرگۈچى، «تىراي» نى يېگىلى ئۈچ ئاي بولدى. چۈنكى مەن تەنتەربىيە ئوقۇتقۇچىسى، يىفېيۋېيلۈن يېگەندىن بۇيان كېچىچە ئۇخلىيالماي، كۆپ چۈش كۆرۈپ، قەۋزىيەتنىڭ دەردىنى يەتكۈچە تارتتىم. پەسەيتىش ئۇسۇلى بارمۇ؟ رەھمەت ۋىرۇسقا قارشى دورىلارنى ئىچكەندە ئازدۇر - كۆپتۇر ئەكس تەسىر پەيدا قىلىدۇ، بەزى كىشىلەردە روشەن بولىدۇ، بەزى كىشىلەردە ھېچقانداق سېزىم بولمايدۇ، بۇ شەخسىي بەدەن ساپاسى ۋە ئىشلەتكەن دورىلار بىلەن مۇناسىۋەتلىك. ئادەتتە داۋالاشنىڭ دەسلەپكى مەزگىلىدە بىر قەدەر روشەن بولىدۇ، مەسىلەن، ئەسۋە چىقىش، كۆڭلى ئېلىشىش، ئىچى سۈرۈش، ماغدۇرسىزلىنىش قاتارلىقلار. يۇقىرىقى كېسەللىك ئالامەتلىرى كۆرۈلگەن تەقدىردىمۇ، داۋاملىق داۋالاشقا ماسلىشىش كېرەك، ۋاقىتنىڭ ئۆتۈشىگە ئەگىشىپ، بۇ كېسەللىك ئالامەتلىرى تەدرىجىي ياخشىلىنىدۇ.
一、依非韦伦与失眠
依非韦伦是抗HIV骨干药，也是我国一线HIV治疗方案的常用药。但其神经系统副作用一直“令人不爽”，常报道的症状包括眩晕、失眠、困倦、注意力不集中及异梦等。上述症状通常出现在治疗的头1-2周，一般在2-4周后会缓解或消失。“初治小白”可以通过以下措施来应对：
1、清淡饮食，依非韦伦建议在睡前空腹服药，以减轻副作用的发生；
2、如果失眠会影响翌日工作，可以将服药时间调到早上服药；
3、假如有精神疾病家族史、抑郁症病史应主动告知医生，避免使用依非韦伦；
4、假如出现情绪不稳，甚至有自杀念头时，应及时联系主诊医生（开药的医生）。
1.ئىفېۋېرون ۋە ئۇيقۇسىزلىق ئىفېۋېرون غول ئۆسمىگە قارشى دورا، شۇنداقلا ئېلىمىزنىڭ بىرىنچى سەپتىكى داۋالاش لايىھەسىدە دائىم ئىشلىتىلىدىغان دورا. لېكىن ئۇنىڭ نېرۋا سىستېمىسىنىڭ ئەكس تەسىرى ئىزچىل «كىشىنى بىئارام قىلىدۇ»، دائىم خەۋەر قىلىنىدىغان كېسەللىك ئالامەتلىرى باش قېيىش، ئۇيقۇسىزلىق، چارچاش، دىققىتىنى يىغالماسلىق ۋە غەيرىي چۈش كۆرۈش قاتارلىقلارنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ. يۇقىرىقى كېسەللىك ئالامەتلىرى ئادەتتە داۋالاشنىڭ دەسلەپكى 1-2 ھەپتىسىدە كۆرۈلىدۇ، ئادەتتە 2-4 ھەپتىدىن كېيىن پەسىيىدۇ ياكى يوقايدۇ. «شياۋبەينى دەسلەپكى داۋالاش» قا تۆۋەندىكى تەدبىرلەر ئارقىلىق تاقابىل تۇرغىلى بولىدۇ:1.سۇيۇق ـ سەلەڭ يېمەك ـ ئىچمەك، غەيرىي ۋېرون ئۇخلاشتىن بۇرۇن ئاچ قورساققا دورا ئىچىپ، ئەكس تەسىرنىڭ يۈز بېرىشىنى يېنىكلىتىش تەكلىپىنى بېرىدۇ؛ 2.ئەگەر ئۇيقۇسىزلىق كېيىنكى كۈنلۈك خىزمەتكە تەسىر يەتكۈزسە، دورا ئىچىش ۋاقتىنى ئەتىگەندە دورا ئىچىشكە تەڭشىسە بولىدۇ؛ 3.ئەگەر روھىي كېسەللىك جەمەت تارىخى، خامۇشلۇق كېسىلى تارىخى بولسا دوختۇرغا تەشەببۇسكارلىق بىلەن ئۇقتۇرۇپ، غەيرىي ۋېرون ئىشلىتىشتىن ساقلىنىش كېرەك؛ 4.ئەگەر كەيپىياتى تۇراقسىز بولسا، ھەتتا ئۆزىنى ئۆلتۈرۈۋېلىش نىيىتى بولسا، ۋاقتىدا مەسئۇل دوختۇر ( دورا يېزىپ بەرگەن دوختۇر ) بىلەن ئالاقىلىشىش كېرەك.
二、2分钟快速入睡妙招
1.ئىفېۋېرون ۋە ئۇيقۇسىزلىق ئىفېۋېرون غول ئۆسمىگە قارشى دورا، شۇنداقلا ئېلىمىزنىڭ بىرىنچى سەپتىكى داۋالاش لايىھەسىدە دائىم ئىشلىتىلىدىغان دورا. لېكىن ئۇنىڭ نېرۋا سىستېمىسىنىڭ ئەكس تەسىرى ئىزچىل «كىشىنى بىئارام قىلىدۇ»، دائىم خەۋەر قىلىنىدىغان كېسەللىك ئالامەتلىرى باش قېيىش، ئۇيقۇسىزلىق، چارچاش، دىققىتىنى يىغالماسلىق ۋە غەيرىي چۈش كۆرۈش قاتارلىقلارنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ. يۇقىرىقى كېسەللىك ئالامەتلىرى ئادەتتە داۋالاشنىڭ دەسلەپكى 1-2 ھەپتىسىدە كۆرۈلىدۇ، ئادەتتە 2-4 ھەپتىدىن كېيىن پەسىيىدۇ ياكى يوقايدۇ. «شياۋبەينى دەسلەپكى داۋالاش» قا تۆۋەندىكى تەدبىرلەر ئارقىلىق تاقابىل تۇرغىلى بولىدۇ:1.سۇيۇق ـ سەلەڭ يېمەك ـ ئىچمەك، غەيرىي ۋېرون ئۇخلاشتىن بۇرۇن ئاچ قورساققا دورا ئىچىپ، ئەكس تەسىرنىڭ يۈز بېرىشىنى يېنىكلىتىش تەكلىپىنى بېرىدۇ؛ 2.ئەگەر ئۇيقۇسىزلىق كېيىنكى كۈنلۈك خىزمەتكە تەسىر يەتكۈزسە، دورا ئىچىش ۋاقتىنى ئەتىگەندە دورا ئىچىشكە تەڭشىسە بولىدۇ؛ 3.ئەگەر روھىي كېسەللىك جەمەت تارىخى، خامۇشلۇق كېسىلى تارىخى بولسا دوختۇرغا تەشەببۇسكارلىق بىلەن ئۇقتۇرۇپ، غەيرىي ۋېرون ئىشلىتىشتىن ساقلىنىش كېرەك؛ 4.ئەگەر كەيپىياتى تۇراقسىز بولسا، ھەتتا ئۆزىنى ئۆلتۈرۈۋېلىش نىيىتى بولسا، ۋاقتىدا مەسئۇل دوختۇر ( دورا يېزىپ بەرگەن دوختۇر ) بىلەن ئالاقىلىشىش كېرەك.
二、2分钟快速入睡妙招
好的睡眠对人的健康太过重要，建议每日同一时间段入睡和起床。睡前4小时内不要吸烟，不要喝咖啡、浓茶。睡前30分钟远离（或关闭）手机。经常失眠的朋友不妨尝试以下方法：
1、脸朝上躺平，放松面部肌肉，包括舌头、下巴及眼周围，将注意力集中在额中心；
2、把肩膀降低，释放颈肩压力，然后放松手臂；
3、呼气，放松胸廓；
4、放松双腿，从大腿开始，直到小腿，最后将注意力集中在足部和踝部；
5、放松全身肌肉，清空思绪，想像星空、平静的湖面、的画面，放松精神，不受外界环境分心，大概10秒左右即可入睡。
这个方法会帮助入睡更快速，即便当晚没有睡好，早上还是要按时起床，不要赖床。白天也不要过度补觉，以免影响晚上的睡眠，形成恶性循环。对于长期的顽固性失眠，应尽早到专科就诊，寻求医生的帮助。
2.ئىككى مىنۇت تېز ئۇخلاش ئۇسۇلى ياخشى ئۇخلاش ئادەمنىڭ سالامەتلىكىگە بەك مۇھىم، شۇڭا ھەر كۈنى ئوخشاش ۋاقىتتا ئۇخلاش ۋە ئورنىدىن تۇرۇشنى تەۋسىيە قىلىمىز. ئۇخلاشتىن ئىلگىرىكى تۆت سائەت ئىچىدە تاماكا چەكمەسلىك، قەھۋە، قېنىق چاي ئىچمەسلىك كېرەك. ئۇخلاشتىن 30 مىنۇت بۇرۇن يان تېلېفوندىن يىراق تۇرۇش ( ياكى تاقاش ) كېرەك. دائىم ئۇيقۇسىزلىنىدىغان دوستلار تۆۋەندىكى ئۇسۇللارنى سىناپ باقسا بولىدۇ:1.يۈزىنى يۇقىرىغا قارىتىپ تۈز ياتقۇزۇپ، يۈز مۇسكۇللىرىنى، جۈملىدىن تىل، ئېڭەك ۋە كۆز ئەتراپىنى ئەركىن قويۇپ بېرىپ، دىققىتىنى پېشانىسىنىڭ مەركىزىگە مەركەزلەشتۈرۈش؛ 2.مۈرىنى تۆۋەنلىتىپ، بويۇن ۋە مۈرە بېسىمىنى قويۇپ بېرىپ، ئاندىن بىلەكنى ئەركىن قويۇۋېتىش؛ 3.نەپەس چىقىرىپ، كۆكرەك قەپىسىنى ئەركىن قويۇۋېتىش؛ 4.ئىككى پۇتنى ئەركىن قويۇپ بېرىش، يوتىدىن باشلاپ پاقالچاققىچە، ئەڭ ئاخىرىدا دىققەتنى پۇت ۋە ئوشۇققا مەركەزلەشتۈرۈش؛ 5.پۈتۈن بەدەندىكى مۇسكۇللارنى ئەركىن قويۇپ بېرىپ، خىياللارنى تازىلاپ، يۇلتۇزلۇق ئاسمان، تىنچ كۆل يۈزى، كۆرۈنۈشلەرنى تەسەۋۋۇر قىلىپ، روھنى ئەركىن قويۇپ بېرىپ، تاشقى مۇھىتنىڭ دىققىتىنى چاچماي، تەخمىنەن 10 سېكۇنت ئەتراپىدا ئۇخلىيالايدۇ. بۇ ئۇسۇل ئۇيقۇنىڭ تېخىمۇ تېز بولۇشىغا ياردەم بېرىدۇ، گەرچە شۇ كۈنى كەچتە ياخشى ئۇخلىيالمىغان تەقدىردىمۇ، ئەتىگەندە يەنىلا ۋاقتىدا ئورنىدىن تۇرۇش، ھۇرۇنلۇق قىلماسلىق كېرەك. كۈندۈزدىمۇ ئۇيقۇنى زىيادە تولۇقلىماسلىق كېرەك، بولمىسا كەچتىكى ئۇيقۇغا تەسىر يېتىپ، يامان سۈپەتلىك ئايلىنىش شەكىللىنىپ قالىدۇ. ئۇزاق مۇددەتلىك جاھىل خاراكتېرلىك ئۇيقۇسىزلىققا قارىتا، بالدۇرراق مەخسۇس بۆلۈمگە بېرىپ داۋالىنىپ، دوختۇردىن ياردەم سوراش كېرەك.
【小结】
2.ئىككى مىنۇت تېز ئۇخلاش ئۇسۇلى ياخشى ئۇخلاش ئادەمنىڭ سالامەتلىكىگە بەك مۇھىم، شۇڭا ھەر كۈنى ئوخشاش ۋاقىتتا ئۇخلاش ۋە ئورنىدىن تۇرۇشنى تەۋسىيە قىلىمىز. ئۇخلاشتىن ئىلگىرىكى تۆت سائەت ئىچىدە تاماكا چەكمەسلىك، قەھۋە، قېنىق چاي ئىچمەسلىك كېرەك. ئۇخلاشتىن 30 مىنۇت بۇرۇن يان تېلېفوندىن يىراق تۇرۇش ( ياكى تاقاش ) كېرەك. دائىم ئۇيقۇسىزلىنىدىغان دوستلار تۆۋەندىكى ئۇسۇللارنى سىناپ باقسا بولىدۇ:1.يۈزىنى يۇقىرىغا قارىتىپ تۈز ياتقۇزۇپ، يۈز مۇسكۇللىرىنى، جۈملىدىن تىل، ئېڭەك ۋە كۆز ئەتراپىنى ئەركىن قويۇپ بېرىپ، دىققىتىنى پېشانىسىنىڭ مەركىزىگە مەركەزلەشتۈرۈش؛ 2.مۈرىنى تۆۋەنلىتىپ، بويۇن ۋە مۈرە بېسىمىنى قويۇپ بېرىپ، ئاندىن بىلەكنى ئەركىن قويۇۋېتىش؛ 3.نەپەس چىقىرىپ، كۆكرەك قەپىسىنى ئەركىن قويۇۋېتىش؛ 4.ئىككى پۇتنى ئەركىن قويۇپ بېرىش، يوتىدىن باشلاپ پاقالچاققىچە، ئەڭ ئاخىرىدا دىققەتنى پۇت ۋە ئوشۇققا مەركەزلەشتۈرۈش؛ 5.پۈتۈن بەدەندىكى مۇسكۇللارنى ئەركىن قويۇپ بېرىپ، خىياللارنى تازىلاپ، يۇلتۇزلۇق ئاسمان، تىنچ كۆل يۈزى، كۆرۈنۈشلەرنى تەسەۋۋۇر قىلىپ، روھنى ئەركىن قويۇپ بېرىپ، تاشقى مۇھىتنىڭ دىققىتىنى چاچماي، تەخمىنەن 10 سېكۇنت ئەتراپىدا ئۇخلىيالايدۇ. بۇ ئۇسۇل ئۇيقۇنىڭ تېخىمۇ تېز بولۇشىغا ياردەم بېرىدۇ، گەرچە شۇ كۈنى كەچتە ياخشى ئۇخلىيالمىغان تەقدىردىمۇ، ئەتىگەندە يەنىلا ۋاقتىدا ئورنىدىن تۇرۇش، ھۇرۇنلۇق قىلماسلىق كېرەك. كۈندۈزدىمۇ ئۇيقۇنى زىيادە تولۇقلىماسلىق كېرەك، بولمىسا كەچتىكى ئۇيقۇغا تەسىر يېتىپ، يامان سۈپەتلىك ئايلىنىش شەكىللىنىپ قالىدۇ. ئۇزاق مۇددەتلىك جاھىل خاراكتېرلىك ئۇيقۇسىزلىققا قارىتا، بالدۇرراق مەخسۇس بۆلۈمگە بېرىپ داۋالىنىپ، دوختۇردىن ياردەم سوراش كېرەك.
【小结】
很多人有过这种体验：遇到突发状况时出现焦虑、恐惧，心跳也会加快。同理，从心理学和神经病学角度来看，HIV感染可认是一个应激性事件，可能会让人产生紧张、不知所措、恐惧，从而诱发失眠。据身边的A宝反映，失眠是家常便饭，原因有很多，包括工作状态、环境变化、精神负担、躯体疾病、药物影响以及对未来的不确定性等等。有个别人的失眠原因比较“悲催”——可能是同时感染了梅毒、尖锐湿疣、生殖器疱疹等性病，让失眠雪上加霜。
相信随着新技术的发展和应用，我们也会很快得出“治愈”的答案。从今晚开始，早点睡，太阳出来的时候要打八段锦。
[ قىسقىچە خۇلاسە ] نۇرغۇن كىشىلەردە مۇنداق تەسىرات بولغان:تۇيۇقسىز ئەھۋالغا يولۇققاندا تەشۋىشلىنىش، قورقۇش، يۈرەك سوقۇشىمۇ تېزلىشىدۇ. ئوخشاشلا، پىسخولوگىيە ۋە نېرۋا كېسەللىكلىرى ئىلمى نۇقتىسىدىن قارىغاندا، يۇقۇملىنىشنى بىر سېزىمچانلىق خاراكتېرلىك ۋەقە دەپ قاراشقا بولىدۇ، بۇ ئادەمدە جىددىيلىشىش، نېمە قىلارىنى بىلەلمەي قېلىش، قورقۇش پەيدا قىلىپ، ئۇيقۇسىزلىقنى كەلتۈرۈپ چىقىرىشى مۇمكىن. يېنىدىكى گۆھەرنىڭ ئىنكاس قىلىشىچە، ئۇيقۇسىزلىق ئادەتتىكى ئىش بولۇپ، خىزمەت ھالىتى، مۇھىت ئۆزگىرىشى، روھىي بېسىم، كېسەللىك، دورىنىڭ تەسىرى ۋە كەلگۈسىگە بولغان ئېنىقسىزلىق قاتارلىق سەۋەبلەر ناھايىتى كۆپ ئىكەن. بەزى كىشىلەرنىڭ ئۇيقۇسىزلىقىنىڭ سەۋەبى بىر قەدەر «ئېچىنىشلىق» بولۇپ، سىفلىس، ئۇچلۇق ھۆل سۆگەل، جىنسىي ئەزا قاپارتقۇسى قاتارلىق جىنسىي كېسەللىكلەر بىلەن بىرلا ۋاقىتتا يۇقۇملىنىپ، ئۇيقۇسىزلىقنى تېخىمۇ ئېغىرلاشتۇرۇۋەتكەن بولۇشى مۇمكىن. شۇنىڭغا ئىشىنىمىزكى، يېڭى تېخنىكىنىڭ تەرەققىي قىلىشى ۋە قوللىنىلىشىغا ئەگىشىپ، بىزمۇ ناھايىتى تېزلا «داۋالاپ ساقايتىش» جاۋابىغا ئېرىشەلەيمىز. بۈگۈن كەچتىن باشلاپ، بالدۇرراق ئۇخلاڭ، قۇياش چىققاندا سەككىز بۆلەك توپ ئوينايمىز.
[ قىسقىچە خۇلاسە ] نۇرغۇن كىشىلەردە مۇنداق تەسىرات بولغان:تۇيۇقسىز ئەھۋالغا يولۇققاندا تەشۋىشلىنىش، قورقۇش، يۈرەك سوقۇشىمۇ تېزلىشىدۇ. ئوخشاشلا، پىسخولوگىيە ۋە نېرۋا كېسەللىكلىرى ئىلمى نۇقتىسىدىن قارىغاندا، يۇقۇملىنىشنى بىر سېزىمچانلىق خاراكتېرلىك ۋەقە دەپ قاراشقا بولىدۇ، بۇ ئادەمدە جىددىيلىشىش، نېمە قىلارىنى بىلەلمەي قېلىش، قورقۇش پەيدا قىلىپ، ئۇيقۇسىزلىقنى كەلتۈرۈپ چىقىرىشى مۇمكىن. يېنىدىكى گۆھەرنىڭ ئىنكاس قىلىشىچە، ئۇيقۇسىزلىق ئادەتتىكى ئىش بولۇپ، خىزمەت ھالىتى، مۇھىت ئۆزگىرىشى، روھىي بېسىم، كېسەللىك، دورىنىڭ تەسىرى ۋە كەلگۈسىگە بولغان ئېنىقسىزلىق قاتارلىق سەۋەبلەر ناھايىتى كۆپ ئىكەن. بەزى كىشىلەرنىڭ ئۇيقۇسىزلىقىنىڭ سەۋەبى بىر قەدەر «ئېچىنىشلىق» بولۇپ، سىفلىس، ئۇچلۇق ھۆل سۆگەل، جىنسىي ئەزا قاپارتقۇسى قاتارلىق جىنسىي كېسەللىكلەر بىلەن بىرلا ۋاقىتتا يۇقۇملىنىپ، ئۇيقۇسىزلىقنى تېخىمۇ ئېغىرلاشتۇرۇۋەتكەن بولۇشى مۇمكىن. شۇنىڭغا ئىشىنىمىزكى، يېڭى تېخنىكىنىڭ تەرەققىي قىلىشى ۋە قوللىنىلىشىغا ئەگىشىپ، بىزمۇ ناھايىتى تېزلا «داۋالاپ ساقايتىش» جاۋابىغا ئېرىشەلەيمىز. بۈگۈن كەچتىن باشلاپ، بالدۇرراق ئۇخلاڭ، قۇياش چىققاندا سەككىز بۆلەك توپ ئوينايمىز.
