جىنسىي كىسەللىك دېگەن نېمە؟
جىنسىي كېسەللىك ئىسمىدىنلا چىقىپ تۇرىدۇكى ، جىنسىي ئۇچرىشىشنى ئاساسلىق تارقىلىش يولى قىلغان بىر گۇرۇپپا يۇقۇملۇق كېسەللىك. جىنسىي كىسەللىكلەردىن «چوڭ ئالۋاستى»دەپ ئاتىلىپ كىلىۋاتقان ئەيدىز كېسىلىدىن باشقا، يەنە سىفلىس، سۆزنەك، كۆپىيىش يولى تراخوما خلامىدىيەسى بىلەن يۇقۇملىنىش، ئۇچلۇق ھۆل سۆگەل ۋە جىنسىي ئەزا قاپارتقۇسى قاتارلىقلارمۇ بار
جىسنىي كىسەللىكلەرنىڭ قانداق زىيىنى بار؟
جىنسىي كېسەللىكنىڭ ئادەم بەدىنىگە بولغان زىيىنى كۆپ تەرەپلىمىلىك بولۇپ، يۇقۇملانغاندىن كېيىن ئېنىق كېسەللىك ئالامىتى بولماسلىقى مۇمكىن، ئەگەر ۋاقتىدا بايقالمىسا ۋە ئۆلچەملىك داۋالانمىسا، تۇغماسلىقنى كەلتۈرۈپ چىقىرىپلا قالماستىن، يەنە قورساقتىكى ھامىلىگە ياكى يېڭى تۇغۇلغان بوۋاققا يۇقىدۇ، تېخىمۇ ئېغىر بولغاندا يەنە بەدەندىكى كۆپلىگەن ئەزالارنى زىيانغا ئۇچرىتىپ، ھاياتقا خەۋپ يەتكۈزىدۇ
جىنسىي كېسەللىك يەنە ئائىلە ئىچىدە تارقىلىدۇ، ئەر - خوتۇن ئوتتۇرىسىدا ئەگەر بىرەرسى يۇقۇملانسا، يېقىنچىلىق قىلغاندا قارشى تەرەپكە يۇقىدۇ، باشقا ئائىلە ئەزالىرىمۇ جىنىسي كىسەللىك ۋىرۇسى تېگىشكەن بۇيۇملار بىلەن ئۇچرىشىش سەۋەبىدىن يۇقۇملىنىشى مۇمكىن
لېكىن زىيادە جىددىيلىشىشنىڭ ھاجىتى يوق، خىزمەت سورۇنى بىلەن ئاممىۋى سورۇننىڭ ئادەتتىكى ئۇچرىشىشى، مەسىلەن، بىمار بىلەن قول ئېلىشىپ كۆرۈشۈش، قۇچاقلىشىش، بىللە تاماق يېيىش، يۇقۇملىنىشنى كەلتۈرۈپ چىقارمايدۇ
توغرىسىنى ئېيتقاندا، ئەيدىز كېسىلى جىنسىي كېسەللىكلەرنىڭ بىر خىلى بولۇپ، زىيىنى ئېغىر، جەمىيەتنىڭ كۆڭۈل بۆلۈش دەرىجىسى يۇقىرى، خەلقئارادىكى تەسىرى چوڭ بولغانلىقتىن ئايرىم ھالدىكى جىنىسي كىسەللىكلەر قاتارىغا كىرگۈزۈلگەن
جىنسىي كىسەللىك ۋە ئەيدىز كىسىلىنىڭ ئالدىنى ئالغىلى بولىدۇ
كۆپ جىنسىي ھەمراھتىن ساقلىنىش، بىخەتەر بولمىغان ھەرىكەتنى توسۇش بولسا جىنىسىي كىسەللىك ۋە ئەيدىز كىسىلىنىڭ ئالدىنى ئېلىشتىكى ئاساسلىق تەدبىر. ھەر بىر ئادەم جىنسىي كېسەللىكلەرنىڭ ئالدىنى ئېلىش ئاساسىي بىلىملىرىنى چۈشىنىشى ۋە ئىگىلىشى، جىنسىي كېسەللىكلەرنى ئىلمىي تونۇشى، ھەمدە ئىگىلىگەن بىلىم ۋە ماھارەتنى باشقىلارغا ئۆگىتىشى كېرەك
كونكرېت قىلىپ ئېيتقاندا، تۆۋەندىكى بىر قانچە نۇقتلارغا ئەھمىيەت بىرىش كېرەك: بىرىنچى، ئۆز ھەمراھىغا سادىق بولۇش،توي قىلماي تۇرۇپ قىلىنىدىغان جىنسىي مۇناسىۋەتتىن ساقلىنىش؛ ئىككىنچىدىن، جىنسىي مۇناسىۋەتتە سۈپىتى ئىشەنچلىك گاندون ئىشلىتىش؛ ئۈچىنچىدىن زھەرنى رەت قىلىش؛ تۆتىنچىدىن، تويدىن بۇرۇن، تۇغۇتتىن ئىلگىرى سالامەتلىك تەكشۈرتۈشنى تەشەببۇس قىلىش؛ بەشىنچىدىن، ئەگەر گۇمانلىق جىنسىي كېسەللىك ئالامەتلىرى ( جىنسىي ئەزادىكى ئەسۋە، يارا، جىنسىي يول ياكى سۈيدۈك يولى ئاجراتمىلىرى بىنورمال بولۇش قاتارلىقلار ) كۆرۈلسە، ۋاقتىدا مۇنتىزىم دوختۇرخانىغا بېرىپ تەكشۈرتۈپ داۋالىنىش، ئۆز ئالدىغا دورا ئىچىشتىن قاتتىق ساقلىنىش؛ ئەگەر جىنسىي كېسەلگە ئېنىق دىئاگنوز قويۇلغان بولسا، يەنە جىنسىي ھەمراھىنى دوختۇرخانىغا ئاپىرىپ تەكشۈرتۈش كېرەك؛ ئالتىنچى،ئادەتتە كۈندىلىك تۇرمۇشتىكى ئۇچرىشىشتا يۇقۇملۇق كېسەل بولمايدۇ، لېكىن ئائىلە ئىچىنىڭ تازىلىقىنى ياخشى قىلىش، جىنسىي كېسەل بىمارلىرى ئىچ كىيىملىرىنى ئايرىم يۇيۇش، ۋاننا، لۆڭگىلەرنى ئايرىم ئىشلىتىش، تەرەت قاچىسىنى سۈرتۈپ يۇيۇش، دېزىنفېكسىيە قىلىشقا دىققەت قىلىش كېرەك؛ يەتتىنچى، جىنسىي كېسەل بىلەن يۇقۇملانغاندىن كېيىن ئۆمۈرلۈك ئىممۇنىتېت ھاسىل بولمايدۇ، قايتا يۇقۇملىنىشى مۇمكىن، شۇڭا ساقايغاندىن كېيىن خەتەرلىك ھەرىكەتلەرنى ئۆزگەرتىپ، ساغلام تۇرمۇش ئۇسۇلىنى ساقلاش كېرەك
جىنسىي كېسەل، ئەيدىز كېسىلىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تىزگىنلەش پۈتكۈل جەمئىيەتنىڭ ئورتاق مەسئۇلىيىتى ھەر بىر ئادەمنىڭ ئاكتىپلىق بىلەن قاتنىشىشىغا مۇھتاج جىنسىي كېسەللىك ئىسمىدىنلا چىقىپ تۇرىدۇكى ، جىنسىي ئۇچرىشىشنى ئاساسلىق تارقىلىش يولى قىلغان بىر گۇرۇپپا يۇقۇملۇق كېسەللىك. جىنسىي كىسەللىكلەردىن «چوڭ ئالۋاستى»دەپ ئاتىلىپ كىلىۋاتقان ئەيدىز كېسىلىدىن باشقا، يەنە سىفلىس، سۆزنەك، كۆپىيىش يولى تراخوما خلامىدىيەسى بىلەن يۇقۇملىنىش، ئۇچلۇق ھۆل سۆگەل ۋە جىنسىي ئەزا قاپارتقۇسى قاتارلىقلارمۇ بار
جىسنىي كىسەللىكلەرنىڭ قانداق زىيىنى بار؟
جىنسىي كېسەللىكنىڭ ئادەم بەدىنىگە بولغان زىيىنى كۆپ تەرەپلىمىلىك بولۇپ، يۇقۇملانغاندىن كېيىن ئېنىق كېسەللىك ئالامىتى بولماسلىقى مۇمكىن، ئەگەر ۋاقتىدا بايقالمىسا ۋە ئۆلچەملىك داۋالانمىسا، تۇغماسلىقنى كەلتۈرۈپ چىقىرىپلا قالماستىن، يەنە قورساقتىكى ھامىلىگە ياكى يېڭى تۇغۇلغان بوۋاققا يۇقىدۇ، تېخىمۇ ئېغىر بولغاندا يەنە بەدەندىكى كۆپلىگەن ئەزالارنى زىيانغا ئۇچرىتىپ، ھاياتقا خەۋپ يەتكۈزىدۇ
جىنسىي كېسەللىك يەنە ئائىلە ئىچىدە تارقىلىدۇ، ئەر - خوتۇن ئوتتۇرىسىدا ئەگەر بىرەرسى يۇقۇملانسا، يېقىنچىلىق قىلغاندا قارشى تەرەپكە يۇقىدۇ، باشقا ئائىلە ئەزالىرىمۇ جىنىسي كىسەللىك ۋىرۇسى تېگىشكەن بۇيۇملار بىلەن ئۇچرىشىش سەۋەبىدىن يۇقۇملىنىشى مۇمكىن
لېكىن زىيادە جىددىيلىشىشنىڭ ھاجىتى يوق، خىزمەت سورۇنى بىلەن ئاممىۋى سورۇننىڭ ئادەتتىكى ئۇچرىشىشى، مەسىلەن، بىمار بىلەن قول ئېلىشىپ كۆرۈشۈش، قۇچاقلىشىش، بىللە تاماق يېيىش، يۇقۇملىنىشنى كەلتۈرۈپ چىقارمايدۇ
توغرىسىنى ئېيتقاندا، ئەيدىز كېسىلى جىنسىي كېسەللىكلەرنىڭ بىر خىلى بولۇپ، زىيىنى ئېغىر، جەمىيەتنىڭ كۆڭۈل بۆلۈش دەرىجىسى يۇقىرى، خەلقئارادىكى تەسىرى چوڭ بولغانلىقتىن ئايرىم ھالدىكى جىنىسي كىسەللىكلەر قاتارىغا كىرگۈزۈلگەن
جىنسىي كىسەللىك ۋە ئەيدىز كىسىلىنىڭ ئالدىنى ئالغىلى بولىدۇ
كۆپ جىنسىي ھەمراھتىن ساقلىنىش، بىخەتەر بولمىغان ھەرىكەتنى توسۇش بولسا جىنىسىي كىسەللىك ۋە ئەيدىز كىسىلىنىڭ ئالدىنى ئېلىشتىكى ئاساسلىق تەدبىر. ھەر بىر ئادەم جىنسىي كېسەللىكلەرنىڭ ئالدىنى ئېلىش ئاساسىي بىلىملىرىنى چۈشىنىشى ۋە ئىگىلىشى، جىنسىي كېسەللىكلەرنى ئىلمىي تونۇشى، ھەمدە ئىگىلىگەن بىلىم ۋە ماھارەتنى باشقىلارغا ئۆگىتىشى كېرەك
كونكرېت قىلىپ ئېيتقاندا، تۆۋەندىكى بىر قانچە نۇقتلارغا ئەھمىيەت بىرىش كېرەك: بىرىنچى، ئۆز ھەمراھىغا سادىق بولۇش،توي قىلماي تۇرۇپ قىلىنىدىغان جىنسىي مۇناسىۋەتتىن ساقلىنىش؛ ئىككىنچىدىن، جىنسىي مۇناسىۋەتتە سۈپىتى ئىشەنچلىك گاندون ئىشلىتىش؛ ئۈچىنچىدىن زھەرنى رەت قىلىش؛ تۆتىنچىدىن، تويدىن بۇرۇن، تۇغۇتتىن ئىلگىرى سالامەتلىك تەكشۈرتۈشنى تەشەببۇس قىلىش؛ بەشىنچىدىن، ئەگەر گۇمانلىق جىنسىي كېسەللىك ئالامەتلىرى ( جىنسىي ئەزادىكى ئەسۋە، يارا، جىنسىي يول ياكى سۈيدۈك يولى ئاجراتمىلىرى بىنورمال بولۇش قاتارلىقلار ) كۆرۈلسە، ۋاقتىدا مۇنتىزىم دوختۇرخانىغا بېرىپ تەكشۈرتۈپ داۋالىنىش، ئۆز ئالدىغا دورا ئىچىشتىن قاتتىق ساقلىنىش؛ ئەگەر جىنسىي كېسەلگە ئېنىق دىئاگنوز قويۇلغان بولسا، يەنە جىنسىي ھەمراھىنى دوختۇرخانىغا ئاپىرىپ تەكشۈرتۈش كېرەك؛ ئالتىنچى،ئادەتتە كۈندىلىك تۇرمۇشتىكى ئۇچرىشىشتا يۇقۇملۇق كېسەل بولمايدۇ، لېكىن ئائىلە ئىچىنىڭ تازىلىقىنى ياخشى قىلىش، جىنسىي كېسەل بىمارلىرى ئىچ كىيىملىرىنى ئايرىم يۇيۇش، ۋاننا، لۆڭگىلەرنى ئايرىم ئىشلىتىش، تەرەت قاچىسىنى سۈرتۈپ يۇيۇش، دېزىنفېكسىيە قىلىشقا دىققەت قىلىش كېرەك؛ يەتتىنچى، جىنسىي كېسەل بىلەن يۇقۇملانغاندىن كېيىن ئۆمۈرلۈك ئىممۇنىتېت ھاسىل بولمايدۇ، قايتا يۇقۇملىنىشى مۇمكىن، شۇڭا ساقايغاندىن كېيىن خەتەرلىك ھەرىكەتلەرنى ئۆزگەرتىپ، ساغلام تۇرمۇش ئۇسۇلىنى ساقلاش كېرەك
