艾滋病防治小知识，每个人都要了解！(1)
(1)ئەيدىز كېسەللىكىنىڭ ئالدىنى ئېلىش-داۋالاش كىچىك بىلىملىرىنى ھەممە ئادەم چۈشىنىش كېرەك!
为提高人们对艾滋病的认识，世界卫生组织于1988年1月将每年的12月1日定为世界艾滋病日，号召世界各国和国际组织在这一天举办相关活动，宣传和普及预防艾滋病的知识。
(1)ئەيدىز كېسەللىكىنىڭ ئالدىنى ئېلىش-داۋالاش كىچىك بىلىملىرىنى ھەممە ئادەم چۈشىنىش كېرەك!
كىشىلەرنىڭ ئەيدىزگە بولغان تونۇشىنى ئۆستۈرۈش ئۈچۈن، دۇنيا سەھىيە تەشكىلاتى 1988-يىلى ھەر يىلى 12-ئاينىڭ 1-كۈنىنى دۇنيا ئەيدىز كۈنى قىلىپ بېكىتىپ، دۇنيادىكى ھەرقايسى دۆلەت ۋە خەلقئارا تەشكىلاتلارنى بۇ كۈندە مۇناسىۋەتلىك پائالىيەتلەرنى ئۆتكۈزۈپ، ئەيدىزنىڭ ئالدىنى ئېلىش بىلىملىرىنى تەشۋىق قىلىش ۋە ئومۇملاشتۇرۇشقا چاقىردى.
1. 什么是艾滋病?
ئەيدىز دېگەن نېمە؟
艾滋病是一种病死率很高的严重传染病，它的医学全称是"获得性免疫缺陷综合症"（AIDS）。这个命名表达了三个定义：
ئەيدىز كېسەللىكى كېسەل بىلەن ئۆلۈش نىسبىتى ناھايىتى يۇقىرى بولغان ئېغىر يۇقۇملۇق كېسەل بولۇپ، ئۇنىڭ تېببىي پۈتۈنلەي "ئىممۇنىتېت كەمتۈكلۈك يىغىندى كېسەللىكى" دەپ ئاتىلىدۇ بۇ نامدا ئۈچ ئېنىقلىمىنى ئىپادىلىدى:
第一，获得性：表示在病因方面是后天获得而不是先天具有的，是由艾滋病病毒（HIV）引起的传染病；
بىرىنچى، ئېرىشىشچانلىق: كېسەللىك سەۋەبىنى ئۆگۈنلۈككە ئېرىشمەي ئەيدىز ۋىرۇسى (HIV) كەلتۈرۈپ چىقارغان يۇقۇملۇق كېسەللىك
第二，免疫缺陷：主要是病毒造成人体免疫系统的损伤而导致免疫系统的防护功能减低、丧失；
ئىككىنچى، ئىممۇنىتېت كەمتۈكلۈكى: ئاساسلىقى ۋىرۇسنىڭ ئادەم بەدىنىنىڭ ئىممۇنىتېت سىستېمىسىنى زەخمىلەندۈرۈشىنى كەلتۈرۈپ چىقىرىدۇ ئىممۇنىتېت سىستېمىسىنىڭ مۇداپىئەلىنىش ئىقتىدارى تۆۋەنلەپ، يوقاپ كېتىش
第三，综合症：表示在临床症状方面，由于免疫缺陷导致的多种系统的机会性感染、肿瘤而出现的复杂症候群。
ئۈچىنچى، ئۇنىۋېرسال كېسەللىك: كىلىنىكىلىق كېسەللىك ئالامەتلىرى جەھەتتە، ئىممۇنىتېت كەمتۈكلۈكى كەلتۈرۈپ چىقارغان كۆپ خىل سىستېمىنىڭ پۇرسەت خاراكتېرلىك يۇقۇملىنىش، ئۆسمە سەۋەبىدىن پەيدا بولغان مۇرەككەپ كېسەللىك ئالامەتلىرىنى كۆرسىتىد
2. 感染者与艾滋病患者有什么不同?
يۇقۇملانغۇچى بىلەن ئەيدىز بىمارلىرىنىڭ قانداق پەرقى بار؟
艾滋病病毒进入人体后的繁殖需要一定的时间。在开始阶段，感染者的免疫功能还没有受到严重破坏，因而没有明显的症状，我们把这样的人称为艾滋病病毒感染者。当感染者的免疫功能被破坏到一定程度后，其他病菌就会乘虚而入，这时，感染者就成为艾滋病患者了。从艾滋病病毒感染者发展到艾滋病患者可由数月至数年，一般为8-10年，最长可达19年。
ئەيدىز ۋىرۇسى ئادەم بەدىنىگە كىرگەندىن كېيىن كۆپىيىشكە بەلگىلىك ۋاقىت كېتىدۇ. باشلىنىش باسقۇچىدا، يۇقۇملانغۇچىلارنىڭ ئىممۇنىتېت ئىقتىدارى تېخى ئېغىر بۇزغۇنچىلىققا ئۇچرىمىغان، شۇڭا روشەن كېسەللىك ئالامىتى بولمىغان، بىز بۇنداق كىشىلەرنى ئەيدىز ۋىرۇسى بىلەن يۇقۇملانغۇچى دەيمىز. يۇقۇملانغۇچىنىڭ ئىممۇنىتېت ئىقتىدارى مەلۇم دەرىجىگە بۇزغۇنچىلىق قىلىنغاندىن كېيىن، باشقا كېسەللىك باكتېرىيەلىرى قۇرۇق ھۇجۇمغا ئۆتۈپ كېتىدۇ، بۇ چاغدا يۇقۇملانغۇچىلار ئەيدىز بىمارلىرىغا ئايلىنىدۇ. ئەيدىز ۋىرۇسى بىلەن يۇقۇملانغۇچىلاردىن ئەيدىز بىمارلىرى نەچچە ئايدىن نەچچە يىلغىچە تەرەققىي قىلغان بولۇپ، ئادەتتە 8-10 يىلغىچە بولۇپ، ئەڭ ئۇزۇن بولغاندا 19 يىلغا يېتىدۇ.
3. 健康人是怎样感染艾滋病病毒的?
ساغلام كىشىلەر ئەيدىز ۋىرۇسى بىلەن قانداق يۇقۇملانغان؟
艾滋病主要通过性接触、血液和母婴三种途径传播。
ئەيدىز كېسىلى ئاساسلىقى جىنسىي ئۇچرىشىش، قان ۋە ئانىدىن بوۋاقتىن ئىبارەت ئۈچ خىل يول ئارقىلىق يۇقۇلىدۇ
4. 艾滋病可以治疗吗?
ئەيدىز كېسىلىنى داۋالىغىلى بولامدۇ؟
尽管目前艾滋病还不能治愈，但还是可以治疗的。
گەرچە ھازىر ئەيدىز كېسىلىنى داۋالاپ ساقايتقىلى بولمىسىمۇ لېكىن يەنىلا داۋالىغىلى بولىدۇ
得了艾滋病应该针对症状，及时地、积极地进行治疗，如得了肺炎，就要及时把肺炎治好；得了感冒，要抓紧把感冒治好。而且，目前已经有了抗病毒治疗方法，尽管不能完全消灭体内的艾滋病病毒，但可以有效抑制它的繁殖，这样就可以大大延长艾滋病病毒感染者的寿命。
ئەيدىز كېسىلىگە گىرىپتار بولغاندا كېسەللىك ئالامەتلىرىگە قارىتا ۋاقتىدا، ئاكتىپ داۋالاش كېرەك، ئەگەر ئۆپكە ياللۇغى بولۇپ قالسا، ۋاقتىدا ئۆپكە ياللۇغىنى داۋالاپ ساقايتىش كېرەك زۇكام بولۇپ قالغاندا ، زۇكامنى چىڭ تۇتۇپ داۋالاپ ساقايتىش كېرەك . ئۇنىڭ ئۈستىگە ھازىر ۋىرۇسقا قارشى داۋالاش ئۇسۇلى بارلىققا كەلدى، بەدەندىكى ئەيدىز ۋىرۇسىنى پۈتۈنلەي يوقاتقىلى بولمىسىمۇ، ئەمما ئۇنىڭ كۆپىيىشىنى ئۈنۈملۈك تىزگىنلىگىلى بولىدىكەن، بۇنداق بولغاندا ئەيدىز ۋىرۇسى بىلەن يۇقۇملانغۇچىلارنىڭ ئۆمرىنى زور دەرىجىدە ئۇزارتقىلى بولىدۇ
5. 艾滋病有哪些症状?
ئەيدىز كېسىلىنىڭ قانداق ئالامەتلىرى بار؟
从感染艾滋病病毒到发展成艾滋病患者，可分为三个时期：
ئەيدىز ۋىرۇسى بىلەن يۇقۇملىنىشتىن ئەيدىز كېسىلىنى تەرەققىي قىلدۇرغۇچى بولۇشقىچە بولغان ئۈچ مەزگىلگە بۆلۈشكە بولىدۇ:
(1)急性感染期。一般在感染艾滋病病毒后2-6周出现。表现为发热、咽喉痛、淋巴结肿大、皮疹等，一般持续约两周自行消退。但不是所有的人都会有明显的急性感染期，出现率约为50％-75％。此期感染者具有传染性。
جىددىي خاراكتېرلىك يۇقۇملىنىش مەزگىلى. ئادەتتە ئەيدىز ۋىرۇسى بىلەن يۇقۇملانغاندىن كېيىن 2 -6 ھەپتىدە پەيدا بولىدۇ. قىزىش، كېكىردەك ئاغرىش، لىمفا تۈگۈنى ئىششىپ قېلىش، تەمرەتكە قاتارلىقلاردا ئىپادىلىنىدۇ، ئادەتتە تەخمىنەن ئىككى ھەپتە داۋاملىشىدۇ. بىراق ھەممە ئادەمنىڭ جىددىي يۇقۇملىنىش مەزگىلى كۆرۈلمەيدۇ ، پەيدا بولۇش نىسبىتى تەخمىنەن ٪50-٪75 . بۇ مەزگىلدە يۇقۇملانغۇچىلار يۇقۇملىنىش خاراكتېرىگە ئىگە
(2)无症状感染期。其特点是没有明显的症状，是艾滋病的潜伏期。潜伏期内的艾滋病病毒感染者具有传染性，又称作艾滋病病毒携带者，这时的艾滋病病毒抗体阳性检出率几乎达100％。
كېسەللىك ئالامەتلىرى يوقۇملىنىش مەزگىلى. ئۇنىڭ ئالاھىدىلىكى روشەن كېسەللىك ئالامەتلىرى يوق، ئەيدىز كېسىلىنىڭ يوشۇرۇن مەزگىلى. يوشۇرۇن مەزگىل ئىچىدە ئەيدىز ۋىرۇسى بىلەن يۇقۇملانغۇچىلارنىڭ يۇقۇملىنىش خاراكتېرىگە ئىگە بولۇپ، يەنە كېلىپ ئەيدىز ۋىرۇسى ئېلىپ يۈرگۈچى دەپمۇ ئاتىلىدۇ، بۇ چاغدا ئەيدىز ۋىرۇسى ئانتىتېلاسىنىڭ مۇسبەت تەكشۈرۈپ چىقىش نىسبىتى ٪ 100 كە يەتتى
(3)艾滋病期。表现为全身症状，如持续不规则低热；持续性全身性淋巴结肿大，特别是除腹股沟以外，全身有两处以上部位淋巴结肿大，一般1厘米大小，不疼痛；持续慢性腹泻；三个月内体重下降10％以上；盗汗，初为夜间出现，继而发展到白天也存在；极度乏力、记忆力减退、反复头痛、反应迟钝乃至痴呆；出现肺炎、结核、肠炎等，甚至肿瘤。艾滋病病毒抗体阳性。
ئەيدىز مەزگىلى. پۈتۈن بەدەندىكى كېسەللىك ئالامەتلىرى، مەسىلەن داۋاملاشقان تەرتىپسىز تۆۋەن قىزىتما سىجىل خاراكتېرلىك پۈتۈن بەدەن خاراكتېرلىك لىمفا تۈگۈنى ئىششىپ چوڭ بولۇپمۇ قورساق ئېرىقىدىن باشقا، پۈتۈن بەدەندە ئىككىدىن ئارتۇق لىمفا تۈگۈنى ئىششىپ قالىدۇ، ئادەتتە بىر سانتىمېتىر چوڭلۇقتا بولۇپ، ئاغرىمايدۇ داۋاملىق سوزۇلما خاراكتېرلىك ئىچى سۈرۈش ئۈچ ئاي ئىچىدە بەدەن ئېغىرلىقى ٪10 تىن يۇقىرى تۆۋەنلەيدۇ دەسلەپتە كېچىدە پەيدا بولغاندىن كېيىن، ئاندىن كۈندۈزىگىچە تەرەققىي قىلغاندىمۇ مەۋجۇت بولۇپ تۇرۇش قاتتىق ماغدۇرسىزلىق، ئەستە تۇتۇش ئىقتىدارى ئاجىزلاش، باش ئاغرىش، ئىنكاسى ئاستا ھەتتا دېۋەڭلىك كېسىلى ئۆپكە ياللۇغى، تۇبېركۇليۇز، ئۈچەي ياللۇغى قاتارلىقلار ھەتتا ئۆسمە كۆرۈلىدۇ. ئەيدىز ۋىرۇسى ئانتىتېلاسى مۇسبەت
6.艾滋病病毒感染者会立即死亡吗?
ئەيدىز ۋىرۇسى بىلەن يۇقۇملانغۇچىلار دەرھال ئۆلۈپ كېتەمدۇ؟
感染了艾滋病病毒不会立即死亡。潜伏期越长，艾滋病病毒感染者的生命也越长。所以，感染了艾滋病病毒的人，千万不要自暴自弃，而是要想方设法延缓发病。只要没有进入发病期，艾滋病病毒携带者能和正常人一样生活、工作。
ئەيدىز ۋىرۇسى بىلەن يۇقۇملانغاندا دەرھال ئۆلمەيدۇ. يوشۇرۇنۇش مەزگىلى قانچە ئۇزۇن بولسا، ئەيدىز ۋىرۇسى بىلەن يۇقۇملانغۇچىلارنىڭ ھاياتىمۇ شۇنچە ئۇزاق بولىدۇ. شۇڭا، ئەيدىز ۋىرۇسى بىلەن يۇقۇملانغانلار ھەرگىز ئۆزىنى تاشلىۋەتمەسلىكى، بەلكى ئامال قىلىپ كېسەلنىڭ قوزغىلىشىنى كېچىكتۈرۈش كېرەك. كېسەللىك قوزغىلىش مەزگىلىگە كىرمىگەندىلا ئەيدىز ۋىرۇسىنى ئېلىپ يۈرگۈچىلەر نورمال كىشىلەرگە ئوخشاش تۇرمۇش كەچۈرەلەيدۇ، خىزمەت قىلالايدۇ
7.怎样预防艾滋病病毒通过性行为传播?
ئەيدىز ۋىرۇسى جىنسىي ھەرىكەت ئارقىلىق تارقىلىشنىڭ قانداق ئالدىنى ئېلىش كېرەك؟
预防艾滋病病毒通过性行为传播，要采取安全的性行为。一是只有一个相互忠诚、没有感染艾滋病的性伴侣；二是每次性生活都正确使用安全套。ئەيدىز ۋىرۇسىنىڭ ئالدىنى ئېلىشتا جىنسىي ھەرىكەت ئارقىلىق تارقىلىش ئۈچۈن بىخەتەر جىنسىي ھەرىكەت قوللىنىش كېرەك. بىرىنچى، پەقەت بىر بىر ئۆز-ئارا سادىق، ئەيدىز كېسىلى بىلەن يۇقۇملانمىغان جىنسىي ھەمراھلا بار ئىككىنچى، ھەر قېتىملىق جىنسىي تۇرمۇشتا بىخەتەرلىك قېپى توغرا ئىشلىتىلىدۇ
