中医强调“正气存内，邪不可干”，即人体免疫力强，外邪难以入侵。

艾滋病病毒正是通过破坏人体免疫系统，导致各种机会性感染。

因此，提升正气是预防和治疗艾滋病的关键。

中医治疗艾滋病以“扶正祛邪”为原则，通过调理脾胃、补益气血、清热解毒等方法，增强患者免疫力，缓解症状，提高生活质量。

由于艾滋病的症状没有特异性，仅靠上述症状不能判断是否感染HIV。如果在高危行为后出现上述症状要引起重视，及时检测，明确是否感染。

如果发生过以下高危行为/情形，请不要侥幸，一定要及早去做检测：

·有高危性行为史，包括仅发生1次未使用安全套的异性性行为或男男同性性行为；

·一夜情、多性伴；

·性伴感染状态不明；

·性伴是艾滋病毒感染者；

·与他人共用针具吸毒；

·吸食新型毒品；

·在非正规医疗机构拔牙、纹身者；

·经常发生高危性行为者，应每3个月做1次检测。

可前往当地疾控中心VCT门诊寻求免费、保密咨询检测服务，也可线上或药店购买HIV试纸自检。主动进行咨询检测，尽早发现自己是否感染了艾滋病病毒，利己利人。

一旦发现检测阳性

确诊感染了，一定要马上治疗

艾滋病是严重威胁生命健康的重大传染病，及早发现和治疗艾滋病至关重要。现代医学技术的进步已经使得艾滋病从一种致命疾病变成了可以长期控制的传染病。

早发现，早治疗，不仅可以延长生命，提高生活质量，保护自己免受病毒的进一步侵害，还可以避免艾滋病病毒的进一步传播，保护性伴侣。
 

دىققەت: ئىككى چوڭ توپ ئەيدىز كېسىلى كۆپ كۆرۈلىدىغان كىشىلەر توپىغا ئايلاندى، بەدىنىدە ئەيدىز بولسا، ئۈچ سىگنال ناھايىتى ئېنىق

جۇڭگو يۇقۇملۇق كېسەللىكلەرنى كونترول قىلىش مەركىزىنىڭ مەلۇماتىغا قارىغاندا، 2024-يىلى 6-ئاينىڭ ئاخىرىغىچە، مەملىكەت بويىچە ئەيدىز ۋىرۇسى بىلەن يۇقۇملانغانلار ۋە بىماردىن 1329 مىڭى ھايات قالغانلىقى دوكلات قىلىنغان، 474 مىڭ ئادەم ئۆلگەن.
ھەر 100 يۇقۇملانغۇچىنىڭ 90دىن ئارتۇقى يۇقۇملىنىش خاراكتېرلىك يول بىلەن يۇقۇملىنىدۇ يەنىلا بىر قىسىم يۇقۇملانغۇچىلار/ بىمارلار ئۆزىنىڭ يۇقۇملىنىش ئەھۋالىنى بىلمەيدۇ، كېسەللىك ئەھۋالى ئىنتايىن ئېغىر بولغاندا ئاندىن بايقالغان.
ئەيدىز كېسىلى بىلەن يۇقۇملانغانلىقتىن ۋاقتىدا بايقالمىغان، ئۇنىڭ ئاقىۋىتى ئىنتايىن ئېغىر بولۇپ، ئەڭ ياخشى داۋالاش مەزگىلىنى قولدىن بېرىپ قويۇپلا قالماستىن، يەنە شۇنىڭ بىلەن ھاياتىدىن ئايرىلىپ قېلىشى مۇمكىن.
ئەيدىز ۋىرۇسىدىن يۇقۇملىنىشتىن كېلىپ چىققان بىر خىل ئېغىر يۇقۇملۇق كېسەل بولۇپ، كىلىنىكىدا ئۈچ باسقۇچقا بۆلىنىدۇ: جىددىي خاراكتېرلىك مەزگىل (6 ئاي)، كېسەللىك ئالامەتلىرى يوق مەزگىل (ئوتتۇرىچە 4-8يىل)، ئەيدىز مەزگىلى. ئەيدىز مەزگىلىگە كىرگەندە يەنىلا ۋىرۇسقا قارشى داۋالاشنى قوبۇل قىلمىسا، ئادەتتە پەقەت 1.5 يىلدىن 3 يىلغىچە ياشىيالايدۇ.
ئەيدىزدىن يۇقۇملىنىشنىڭ ھەربىر باسقۇچىنىڭ ئۇزۇن-قىسقىلىقى ئوخشىمايدۇ، ئوخشاش بىر ئادەمنىڭ ئوخشىمىغان باسقۇچتىكى كىلىنىكىلىق ئىپادىسى ئوخشىمايدۇ، ئوخشاش باسقۇچتىكى ئوخشاش بولمىغان كىشىلەرنىڭ كىلىنىكىلىق ئىپادىسىمۇ ئوخشىمايدۇ.

ئەيدىز كېسىلى كۆپ كۆرۈلىدىغان 2 چوڭ كوللىكتىپ: كىم تېخىمۇ ھۇشيار بولۇشقا مۇھتاج؟

ن1. ياشلار
جۇڭگو يۇقۇملۇق كېسەللىكلەرنى كونترول قىلىش مەركىزىنىڭ ئەڭ يېڭى سانلىق مەلۇماتىغا ئاساسلانغاندا، 15-24ياشلىق ياشلار ئەيدىز بىلەن يۇقۇملىنىش كۆپ كۆرۈلىدىغان توپقا ئايلانغان.
بۇ كوللىكتىپ خاراكتېرلىك كۆز قاراش ئېچىۋېتىلگەن بولسىمۇ، لېكىن مۇداپىئەلىنىش ئېڭى نىسبەتەن ئاجىز، بولۇپمۇ بىخەتەرلىك ھەرىكىتىگە سەل قاراپ، يۇقۇملىنىش خەۋپىنى ئاشۇرىدۇ.
ن2. ياشانغانلار
كىشىنى ھەيران قالدۇرىدىغىنى شۇكى ، 60 ياشتىن ئاشقان ياشانغانلارنىڭ ئەيدىز بىلەن يۇقۇملىنىش نىسبىتى يىلدىن يىلغا كۆپىيىۋاتىدۇ .
بۇ ھادىسە ياشانغانلارنىڭ ساغلاملىق ئېڭى يېتەرلىك ئەمەس، تەكشۈرۈش نىسبىتى تۆۋەن بولۇش ۋە جەمئىيەتنىڭ ياشانغانلارنىڭ جىنسىي تۇرمۇشقا بولغان ئېھتىياجىغا سەل قارىغانلىقى بىلەن مۇناسىۋەتلىك.

ئەيدىزدىن يۇقۇملىنىشتا بۇ دائىم كۆرۈلىدىغان سىگناللار بار

ئەيدىز كېسىلىنىڭ كىلىنىكىلىق ئىپادىسىنىڭ ئالاھىدىلىكى يوق. ئەگەر سىزدە خەتەرلىك ھەرىكەتلەر يۈز بەرسە، تۆۋەندىكى ھەرقانداق بىر ياكى كۆپ خىل كېسەللىك ئالامەتلىرى كۆرۈلسە، بولۇپمۇ داۋاملىشىش ۋاقتى بىر قەدەر ئۇزۇن ياكى چۈشەندۈرۈش تەس بولغاندا، بۇ ئەيدىزدىن يۇقۇملىنىشنىڭ دائىم كۆرۈلىدىغان سىگنالىنى قولدىن بېرىپ قويماڭ، ۋاقتىدا داۋالىنىش ھەم ئەيدىزنى تەكشۈرتۈشىڭىز كېرەك.
ن1. جىددىي خاراكتېرلىك مەزگىل: زۇكام ئەۋرىشكىسىنىڭ ئالامەتلىرى جىددىي خاراكتېرلىك مەزگىلدە ئەڭ كۆپ كۆرۈلىدىغان كېسەللىك ئالامەتلىرى. ئەمدىلا ۋىرۇس بىلەن يۇقۇملانغان ئىككى-تۆت ھەپتىدە، تەخمىنەن ٪70 ئادەم قىزىش، باش ئاغرىش، يۇتقۇنچاق ئاغرىش، تەمرەتكە، بوغۇم ئاغرىش قاتارلىق زۇكام ئالامەتلىرى كۆرۈلىدۇ، ئادەتتە 1-3 ھەپتىدە ئۆزلۈكىدىن پەسەيتىلىپ، ئاسانلا سەل قارىلىدۇ.
ن2. كېسەللىك ئالامەتلىرى يوق مەزگىل: لىمفا تۈگۈنى ئىممۇنىتېت سىستېمىسىنىڭ مۇھىم تەركىبىي قىسمى. ئەيدىز يۇقۇمدارلىرىدا دائىم بويۇن قىسمى، قولتۇق ئاستى ياكى قورساق ئېرىقىدىكى لىمفا تۈگۈنى ئىششىپ قېلىش ھەمدە داۋاملىشىش ۋاقتى بىر قەدەر ئۇزۇن بولىدۇ.
ن3.ئەيدىز كېسەللىك مەزگىلى
ن(1) قوزغىلىش مەزگىلىنىڭ دەسلەپكى مەزگىلى: ئېغىز بوشلۇقى زەمبۇرۇغى بىلەن يۇقۇملىنىش، تېرە شىللىق پەردىسى يۇقۇملىنىش، قوقاق قاتارلىقلار.
ن(2) كېسەللىك قوزغىلىش مەزگىلى يەنىمۇ تەرەققىي قىلىش: كېسەللىك سەۋەبى ئېنىق بولمىغان قىزىش، سەۋەبى ئېنىق بولمىغان سەۋەبلەردە ئىچى سۈرۈش، بەدەن ئېغىرلىقى تۆۋەنلەش، ئۆپكە يۇقۇملىنىش، ھەزىم يولى ئالامەتلىرى، قايتا-قايتا يۈز بېرىدىغان تەمرەتكە داۋاملىق ۋە ئېنىق بولۇش، كېسەللىك ئەھۋالىنىڭ تەرەققىياتىغا ئەگىشىپ، تۈرلۈك كىلىنىكىلىق ئىپادىلەر كۆرۈلىدۇ.
ن(3) كېسەللىك قوزغىلىشنىڭ ئاخىرقى باسقۇچى: كاسسى ئۆپكە خالتىسىمان قۇرۇت ئۆپكە ياللۇغى، كاپوشى گۆش ئۆسمىسى، غايەت زور ھۈجەيرە ۋىرۇسىدىن يۇقۇملىنىش ۋە تۇبېركۇليۇز كېسىلى، بۇ كېسەللىك قوزغىلىشنىڭ ئاخىرقى باسقۇچىدا ئەڭ كۆپ كۆرۈلىدىغان ئەيدىز كېسەللىكى ئالامەتلىرى خاراكتېرلىك كېسەللىك شۇنداقلا ئەڭ كۆپ كۆرۈلىدىغان ئەيدىز بىمارلىرىنىڭ ھاياتىغا تەھدىت سالىدىغان كېسەللىكلەر.
جۇڭيى تېبابىتىدە " دۇرۇس كەيپىياتنى ساقلاش ، يامانلىق قىلغىلى بولمايدۇ " يەنى ئادەم بەدىنىنىڭ ئىممۇنىتېت كۈچى كۈچلۈك ، تاشقى يامانلىققا تاجاۋۇز قىلىش تەس دەپ تەكىتلەنگەن
ئەيدىز ۋىرۇسى دەل ئادەم بەدىنىنىڭ ئىممۇنىتېت سىستېمىسىنى بۇزۇش ئارقىلىق، ھەر خىل پۇرسەت خاراكتېرلىك يۇقۇملىنىشنى كەلتۈرۈپ چىقىرىدۇ.
شۇڭا دۇرۇس كەيپىياتنى ئۆستۈرۈش ئەيدىز كېسىلىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە داۋالاشتىكى مۇھىم ھالقا.
جۇڭيى تېبابىتىدە ئەيدىز كېسىلىنى داۋالاشتا «رەزىللىكنى تۈگىتىش»نى پىرىنسىپ قىلىپ، تال- ئاشقازان- ئاشقازاننى تەڭشەش، قاننى تولۇقلاش، ئىسسىقلىق بىلەن زەھەر قايتۇرۇش قاتارلىق ئۇسۇللار ئارقىلىق، بىمارنىڭ ئىممۇنىتېت كۈچىنى كۈچەيتىپ، كېسەللىك ئالامەتلىرىنى پەسەيتىپ، تۇرمۇش سۈپىتىنى ئۆستۈرىدۇ.

ئەيدىز كېسەللىكىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ، كونترول قىلىشتىكى ئۈچ خاتا قاراش

بىرىنچى خاتا قاراش : ئەيدىز مەندىن بەك يىراق
نۇرغۇن كىشىلەر ئەيدىز كېسىلىنى پەقەت ئالاھىدە توپ بىلەن مۇناسىۋەتلىك دەپ قارايدۇ، ئۆزىنىڭ يۇقۇملىنىش خەۋپىگە سەل قارايدۇ.
ئەمەلىيەتتە، ھەرقانداق ئادەمنىڭ ئەيدىزدىن يۇقۇملىنىشى مۇمكىن، مۇداپىئەلىنىش ئېڭى ئىنتايىن مۇھىم.
ئىككىنجى خاتا قاراش: ئەيدىزدىن يۇقۇملانغانلىق ساقايماس كېسەلگە باراۋەر
ھازىرقى زامان تېبابىتىدە ۋىروسقا قارشى داۋالاش ئارقىلىق ئەيدىز كېسىلىنى ئۈنۈملۈك كونترول قىلغىلى بولىدۇ، يۇقۇملانغۇچىلار نورمال كىشىلەردەك تۇرمۇش كەچۈرەلەيدۇ.
مۇھىمى بالدۇر بايقاش، بالدۇر داۋالاشتا.
ئۈچىنچى خاتا قاراش: پسىخىكا ساغلاملىقىغا سەل قاراش
ئەيدىز يۇقۇملانغۇچىلىرى دائىم پسىخىكىلىق بېسىمغا ۋە ئىجتىمائىي كەمسىتىشكە دۇچ كېلىدۇ. جۇڭيى تېبابىتىدە «شەكلى ئىلاھنى بىرلەشتۈرۈش»، پسىخىكا ساغلاملىقىنى قوغداش ئوخشاشلا مۇھىم دەپ تەكىتلىدى.
ئەيدىز گەرچە قورقۇنچلۇق بولسىمۇ، لېكىن ئالدىنى ئالغىلى بولىدۇ.
كۆپ كۆرۈلىدىغان كىشىلەر توپىنى چۈشىنىش، دەسلەپكى سىگنالنى پەرقلەندۈرۈش، ئىممۇنىتېت كۈچىنى ئۆستۈرۈش ئارقىلىق، يۇقۇملىنىش خەۋپىنى ئۈنۈملۈك ئازايتقىلى بولىدۇ.

بالدۇر تەكشۈرۈپ، بالدۇر بايقاش

ئەيدىز كېسىلىنىڭ ئالامەتلىرىدە ئالاھىدىلىك بولمىغاچقا، پەقەت يۇقىرىقىدەكلا ئالامەتلەرگە تايىنىپلا ئەيدىز بىلەن يۇقۇملانغان ياكى يۇقۇملانمىغانلىقىغا ھۆكۈم قىلغىلى بولمايدۇ. ئەگەر خەتەرلىك قىلمىشلاردىن كېيىن يۇقارقى كېسەللىك ئالامەتلىرى كۆرۈلسە ئەھمىيەت بېرىپ، ۋاقتىدا تەكشۈرۈپ، يۇقۇملانغان ياكى يۇقۇملانمىغانلىقىنى ئايدىڭلاشتۇرۇش كېرەك.
ئەگەر تۆۋەندىكى خەتەرلىك قىلمىشلار / ئەھۋاللار يۈز بەرسە، تەلەي سىناپ قالماڭ، چوقۇم بالدۇرراق تەكشۈرۈتۈش كېرەك:
·خەتەرلىك قىلمىش تارىخى بار، بۇنىڭ ئىچىدە بىخەتەرلىك قاپچۇقى ئىشلەتمىگەن بىر قېتىملا يات جىنىسلىق قىلمىش ياكى ئەرلەرنىڭ ئوخشاش جىنىسلىق قىلمىشى يۈز بېرىشىنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ
·بىر كېچىلىك مۇھەببەت، كۆپ جىنىسلىق ھەمراھ بولۇش
·جىنسىي ھەمراھىنىڭ  يۇقۇملىنىش ھالىتى ئېنىق بولماسلىق
جىنسىي ھەمراھلار ئەيدىز ۋىرۇسى بىلەن يۇقۇملان بولۇش
·باشقىلار بىلەن ئورتاق يىڭنە سايمانلىرى بىلەن زەھەر چېكىش
·يېڭى تىپتىكى زەھەرلىك چېكىملىك چېكىم
·غەيرى مۇنتىزىم بولمىغان داۋالاش ئاپپاراتلىرىدا چىش يۇلدۇرۇش، بەدەنگە گۇل چىكىش
دائىم خەتەرلىك قىلمىشلار يۈز بەرگەنلەر ھەر ئۈچ ئايدا بىر قېتىم تەكشۈرۈلۈشى كېرەك.
شۇ جايدىكى يۇقۇملۇق كېسەللىكلەرنىڭ ئالدىنى ئېلىش، كونترول قىلىش مەركىزىگە بېرىپ ئىختىيارى مەسلىھەت سورىسا ۋە تەكشۈرۈش ئامبولاتورىيەسىگە بېرىپ ھەقسىزتەكشۇرتسە بولىدۇ، مەخپىيەتلىكنى ساقلاش مەسلىھەت بېرىش، تەكشۈرۈش مۇلازىمىتى ئىزدىسە بولىدۇ، توردا ياكى دورا دۇكانلىرىدىن ئەيدىز كېسىلىنى سىناق قەغىزى سېتىۋېلىپ ئۆزىنى تە تەشەببۇسكارلىق بىلەن مەسلىھەت بېرىپ تەكشۈرۈپ، ئۆزىنىڭ ئەيدىز ۋىرۇسى بىلەن يۇقۇملانغان-يۇقۇملانمىغانلىقىنى بالدۇرراق بايقاپ تەكشۇرۇش، ئۆزىگە پايدىلىق.

مۇسبەتنى تەكشۈرۈپ بايقالغان ھامان

يۇقۇملانغان دەپ دىئاگنوز قويۇلسا، چوقۇم دەرھال داۋالىنىڭ

ئەيدىز ھاياتنىڭ سالامەتلىكىگە ئېغىر تەھدىت سالىدىغان ئېغىر يۇقۇملۇق كېسەل بولۇپ، ئەيدىزنى بالدۇر بايقاش ۋە داۋالاش ئىنتايىن مۇھىم. ھازىرقى زامان تېببىي تېخنىكىسىنىڭ تەرەققىياتى ئەيدىز كېسەللىكىنى ئەجەللىك كېسەللىكتىن ئۇزۇن مۇددەت كونترول قىلغىلى بولىدىغان يۇقۇملۇق كېسەلگە ئايلاندۇردى.
بالدۇر بايقاش، بالدۇر داۋالاش ھاياتلىقنى ئۇزارتىپ، تۇرمۇش سۈپىتىنى ئۆستۈرۈپ، ئۆزىنى ۋىرۇسنىڭ يەنىمۇ زىيانكەشلىككە ئۇچرىشىدىن قوغداپ قالماي، يەنە ئەيدىز ۋىرۇسىنىڭ يەنىمۇ تارقىلىشىدىن، جىنسىي ھەمراھلىرىنى قوغدىيالايدۇ.