زەھەرنى چەكلەپ ئەيدىزدىن مۇداپىئەلىنىش: قانداق قىلغاندا ئەتراپىمىزدا يوشۇرۇنغان ئەيدىز ۋىرۇسىنى ئۆزىمىزدىن يىراقلاشتۇرغىلى بولىدۇ؟
ئەيدىز بىزدىن ئانچە يىراق ئەمەس، قانداق قىلغاندا ئەتراپىمىزدىكى ئەيدىز ۋىرۇسىنى ئۆزىمىزدىن يىراقلاشتۇراشتۇرغىلى بولىدۇ! بۇ بىر ئىنتايىن دىققەت قىلىشقا ۋە مۇزاكىرە قىلىشقا ئەرزىيدىغان تېما !
توغرا ئىلىم- پەن بىلىملىرىگە ئىگە بولۇش ئۆزى ۋە باشقىلارنى قوغداشتىكى ئەڭ كۈچلۈك قورال
ئالدى بىلەن كۆپچىلىك چوقۇم بىر يادرولۇق ئۇقۇمنى ئايدىڭلاشتۇرۇڭلار: ئەيدىز ۋىرۇسى كۈندىلىك ئۇچرىشىش ئارقىلىق يېنىڭىزدىكى مۇھىتتا يوشۇرۇنۇپ ئاندىن سىزگە يۇقۇپ قالمايدۇ. ئۇ ئادەم بەدىنىدە ھايات قالىدۇ ۋە كۆپەيتىلىدۇ، ھاۋا، سۇ، يېمەكلىك ياكى كۈندىلىك بۇيۇملارنىڭ يۈزىدە مەسىلەن تەرەت تۇڭى ئىغىزى، قاچا-قۇچىلار، ئىشىك تۇتقۇچىلىرىدا ئۇزۇن ۋاقىت ياشىيالمايدۇ. ئادەم بەدىنىدىن ئايرىلغان ھامان، ئۇ تىزلا ھاياتىدىن ئايرىلىپ قالىدۇ
شۇڭا «ۋىرۇسنى ئۆزىمىزدىن يىراقلاشتۇرۇش» نىڭ ئاچقۇچى ئەيدىز ۋىرۇسىنىڭ ئېنىق تارقىلىش يوللىرىنى چۈشىنىش ۋە ئىلمىي، ئۈنۈملۈك ئالدىنى ئېلىش تەدبىرلىرىنى قوللىنىپ بۇ يوللارنى توسۇشتا
ئەيدىزنىڭ پەقەت ئۈچ خىل ئېنىق تارقىلىش يولى بار
جىنسىي ئۇچرىشىش ئارقىلىق تارقىلىش، قان ئارقىلىق تارقىتىش، ئانىدىن بوۋاققا تارقىلىش
«ئەيدىز ۋىرۇسىنى ئۆزىمىزدىن يىراقلاشتۇراش» ئۇچۇن كونكرېت، مەشغۇلات قىلغىلى بولىدىغان قوغدىنىش تەدبىرلىرىنى قوللانسىڭىز بولىدۇ
بىرىنچى، جىنسىي تارقىتىشنىڭ ئالدىنى ئېلىش
جىنسىي ئۇچرىشىشنىڭ تارقىلىشى ھازىرقى شەھەردىكى ئەيدىزنىڭ ئەڭ مۇھىم تارقىلىش يولى
- بىخەتەرلىك قاپچۇقىنى توغرا ئىشلىتىش: بۇ ئەيدىزدىن يۇقۇملىنىشنىڭ ئالدىنى ئېلىشتىكى ئەڭ ئەرزان بولغان ئەڭ ئۈنۈملۈك ئۇسۇل
- ھەر قېتىملىق جىنسىي مۇناسىۋەت، مەقئەت جىنسىي مۇناسىۋىتى، ئاغزاكى مۇناسىۋەتنى ئۆز ئىچىگە ئالغان ھەر قېتىملىق قىلمىشدا پۈتۈن جەرياندا ئىشلىتىلىدۇ
- سۈپىتى لاياقەتلىك بىخەتەرلىك قېپى ئىشلىتىش ھەمدە ئۈنۈملۈك ۋاقتىنى تەكشۈرۈش كېرەك
- توغرا ئىشلىتىش ئۇسۇلىنى ئۇگىنىپ،جەرياندا سىيرىلىپ كېتىش ياكى بۇزۇلۇپ كېتىشتىن ساقلىنىش كېرەك
- سۇ ئاساسى سىلىقلاش سۇيۇقلۇقىنى ماسلاشتۇرۇپ ئىشلىتىپ، سۈركىلىش سەۋەبىدىن بىخەتەرلىك قاپچۇق يېرىلىپ كېتىش خەۋپىنى ئازايتقىلى بولىدۇ
- ھەمراھ ئىككى تەرەپ بىر بىرىگە سادىق بولۇش، بىردىنبىر يۇقۇملانمىغان جىنسىي ھەمراھ بىلەن مۇناسىۋەت باغلاش ھەمدە ئىككى تەرەپنىڭ سادىق بولۇشىغا كاپالەتلىك قىلىش
- ئاشكارىلىنىشتىن بۇرۇن ئالدىنى ئېلىش
ئەگەر سىز خەتەرنى باھالاش ئارقىلىق ئەيدىزدىن يۇقۇملىنىش خەتىرى يۇقىرى كىشىلەر توپى دەپ بېكىتسىڭىز ، دوختۇردىن مەسلىھەت سورىسىڭىز بولىدۇ ، ھەر كۈنى ئاشكارىلىنىشتىن بۇرۇن ئالدىنى ئېلىش دورىلىرىنى ئىستېمال قىلىش ئارقىلىق يۇقىرى ئۈنۈملۈك قوغدىنىش قىلغىلى بولىدۇ
بۇ بىر خىل ئىنتايىن ئۈنۈملۈك بىئولوگىيەلىك ئالدىنى ئېلىش ۋاستىسى، ئەمما دوختۇرنىڭ يېتەكچىلىكى ۋە قەرەللىك تەكشۈرۈشى ئاستىدا ئېلىپ بېرىلىشى كېرەك
ئىككىنچى، قاننىڭ تارقىلىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىش كېرەك
باشقىلار بىلەن ھەرگىز شىپرىسنى ئورتاق ئىشلەتمەسلىك كېرەك: بۇ ۋېنادا زەھەر چېكىشتە ئىشلىتىلىدىغان يىڭنە، يىڭنە تۇرۇبىسى، سۇ، پاختا شار قاتارلىقلارنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ. ئەگەر سىز ياكى سىز تونۇيدىغان ئادەمنىڭ زەھەر چېكىش قىلمىشى بولسا، زەھەر تاشلىتىش ياردىمى تەلەپ قىلىشىڭىز ھەمدە بىر قېتىم ئىشلىتىلىدىغان تازىلاش ئەسۋابىنى ئىشلىتىشنى تەكىتلەيمىز
داۋالاش بىخەتەرلىكىگە كاپالەتلىك قىلىش: قان سېلىش، ئوكۇل سېلىش، ئوپېراتسىيە قىلىش، چىش تارتقۇزۇش قاتارلىق مەشغۇلاتلارنى مۇنتىزىم داۋالاش ئاپپاراتلىرىغا بېرىپ قىلىش كىرەك
شەخسىي تازىلىق بۇيۇملىرىغا دىققەت قىلىش: باشقىلار بىلەن چىش چوتكىسى، ساقال ئالغۇچ، پۇت تىرناق ياساش پىچىقى قاتارلىق قان دېغى بار شەخسىي بۇيۇملارنى ئورتاق ئىشلەتمەسلىك كېرەك
باشقىلارنىڭ يارىسىنى بىر تەرەپ قىلغاندا مۇداپىئەلىنىش خىزمىتىنى ياخشى ئىشلەش: باشقىلارنىڭ يارا ئېغىزىنى بىر تەرەپ قىلىشىغا ياردەم قىلغاندا، بولۇپمۇ قان چىقىش خاراكتېرلىك يارا ئېغىزىغا بىر قېتىم ئىشلىتىلىدىغان پەلەي كىيىپ، تېرىنىڭ باشقىلارنىڭ قېنىغا بىۋاستە تېگىپ كېتىشىدىن ساقلىنىش كېرەك
ئۈچىنچى، ئانىلار ۋە بوۋاقلارنىڭ تارقىلىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىش كېرەك
- ھامىلىدار بولۇشتىن بۇرۇنقى تۇغۇتتىن بۇرۇنقى ئاياللار خەتەرلىك قىلمىشلارنى ئازايتىپ، پىلانلىق ھامىلدار بولغاندا ھامىلدار بولۇشتىن بۇرۇنقى سۈپەتلىك تۇغۇت تەكشۈرۈشىنى ياخشى ئىشلىشى كېرەك. خەتەرلىك قىلمىشلار مۇنتىزىم دوختۇرخانىغا بېرىپ ۋاقتىدا ئەيدىز ئانتىتېلاسىنى تەكشۈرتۈش تەكلىپى بىرىلىدۇ، ئەگەر مۇسبەتنى بولسا، ھامىلدارلىقنى ۋاقىتلىق كېچىكتۈرۈش كېرەك. يۇقۇملانغۇچىغا قەرەللىك دىئاگنوز قويۇپ، داۋالاشنى قېلىپلاشتۇرۇپ، بەزى ھامىلدارلىق پىلانى بارلار دوختۇرنىڭ يېتەكچىلىكىدە ئەڭ ياخشى ھامىدارلىق ۋاقتىنى تاللاش كىرەك
- ھامىلىدارلىق مەزگىلىدە ھامىلىدار ئاياللار ئەڭ ياخشىسى ھامىلىدار بولسا 12+6ھەپتە بۇرۇن ئەيدىز ئانتىتېلاسىنى تاللاپ تەكشۈرتۈشى كېرەك. ئەگەر تاللاپ تەكشۈرۈش نەتىجىسى مەنپىي بولسا، ھامىلدار ئايال قەرەللىك تۇغۇت تەكشۈرتۈپ، خەتەرلىك قىلمىشتىن ساقلىنىشى كېرەك. ئەگەر تاللاش نەتىجىسى مۇسبەت قايتا تەكشۈرۈتۈش كېرەك، ھامىلدار ئاياللار يۇقۇملانغان دەپ دىئاگنوز قويۇلغاندىن كېيىن، شۇ جايدىكى رايون، ناھىيەلىك ئانا-بالىلار ساقلىقنى ساقلاش ئورنىنىڭ يېتەكچىلىكىدە قېلىپلاشقان ساغلاملىق باشقۇرۇشنى قوبۇل قىلىپ، دوختۇرنىڭ يېتەكچىلىكىگە ۋىروسقا قارشى دورا ۋە داۋالاش ئۈنۈمىنى ئىستېمال قىلىشى كېرەك
- تۇغۇت ۋاقتىدا دىئاگنوز قويۇلغان ھامىلدار ئاياللار ۋە ئائىلىسىدىكىلەر تۇغۇت دوختۇرخانىسىنى بالدۇرراق بېكىتىپ، ۋاقتىدا دوختۇرخانىغا بېرىپ تۇغۇت كۈتۈپ، دوختۇرنىڭ يېتەكچىلىكىدە بىخەتەر تۇغۇپ، ئانىلار-بوۋاقلارنىڭ تارقىلىش پۇرسىتىنى ئازايتىشى كېرەك
- تۇغۇتتىن كېيىن يۇقۇملانغان ھامىلدار ئاياللار سۈنئىي ئۇسۇلدا بېقىشنى تاللىسا سۈت پاراشوكى ۋە پاكىز دېزىنفېكسىيە سايمانلىرىنى تازىلاش كېرەك. ئەگەر ئانا سۈتىنى ئېمىتىشنى تاللىغاندا چوقۇم ئەيدىز ۋىرۇسقا قارشى دورىلارنى ۋە ساپ ئانا سۈتىنى ئېمىتىشتە چىڭ تۇرۇپ، توغرا ئېمىتىپ، ئەمچەك بېشىنىڭ يىرىلىپ كېتىشىدىن ساقلىنىش كېرەك. بولۇپمۇ ھامىلىدار ئاياللار تۇغۇلغان بالىلارنى ئارىلاشتۇرۇپ بېقىشنىڭ ئالدىنى ئېلىشقا دىققەت قىلىش كېرەك( بوۋاققا ئانا سۈتىدىن باشقا يەنە باشقا سۇيۇقلۇق ياكى قاتتىق يېمەكلىكلەرنى بېقىشنى كۆرسىتىدۇ)
تۆتىنچى، خاتا تونۇشنى تۈزىتىپ، ۋەھىمىنى تۈگىتىشكە تىرىشىش كېرەك
كۈندىلىك ئۇچرىشىش جەريانىدىكى «تارقىتىلماسلىق» قىلمىشى قايسىلار
· قول ئېلىشىپ كۆرۈشۈش، قۇچاقلىشىش، قائىدە-يوسۇن خاراكتېرلىك سۆيۇشۇش
· ئورتاق غىزالىنىش،ئورتاق ئىستاكان ئىلىتىش
· ئورتاق ئىشلىتىلىدىغان ئىشخانا بۇيۇملىرى، قاتناش قورالى، تەرەت تۇڭى
· يۆتەل، چۈشكۈرۈش
· پاشا چىقىش
· ئورتاق ئىشلىتىلىدىغان سۇ ئۈزۈش كۆلچىكى
بەشىنچى، ناۋادا خەتەرلىك ئاشكارىلىنىپ قالسا ،ئاشكارىلانغاندىن كېيىن ئالدىنى ئېلىش دورىسى ئىشلىتىش
ئەگەر سىز ئۆزىڭىزدە خەتەرلىك قىلمىشلار يۈز بەرگەنلىكىدىن گۇمانلانسىڭىز (مەسىلەن بىخەتەرلىك قاپچۇقى يېرىلىپ كېتىش، ئەيدىز ۋىرۇسى بولغان يىڭنە تىكەن تەرىپىدىن يارىلىنىش قاتارلىقلار)، ۋاقىت دىمەك ھايات دىمەك
دەرھال ھەرىكەت قىلىش : 72 سائەت ئىچىدە ( قانچە بالدۇر بولسا شۇنچە ياخشىسى ، ئەڭ ياخشىسى ئىككى سائەت ئىچىدە ) كېسەللىكلەرنىڭ ئالدىنى ئېلىش ، كونترول قىلىش مەركىزى ياكى بەلگىلەنگەن نۇقتىلىق داۋالاش ئاپپاراتلىرىنىڭ ئاشكارىلانغاندىن كېيىن ئالدىنى ئېلىش ئامبولاتورىيىسىگە ياردەم تەلەپ قىلىش كېرەك
ئاشكارىلانغاندىن كېيىنكى ئالدىنى ئېلىش: دوختۇر سىزنىڭ ئەھۋالىڭىزنى باھالايدۇ ھەمدە سىزگە 28 كۈنلۈك توسۇش دورىسى يېزىپ بېرىشى مۇمكىن. دەل ۋاقىتىدا مىقداردا ئىستېمال قىلساق، توسۇشنىڭ مۇۋەپپەقىيەتلىك بولۇش نىسبىتى ناھايىتى يۇقىرى(٪90تىن ئاشىدۇ) بولىدۇ
يادرولۇق تەكلىپ ۋە تەشەببۇس
- بىلىم بولسا ئەڭ ياخشى ۋاكسىنا: ئىلىم-پەننىڭ ئەيدىزنىڭ تارقىلىشى ۋە ئالدىنى ئېلىش بىلىملىرىنى ئىگىلەش زۆرۈر بولمىغان قورقۇنچنى تۈگىتىش، ئۆزىنى قوغداشنىڭ بىرىنچى قەدىمى
- ئۆزىنى قوغداش شەخسىي مەسئۇلىيەت: ھەمراھلار قانداق ۋەدە بېرىشىدىن قەتئىينەزەر، قوغداش تەدبىرلىرىنى ئۆز قولىدا ئىگىلەش ( مەسىلەن بىخەتەرلىك قاپچۇقىنى ئىشلىتىشتە چىڭ تۇرۇش) كېرەك
- تەكشۈرۈش ئەھۋالنى ئىگىلەشنىڭ بىردىنبىر يولى: ئەگەر سىز ئۆزىڭىزنىڭ سالامەتلىك ئەھۋالىدىن گۇمانلىنىشىڭىز ياكى خەتەرلىك كىشىلەر توپىغا تەۋە بولسىڭىز قەرەللىك ھالدا ئەيدىزنى تەكشۈرتۈشىڭىز كېرەك. ھەرقايسى رايون، ناھىيىلەرنىڭ يۇقۇملۇق كېسەللىكلەرنىڭ ئالدىنى ئېلىش، كونترول قىلىش مەركىزى ئادەتتە ھەقسىز، مەخپىيەتلىكنى ساقلاش مەسلىھەت بېرىش ۋە تەكشۈرۈش قىلغىلى بولىدۇ
- كەمسىتىشنى تۈگىتىپ، باشقىلارغا كۆيۈنۈش: ئەيدىزدىن يۇقۇملانغۇچىلار ئادەتتىكى كىشىلەرگە ئوخشاش نورمال ئۆگىنىش، خىزمەت ۋە تۇرمۇش كەچۈرەلەيدۇ .ئىلمىي داۋالاش ئارقىلىق ۋىرۇس مىقدارىنى تەكشۈرگىلى بولمايدىغان يۇقۇملانغۇچىلار جىنسىي يول بىلەن ئەيدىزنى تارقاتمايدىغان (U=U)سەۋىيەگە يىتىدۇ ئۇلارغا چۈشىنىش ۋە كۆيۈنۈش ھەممە ئادەمگە تېخىمۇ بىخەتەر مۇھىت يارىتىشقا پايدىلىق






